Streven. Jaargang 7

[p. 28]

De Europese Defensiegemeenschap
door J. Mertens de Wilmars
Lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers

HET verdrag houdende oprichting van een Europese Defensie Gemeenschap dat te Parijs, na ongeveer achttien maanden onderhandelingen op 9 Mei 1952 werd ondertekend en dat thans in de zes verdragsluitende landen de moeizame procedure van de parlementaire goedkeuring doormaakt, staat niet alleen en op zich zelf.

Verscheidene wegen van de internationale politiek lopen er door elkaar. Op het gebied van de militaire verdediging van de vrije wereld ligt het in de lijn van het op 4 April 1949 te Washington gesloten Noord-Atlantisch Verdrag.

Op het gebied der Europese integratie ligt het in de ontwikkelingslijn van het verdrag aangaande de oprichting van de Kolen en Staal Gemeenschap wijl het bestemd is om uit te monden in de Europese Politieke Gemeenschap, waarvan het voorontwerp door de vergadering Ad Hoc werd opgesteld. Op het gebied van het herstel der normale betrekkingen tussen de geallieerden en Duitsland is het nauw verbonden met het vredesverdrag dat onder de nietszeggende benaming van ‘contractuele accoorden van Bonn’ werd gesloten. Het probleem van het kleine of het grote Europa, de aard van de banden tussen het oude continent en de V.S.A., de bijzondere positie van Groot Brittannië tegenover het vasteland zijn er bij betrokken en vormen evenveel gegevens van het wellicht moeilijkste en belangrijkste probleem van de na-oorlogse politiek.

Het Defensie Verdrag en de Europese Eenheid

Logischer wijze had de oprichting van een Europese politieke structuur de Defensie Gemeenschap moeten voorafgaan. De opbouw van Europa langs de weg van gespecialiseerde autoriteiten - de z.g. functionnalistische oplossing - waarvoor de Raad van Europa zich in 1949 uitsprak, is een methode van geleidelijkheid die met het Schumanplan haar nut en bruikbaarheid heeft bewezen waar het er op aankomt wel omschreven sectoren van 't sociaal-economisch leven te europeaniseren.

Waar het er echter om gaat de landsverdediging - een souvereiniteitstaak die zo innig verband houdt met het wezen zelf van de nationale staat - gemeenschappelijk ter hand te nemen, krijgt de zaak toch wel een heel ander aspect.

[p. 29]

Een krijgsmacht is het werktuig en de waarborg van de internationale positie van de staat. Een gemeenschappelijk verdedigingssysteem veronderstelt derhalve een gemeenschappelijke buitenlandse politiek en een mate van integratie die haar uitdrukking vindt in een politieke gemeenschap.

Als men nu over dit bezwaar is heengestapt dan was het omdat dringende militaire noodwendigheden het westen ertoe verplichten. De voornaamste is zeker het feit dat een louter nationale militaire inspanning niet meer toereikend is om de onafhankelijkheid van de staten te verzekeren en hun mogelijkheden te boven gaat. Zelfs de nationale onafhankelijkheid en souvereiniteit kan in de moderne wereld enkel in overleg en gemeenschap worden verdedigd.

De noodzaak om van de normale gang van zaken af te wijken en een andere te kiezen heeft echter op de inhoud van het verdrag en op de structuur van de ontworpen gemeenschap diepe sporen nagelaten.

In dit licht dienen verklaard te worden de schijnbare tekortkomingen en leemten in die structuur en het ingewikkelde raderwerk ervan. Zij vormen vaak de tegenhanger en de waarborg, soms ook de losprijs, van de opvatting die het geheel heeft geïnspireerd.

Het voornaamste kenmerk van de Defensie Gemeenschap is dat zij een onderdeel vormt van een groter geheel: de N.A.T.O. alliantie. De tot stand te brengen Europese Defensie Strijdkrachten worden opgenomen in het geheel van het verdedigingssysteem dat in handen berust van de onder de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie ressorterende opperbevelhebber.

