Streven. Jaargang 7

[p. 163]

Brief uit New York
Interraciale acties in de Verenigde Staten

IN November van het vorig jaar vierde de Catholic Layman's Union de vijf en twintigste verjaardag van haar stichting met een gedialogeerde H. Mis gevolgd door een gemeenschappelijk ontbijt. Deze gebeurtenis zette een der minst bekende en toch meest invloedrijke groepen der Katholieke Actie te New York City onder de schijnwerpers.

De Layman's Union, een groep van ongeveer vijf en twintig personen, voornamelijk maar niet uitsluitend uit negers bestaande, werd gesticht door Father John Lafarge S.J., kort nadat hij lid was geworden van de redactie van America. Zestien jaar had Father Lafarge als pastoor gewerkt in een neger-parochie in Maryland en hij voelde, dat de dringende behoefte aan sociale en economische opheffing van de negers het best zou zijn gediend door hen te helpen zichzelf te helpen. Daarom werd de Catholic Layman's Union georganiseerd als een poging om te voorzien in de behoefte aan getrainde katholieke negerleiders.

Van het begin af lag het voornaamste accent op de geestelijke vorming der leden. Daartoe werden maandelijks bijeenkomsten gehouden, waarop een of ander godsdienstig onderwerp werd bestudeerd en besproken, onder voorzitterschap van de aalmoezenier. Het hoogtepunt van het jaar vormde een driedaagse retraite voor de leden en hun vrienden.

Het werk voor de godsdienstige vorming droeg al spoedig vrucht. Er werden bureau's opgericht voor sprekers, discussie-vergaderingen en ronde-tafelgroepen werden gevormd in Harlem, het grote centrum der negerbevolking, om voorlichting te verschaffen betreffende de Katholieke Kerk. Het resultaat van deze werkzaamheden bleek in talrijke bekeringen.

Een verder succes van dit werk was de ontwikkeling van vooraanstaande katholieke negerleiders. De Layman's Union telt onder haar leden doctoren, advocaten, schrijvers, universiteitsprofessoren, een rechter aan het Federale Hof (het hoogste rechterlijke ambt na het Supreme Court zelf), en kort geleden zag zij een van haar leden gekozen tot de post van Borough President van Manhattan - de hoogste post, waartoe in de geschiedenis van het Amerikaanse gemeentelijke bestuur ooit een zwarte werd verkozen.

Als onderdeel van haar programma houdt de Layman's Union, samen met de Catholic Interracial Council, iedere twee maanden een bijeenkomst, waar na H. Mis, Communie en ontbijt, diverse sprekers optreden, die een rol van betekenis vervullen op het gebied van de rasverhoudingen.

De Catholic Interracial Council zelf is een tak van de Catholic Layman's Union. In tegenstelling tot de Layman's Union was het doel van de Catholic Interracial Council van het begin af voornamelijk op de practijk gericht. Men voelde, dat voor de Katholieken de tijd gekomen was om positief een eind te maken aan de ergernis van onverdraagzaamheid onder de rassen, die waarschijnlijk even sterk was bij Katholieken als bij niet-Katholieken.

Dientengevolge werd in 1934, met goedkeuring en steun van Kardinaal Hayes

[p. 164]

een comité opgericht voor de propaganda van de Katholieke leer der sociale rechtvaardigheid in het algemeen en van de rechtvaardigheid tegenover de rassen in het bijzonder. Men richtte een reeks kantoren op in het hartje van New York, en Mr George K. Hunton, advocaat en specialist in ‘public relations’, kreeg de post van permanent secretaris. In hetzelfde jaar werd de Interracial Review gesticht met Mr Hunton als redacteur. Father Lafarge trad sinds de stichting der organisatie op als haar aalmoezenier.

Van het begin af bleek de Catholic Interracial Council van het hoogste belang te zijn als centrum van inlichtingen en publiciteit en ook als trefpunt voor hen, die rassenconflicten hadden op te lossen, waarbij Katholieken betrokken waren.

Door de bemoeiingen van de eerste Council werden Catholic Interracial Councils opgericht in meer dan twintig steden; er zijn er nog veel meer in wording. Een interessant aspect van deze groei is het verschijnen van Councils in steden van ‘the Deep South’, zoals Greensboro, North Carolina; New Orleans, Louisiana; Rock Hill, South Carolina; en San Antonio, Texas.

* * *

De activiteit van het Lekenapostolaat in New York City bleek onlangs op een andere wijze bij gelegenheid van de dramatische crisis van het Harlem Friendship House. Dit was, ongeveer op dezelfde tijd als de Catholic Interracial Council, gesticht door Catherine de Hueck, een vluchtelinge uit het Tsaristisch Rusland. Het Friendship House ligt in Harlem en bezit een aantal vertrekken waarin zijn ondergebracht een bibliotheek, een leeszaal, een eetzaal (waar tweemaal daags een veertig mensen kunnen eten) en woonruimte voor de leden van de staf, waarvan de meesten blanken zijn. Dit centrum is beroemd om zijn milddadigheid en zijn verzet tegen rassen-discriminatie.

De leden van Friendship House delen alles met hun zwarte broeders, ook hun onzekerheden. In September van het vorig jaar bedroegen hun schulden vijftien honderd dollar, terwijl de kas dertig cent bevatte. Ze liepen dus gevaar op straat te worden gezet. Ze hadden niet eens geld voor postzegels om een oproep rond te zenden om hulp. Het geval leek hopeloos. Intussen werd hun noodtoestand bekend gemaakt in de Commonweal en in de New York Times. Nog voordat de leden van de staf de tekst ervan gezien hadden, begonnen de giften binnen te stromen en na een paar dagen hadden ze meer dan genoeg ontvangen om alle schulden te betalen. Deze snelle en edelmoedige hulp getuigt wel van de hoogachting, welke dit interraciale apostolaat geniet.

Het New Yorkse House of Hospitality werd te klein en zo ontstonden er ook groepen in Washington en Chicago. De laatste groep geeft een maandblad van zes bladzijden uit, de Interracial Justice.

Van het begin af ondervond het Friendship House steun en advies van de Catholic Layman's Union, maar wellicht werd de belangrijkste invloed op deze stichting uitgeoefend door het voorbeeld van de Catholic Worker-groep, die de nadruk legt op het aanvaarden van persoonlijke verantwoordelijkheid voor de kwalen van onze maatschappij. De stichters van de Catholic Worker voelden zich geroepen te gaan wonen temidden van de slachtoffers van de industrie-staat en hun armoede en ellende te delen, en evenzo voelen ook de leden van het Friendship House zich geroepen om innig te delen in de armoede en het sociale onrecht van hen aan wie zij hun leven hebben gewijd.

* * *

[p. 165]

Van alle bewegingen in Katholiek Amerika, die geïnspireerd werden door de depressie, is de groep van de Catholic Worker ongetwijfeld de meest bekende en nog steeds de meest invloedrijke. Gesticht in 1932 door Dorothy Day en Peter Maurin, is de Catholic Worker een belangrijke factor in het Katholicisme van Amerika. Zijn werk is niet meer zo uitgebreid als in de dagen der depressie, maar hun blad The Catholic Worker heeft nog altijd dezelfde oplage en zij geven nog dagelijks te eten aan vier à vijfhonderd mensen.

Peter Maurin, die de naam kreeg van ‘the peasant of the pavement’, werd geboren in Frankrijk uit een familie met drie en twintig kinderen. Hij gaf een tijd lang onderwijs bij de Broeders der Christelijke Scholen in Frankrijk en emigreerde later naar Canada, waar hij farmer werd. Toen zijn metgezel gestorven was begon Peter Maurin een zwervend leven van de ene baan naar de andere, trok door de Verenigde Staten en Canada, steeds een boek in zijn zak en steeds klaar voor een discussie of een onderricht. Peter maakte altijd zorgvuldig onderscheid tussen zijn verschillende leefwijzen: die van de ‘hobo’, de arbeider, die vrijwillig van de ene plaats naar de andere trok, en die van de ‘tramp’, die ook rondtrok, maar vrijwillig weigerde te werken.

Peter Maurin maakte zich een uitstekende Engelse stijl eigen, en zijn ‘Easy Essays’, zoals ze genoemd werden en die vanaf de eerste aflevering van The Catholic Worker verschenen, werden later gepubliceerd in boekvorm bij Sheed and Ward. Ziehier een karakteristiek voorbeeld van zijn werk:

‘Catholic scholars
have taken the dynamite
of the Church;
they have wrapped it up
in nice phraseology,
have placed it
in an hermetically
sealed container,
placed the lid,
over the container,
and sat on the lid.
It is about time
to take the lid off
and to make
the Catholic dynamite
dynamic’.

Peter was een bijzonder dynamisch en krachtig spreker en hij sprak gewoonlijk op openbare plaatsen als ‘Union Square’ in New York City, waar de communisten bijna het monopolie bezaten van de zeepkistjes-welsprekendheid.