Geen bepaling is belangrijker voor een juiste beoordeling van het verdrag omdat zij de meest doeltreffende waarborg vormt tegen de zo zeer gevreesde overmacht van een der leden van de gemeenschap. Die waarborg zal nog verhoogd worden als de V.S.A. en Groot-Brittannië er in toestemmen de duur van het N.A.T.O. verdrag van 20 op 50 jaar te brengen zodat het met de duur van de Defensie Gemeenschap overeenstemt. Daarover wordt thans onderhandeld.

De Defensie Gemeenschap is derhalve - en dit is haar tweede kenmerk - een instelling die strijdkrachten organiseert, uitrust, opleidt, voor het gebruik voorbereidt (art. 18), maar ze niet zelf gebruikt. Er is geen Europese opperbevelhebber en geen Europese algemene staf. Het tactisch en strategisch gebruik van de strijdkrachten, hun inzet is een taak die behoort bij de N.A.T.O. en in de bredere sfeer ligt van de gehele militaire opstelling van het westelijk halfrond.

Een derde en opvallend kenmerk van het Defensie Verdrag en dat verband houdt met het algemene perspectief waarin dat verdrag werd

[p. 30]

opgesteld, is dat uit publiekrechtelijk en constitutioneel oogpunt het minder ver gaat in de richting van souvereiniteitsoverdracht dan het Schumanplan.

Het belangrijkste deel der bevoegdheden blijft in handen van de Raad der Nationale Ministers, die de impuls moeten geven aan het uitvoeringsorgaan: het Commissariaat. Bovendien is voor alle belangrijke beslissingen eenstemmigheid van de Raad geboden.

In de Kolen en Staal gemeenschap integendeel liggen de bevoegdheden hoofdzakelijk in handen van de Hoge Autoriteit, terwijl de Raad van de (nationale) ministers eerder als een rem of een voogdij-orgaan fungeert.

Voornamelijk op dit laatste wezenlijke kenmerk beroepen zich in België degenen die van oordeel zijn dat de grondwet zich niet verzet tegen de goedkeuring van het verdrag. Al betreedt de Defensie Gemeenschap ongetwijfeld een gebied dat veel ruimer is dan dat van het Schumanplan, toch is het ook waar dat institutioneel het minder diep ingrijpt in de nationale souvereiniteit.

De Militaire doeleinden van het Verdrag

De noodzaak voor de vrije wereld om zich te verenigen ten einde het militair evenwicht tussen Oost en West te herstellen heeft zijn eerste daadwerkelijke uitdrukking gevonden in de N.A.T.O.

Dit verdrag brengt echter geen automatische verplichtingen mee tot oorlogvoering in geval van agressie tegen een der verdragsluitende partijen, en Duitsland is er als dusdanig niet bij betrokken. Het verplicht evenmin de V.S.A. strijdkrachten in Duitsland te houden en geeft dan ook geen zekerheid dat in geval van agressie Europa zoveel mogelijk naar het Oosten zal verdedigd worden. De N.A.T.O. vormt voor de vrije wereld een machtige waarborg van eindoverwinning; zij waarborgt aan Europa niet de mogelijkheid dat het voor een bevrijdingsoorlog zal gespaard blijven.

Die waarborg zal echter wel in hoge mate aanwezig zijn wanneer de Duitse Bondsrepubliek zich politiek en militair bij het Westen zou aansluiten. De medewerking van Duitsland versterkt de militaire macht van de N.A.T.O. alliantie en schept de mogelijkheid van een doelmatige verdediging aan de grenzen van het vrije Europa.

Zij stelt de N.A.T.O. in staat om andere vooruitzichten dan die van een peripherische verdediging in overweging te nemen.

In verband met dit laatste vooruitzicht wordt van sommige kanten gesproken en geklaagd over een druk die de V.S.A. zouden uitoefenen

[p. 31]

ten bate van de goedkeuring der Defensie Gemeenschap. Wij kunnen deze klachten niet anders dan onrechtvaardig vinden.

Niet zonder moeite zijn de presidenten Truman en Eisenhower er in geslaagd de Amerikaanse politiek te richten in de zin van voorrang aan de Europese verdediging, terwijl velen daarentegen de voorkeur gaven aan een Aziatische oriëntatie. Het geschil tussen Truman en MacArthur, de strijd in de republikeinse conventie tussen Eisenhower en Taft, zijn ogenblikken geweest waarvan elke Europeaan het gewicht en de draagwijdte kon beseffen. Doch met reden oordeelt de Amerikaanse regering dat een politiek van aanwezigheid in Europa slechts doelmatig kan zijn wanneer zij door de medewerking van Duitsland aan de verdediging van het Westen wordt aangevuld. Het is dan ook het goed recht van deze regering de Europese landen er op te wijzen dat een politieke keuze die deze medewerking uitsluit, de V.S.A. noodzakelijk er toe moet brengen haar buitenlandse en defensie politiek te herzien daar in dit geval een van de fundamentele gegevens ervan zou vervallen.

Het probleem waar derhalve Europa voor staat is dat van de integratie, zowel politiek als militair, van de Bondsrepubliek in het verdedigingssysteem van de vrije wereld, zonder het gevaar te lopen van een herrijzenis van het Duits militarisme.

Vele tegenstanders van de E.D.G. verklaren dat dit resultaat bereikt zou kunnen worden door Duitsland rechtstreeks in de N.A.T.O. op te nemen. De voorstanders van het verdrag hoeven daar niet van overtuigd te worden; de meesten hunner, althans in België en Nederland, zijn het er mee eens en de regeringen van beide landen hebben dit ook verklaard.

Maar het is niet mogelijk gebleken Frankrijk accoord te doen gaan met deze oplossing. Kanselier Adenauer zelf, beducht voor de nationalistische tendenzen in zijn eigen land, oordeelde ze ook minder gewenst. Al was deze oplossing theoretisch de beste, als mogelijkheid is zij voorbijgestreefd omdat in feite slechts een accoord werd bereikt over de oplossing die, uitgaande van het z.g. Plevenplan, is uitgegroeid tot de Defensie Gemeenschap.

In de internationale politiek is de factor tijd, meer dan waar ook, van doorslaggevende betekenis. Het heeft weinig zin de formule naar voren te brengen die in 1951 mogelijk ware geweest; de vraag is of het thans nog mogelijk is de rechtstreekse opneming van Duitsland in de N.A.T.O. te verwezenlijken.

Een objectief onderzoek van de internationale toestand verplicht ons deze vraag ontkennend te beantwoorden. Er is ten eerste geen enkele redelijke verwachting dat Frankrijk thans meer geneigd is die oplossing

[p. 32]

te aanvaarden dan twee jaar geleden. Bovendien moet men wel begrijpen dat de contractuele accoorden van Bonn, die het vredesverdrag met Duitsland vormen, staan of vallen met de E.D.G. Deze contractuele accoorden, gesloten tussen de Bondsrepubliek en de drie bezettende overheden, bevatten een reeks waarborgen tegen een ongebreidelde remilitarisatie van Duitsland en regelen onder andere de bezetting van dit land. Het ware mogelijk geweest twee jaar geleden deze voorwaarden en waarborgen te verbinden aan de opneming van Duitsland in de N.A.T.O. Het is een illusie te geloven dat, als de E.D.G. niet tot stand komt, het nog mogelijk zal zijn Duitsland in de N.A.T.O. anders op te nemen dan op voet van volledige gelijkheid en zonder de waarborgen van de contractuele accoorden.

Zoals de zaken nu staan wordt Duitsland als gelijke opgenomen in de E.D.G., maar niet als volledig gelijke in de N.A.T.O. Een terugkeer naar de N.A.T.O. formule zou betekenen dat dit land, onvoorwaardelijk en met de volledige en souvereine beschikking over een nationaal leger waarvan het zelf de sterkte bepaald, in de N.A.T.O. zou opgenomen worden.

Een ander alternatief dat door sommigen wordt voorgesteld is een rechtstreeks verdrag tussen de V.S.A. en Duitsland. Het ligt voor de hand dat een dergelijke oplossing de Europese eenheid zou scheuren en aan Duitsland op het continent een bevoorrechte positie zou schenken die nauwelijks zou onderdoen voor de positie die haar een zegevierende oorlog zou hebben bezorgd.

De structuur van de Gemeenschap

Het verdrag vormt een omslachtig geheel van 132 artikelen, onderverdeeld in zes titels: Grondbeginselen; Instellingen van de Gemeenschap; Militaire bepalingen; Finantiële bepalingen; Economische bepalingen en Algemene bepalingen.