Dorothy Day, de andere helft van het compagnonschap, was gedurende haar college-dagen te Chicago in aanraking gekomen met een reeks van impopulaire gevallen. Zij koos het beroep van journaliste en werkte voor socialistische bladen als The Call en The Masses. In tegenstelling tot wat men algemeen dacht, was het niet de sociale leer der Kerk, die haar tot het Katholicisme bracht. In feite wist zij niets van het bestaan der Pauselijke Encyclieken over de arbeid, voordat zij katholiek was geworden. Het verlangen om katholiek te worden kwam op na de geboorte van haar kind. Om het met haar eigen woorden te zeggen: ‘Geen menselijk schepsel was in staat zulk een stroom van liefde en vreugde te ontvangen en te behouden, als ik vaak voelde na de geboorte van mijn kind. Daarmee kwam de behoefte aan verering en aanbidding’. Ook kon de uiting

[p. 166]

van deze levensvreugde geen voldoening vinden in afzondering: ‘Mijn hele wezen leidde mij er toe te verlangen naar vereniging met anderen, met de massa's om God te loven en te eren’. En voor Dorothy Day was de Kerk der massa's vanzelfsprekend: de Katholieke Kerk. Dat was voor haar voldoende aanwijzing dat het de ware Kerk was, en zo meldde zij zich aan voor onderricht.

Eerst drie jaar later zouden Dorothy Day en Peter Maurin elkaar leren kennen. Miss Day had een opdracht van America en The Commonweal aanvaard om een reportage te schrijven over de ‘Hunger March’ naar Washington in 1932. Deze gebeurtenis deed haar oude belangstelling voor sociale rechtvaardigheid weer oplaaien en, zoals zij zelf zegt: ‘Toen de demonstratie voorbij was en ik mijn verhaal had beëindigd, ging ik naar het nationale heiligdom van de Katholieke Universiteit, op het feest der Onbevlekte Ontvangenis. Daar bad ik een speciaal gebed, een gebed in tranen en smart, opdat het voor mij duidelijk zou mogen worden, op welke wijze ik mijn talenten in dienst zou kunnen stellen van mijn mede-arbeiders, van de armen’.

Toen ze terugkeerde naar haar woning in New York vond ze Peter Maurin, die op haar wachtte.

Het was de droom van Peter Maurin de samenwerking tot stand te brengen tussen de Katholieke intellectueel en de werkman. Peter en Dorothy stichtten samen het blad The Catholic Worker en het oorspronkelijke ‘House of Hospitality’. Dit laatste was bedoeld als een inrichting, waar armen zouden worden opgenomen, zonder lastige vragen, om er eenvoudig te worden behandeld als Gezanten Gods. In Peters ogen was de bedelaar iemand, die je een gunst bewijst doordat je hem moogt helpen. Van deze Houses of Hospitality werden er op een bepaald moment een veertigtal in de Verenigde Staten geteld. Niet minder dan achttienhonderd mensen per dag kregen te eten in de Catholic Worker te New York.

Evenals Friendship House in Harlem zweeft de Catholic Worker steeds op de rand van een financiële débacle. Ofschoon men met opzet van een technische organisatie heeft af gezien, wist de Catholic Worker zowel alle materiële moeilijkheden als een aantal impopulaire tendenties te overleven, zoals pacifisme, de Spaanse neutraliteit in de oorlog, anti-kapitalisme, oppositie tegen anti-semitisme en rassenscheiding, verzet tegen ‘eerbiedwaardig’ en zelfvoldaan Katholicisme.

De Catholic Worker ondervond veel critiek, en zonder twijfel is er reden tot critiek, maar de beweging heeft onloochenbaar de kracht van een openhartig en principieel Katholicisme aangetoond. Bovendien vervult zij een unieke functie in America: het verschaffen van een toevluchtsoord, waar de dwazen en excentrieken uit de kudde van het Amerikaanse Katholicisme op sympathieke wijze worden ontvangen.

De groep van de Catholic Worker heeft zichzelf altijd beschouwd als een zuurdesem in de Kerk, en de werking van dit zuurdesem openbaart zich in de vorming van organisaties als de Association of Catholic Trade Unionists (ACTU) met hun succesvol blad Labor Union en hun tijdschrift Integrity. Ofschoon de stichters van beide groepen diepgaande meningsverschillen gehad hebben met de Catholic Worker, zijn zij de eersten om te erkennen, dat zij daaraan toch hun vorming en bezieling te danken hebben.

Daniel J. Sullivan

Fordham University

New York