Naast het eigenlijk verdrag, maar er deel van uitmakend, staan acht protocollen: 1. militair protocol; 2. protocol betreffende de rechtspraak; 3. protocol betreffende het militaire strafrecht; 4. finantieel protocol; 5. protocol betreffende het Groot Hertogdom Luxemburg; 6. protocol betreffende de bezoldigingsvoorwaarden van het militair en burgerlijk personeel van de Gemeenschap; 7. protocol inzake de betrekkingen van de Gemeenschap en de N.A.T.O.; 8. protocol betreffende de bijstands-verplichtingen van de Staten die deel uitmaken van de Defensie Gemeenschap ten opzichte van de Staten die partij zijn bij het Noord Atlantisch Verdrag.

[p. 33]

Bovendien is er een aanvullend verdrag van Wederzijdse bijstand tussen Groot Brittannië en de leden der Gemeenschap en een aanvullend protocol op het Noord Atlantisch Verdrag dat voornamelijk aan de leden der Gemeenschap de automatische bijstand van de V.S.A. waarborgt.

Eindelijk zijn er nog zes z.g. interpretatieve protocollen die op verzoek van Frankrijk bepaalde beschikkingen van het Verdrag nader verklaren.

De grondgedachte van de Defensie-Gemeenschap is dat de verdragsluitende staten geen nationale strijdkrachten onder de wapenen houden behalve die welke als uitzonderingen in het verdrag zijn vermeld nl. de lijfwacht van het staatshoofd, de strijdkrachten nodig voor de beveiliging van overzeese gebieden en de politiemacht (art. 9, 10 en 11).

De Gemeenschap verzekert de veiligheid van de deelnemende staten tegen iedere aanval door deel te nemen aan de verdediging van het Westen in het kader van het Noord Atlantisch Verdrag (art. 2). Te dien einde stelt elk land een contingent ter beschikking van de Gemeenschap dat met de contingenten der andere landen zal worden samengevoegd in de Europese Defensie Krachten (art. 9).

De binnenlandse verdediging van het grondgebied blijft echter verzekerd door homogene nationale formaties die, alhoewel vallend onder het Europese statuut, onder bevel blijven van de nationale militaire overheid (art. 16).

Elk der deelnemende staten blijft bovendien belast met de bescherming van zijn burgerbevolking (art. 17).

De Gemeenschap heeft tot taak de Europese strijdkrachten te recruteren, op te leiden, te bewapenen en voor het gebruik voor te bereiden om ze dan in het geheel van het verdedigingssysteem van de N.A.T.O. ter beschikking te stellen aan de N.A.T.O. opperbevelhebber, die op zijn beurt de militaire politiek uitwerkt welke is vastgesteld door de Raad van de Noord-Atlantische organisatie waarin alle staten van de Noord Atlantische alliantie op voet van gelijkheid vertegenwoordigd zijn.

Voor de vervulling van haar taken beschikt de Gemeenschap over finantiële middelen bestaande uit de bijdragen van elk der deelnemende staten. De begroting der Gemeenschap en de bijdragen der deelnemende staten worden bij eenstemmigheid vastgesteld door de Raad van nationale ministers. Dezelfde Raad beslist ook met 2/3 meerderheid over de verdeling der uitgaven (art. 87), met dien verstande echter dat 85/100 van de bijdrage van elke staat voor zijn eigen grondgebied dient te worden besteed (art. 29 van het finantieel protocol).

[p. 34]

In tegenstelling met de Kolen en Staal Gemeenschap beschikt de Defensie Gemeenschap niet over het recht belastingen te heffen en is zij geheel aangewezen op de bijdragen der deelnemende staten.

Dit is een typisch voorbeeld hoe in de structuur van de Defensie Gemeenschap de nationale souvereiniteit minder wordt aangetast dan in de structuur van de Kolen en Staal gemeenschap.

De basiseenheid van de Europese Defensie strijdkrachten is de lichte divisie waarvan drie types zijn bepaald: infanterie divisie, gepantserde divisie en gemechaniseerde divisie welke de sterkte van ongeveer 13.000 man bedraagt. Frankrijk zal veertien divisies leveren, Duitsland en Italië elk twaalf, de Beneluxlanden gezamenlijk zes.

Deze basiseenheden worden samengevoegd in legerkorpsen van drie divisies. Elk legerkorps zal bestaan uit divisies van twee verschillende nationaliteiten (art. 68).

De tactische en logistieke ondersteuningseenheden van de divisies die deel uitmaken van een zelfde legerkorps hebben een geïntegreerde samenstelling op het niveau van regiment of bataljon, maar worden over de nationaliteiten verdeeld in de verhouding welke bestaat tussen de basiseenheden. Met andere woorden elk legerkorps zal in zijn geheel bestaan uit troepen van ten hoogste twee verschillende nationaliteiten.

De benoemingen van divisiecommandant en van bevelhebber van een legerkorps geschieden bij eenstemmigheid door de Raad van Ministers.

De toekenning der graden bij de homogene divisies geschiedt in overleg tussen de nationale overheid en het Commissariaat.

Voorlopig blijft zij echter vallen onder de bevoegdheid van de nationale overheden, en een van de z.g. Franse protocollen heeft als gevolg dat deze voorlopige periode bestendigd blijft tot dat zij door een eenstemmige beslissing van de nationale ministers wordt opgeheven.

Wat de productie van oorlogsmateriaal betreft is de regeling in het verdrag op dezelfde leest geschoeid als die van de manschappen.

De productie van oorlogstuig is in de regel verboden. Zij is slechts toegelaten mits toestemming van het Commissariaat en onder een zeker toezicht van die overheid.

De instellingen van de Gemeenschap zijn: het Commissariaat; de Vergadering der Gemeenschap; de Raad der Nationale Ministers en het Hof voor geschillen. De meeste bevoegdheden liggen in handen van de Raad der Nationale ministers die nu eens bij eenstemmigheid, dan weer bij gekwalificeerde meerderheid en soms ook bij eenvoudige meerderheid instructies geven aan het Commissariaat. De bevoegdheden van de Raad zijn zo vastgesteld dat geen enkele belangrijke beslissing kan genomen worden tegen de wil van een der deelnemende staten.

[p. 35]

De Vergadering van de Europese Defensie Gemeenschap is de Vergadering van de Europese gemeenschap voor Kolen en Staal, maar aangevuld met drie afgevaardigden voor Duitsland, Frankrijk en Italië; zij bestaat dus uit leden van de nationale parlementen.

De Vergadering hoort elk jaar het verslag van het Commissariaat en kan diens beleid afkeuren; om het Commissariaat tot ontslag te dwingen moet echter de afkeuringsmotie een meerderheid van 2/3 der stemmen behalen.

Art. 38 dat als een der belangrijkste beschikkingen van het verdrag werd beschouwd belastte de Vergadering met het onderzoek van de grondvesten ener Europese politieke structuur ‘van een federaal of confederaal type, steunend op het beginsel van de scheiding der machten en inzonderheid behelzend een systeem van vertegenwoordiging met twee kamers’.

Deze bepaling is vervangen door het ontwerp van politieke gemeenschap dat intussen door de Vergadering Ad Hoc werd ontworpen. Zou dit ontwerp echter door de regeringen worden afgewezen dan krijgt artikel 38 zijn betekenis terug.

In de huidige stand van zaken is het duidelijk dat de Vergadering der gemeenschap nauwelijks de naam van een vertegenwoordigend lichaam met parlementaire contrôle-bevoegdheden verdient. Juist hierdoor wreekt zich het ontbreken van een echte politieke gemeenschap als basis van de Defensie Gemeenschap en schijnen de bezwaren tegen de technocratische organisatie van de Defensie Gemeenschap gegrond.

Het is trouwens om dezelfde redenen dat de gehele structuur van de Gemeenschap minder ver gaat op de weg der souvereiniteitsoverdracht dan de Kolen en Staal gemeenschap en dat het zwaartepunt der bevoegdheden in handen van de Raad der Nationale Ministers ligt.

De deelnemende staten en hun parlementen kunnen dan ook uitsluitend via de Nationale Ministers toezicht uitoefenen op het beleid der Gemeenschap; en elk der ministers blijft voor zijn eigen parlement verantwoordelijk voor zijn beslissingen als orgaan der Gemeenschap.

Het Commissariaat bestaat uit 9 leden waarvan hoogstens twee dezelfde nationaliteit bezitten (art. 20). Zij worden benoemd voor een periode van zes jaar door de regeringen der deelnemende staten in onderlinge overeenstemming. In de regel beslist het Commissariaat bij meerderheid van stemmen.

Het is vooral een executief- en administratief orgaan.

Hoe breed ook zijn bevoegdheden zijn heeft het geenszins de positie van een Europese Raad van Ministers van Landsverdediging. Zoals reeds gezegd ligt het initiatief bij de Raad der Nationale ministers

[p. 36]

wiens beslissingen door het Commissariaat worden uitgewerkt, terwijl de uitvoering door de overheden der deelnemende staten wordt gecontroleerd.

Als Hof voor geschillen fungeert het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (art. 52). Het heeft uitgebreide jurisdictionele bevoegdheden. Het kan de beslissingen van het Commissariaat en zelfs die van de Vergadering vernietigen als strijdig met het recht.

In strafzaken heeft het uitgebreide bevoegdheden met betrekking tot de gemeenschappelijke militaire strafwetgeving die de gemeenschap zal uitvaardigen. Het heeft ook uitgebreide bevoegdheden, nu eens als Hof van Cassatie dan weer als Hof van Beroep ter zake van geschillen tussen staten en gemeenschap of tussen enkelingen en gemeenschap op het gebied van de burgerlijke verantwoordelijkheid.

De Gemeenschap en de Belgische Grondwet

Een meerderheid van Belgische juristen is van oordeel dat de overdracht van souvereiniteit die het verdrag met zich brengt onverenigbaar zijn met de Belgische grondwet.

Nu de regering beslist heeft dat de procedure van goedkeuring van het verdrag en de herziening van de grondwet gelijktijdig zullen plaats hebben, heeft dit fel betwiste punt uiteraard aan belangstelling verloren.

Het verdient echter nog wel verder de aandacht in zoverre de opwerping van ongrondwettelijkheid uitgaat van de overweging dat door het verdrag goed te keuren België zijn souvereiniteit zou prijs geven.

Wanneer men de reële inhoud van het souvereiniteitsbegrip voor ogen houdt dan is het duidelijk dat dit overeenstemt met dat van de nationale onafhankelijkheid.

Nu ligt het toch voor de hand dat geen enkele grondwetsherziening de nationale overheden kan machtigen de onafhankelijkheid van het land prijs te geven.

Indien het verdrag enige betekenis heeft en enige zin voor de toekomst van de volkeren die het zal binden dan is het juist omdat het gegroeid is uit de overtuiging dat de onafhankelijkheid geen zaak is die nog op het louter nationaal plan kan beveiligd worden. Slechts door een gemeenschappelijke inspanning kunnen onafhankelijke staten die onafhankelijkheid in de toekomst verzekeren.

Geheel de opvatting en de structuur van de Gemeenschap is er op gericht het voortbestaan der vrije volkeren tegen een buitenlands gevaar te vrijwaren, terwijl anderzijds in de schoot van de Gemeenschap geen

[p. 37]

land of geen volk afstand doet van enig recht dat ook niet door de anderen wordt verzaakt ten einde die rechten en bevoegdheden in gemeenschap uit te oefenen.

Deze grondgedachte gevoegd bij de bijzondere kenmerken van de Defensie Gemeenschap die, zoals reeds gezegd, blijkbaar dichter staat bij de traditionele opvatting van de nationale souvereiniteit dan dit het geval is voor het Schumanplan, was het sterkste argument van degenen die oordeelden dat de Belgische grondwet, zoals zij thans is, de goedkeuring van het verdrag niet in de weg staat.

Besluit

In dit kort overzicht was het niet mogelijk al de bijzonderheden van het ingewikkeld raderwerk der Defensie Gemeenschap te belichten. Wij hopen echter de voornaamste trekken ervan te hebben verduidelijkt.

Uitgaande van het standpunt dat de Beneluxlanden zich in 1951 zeker niet hadden verzet tegen de opneming van Duitsland in de N.A.T.O.; toegegeven dat de Defensie Gemeenschap in veel opzichten een nogal log en ingewikkeld raderwerk is; toegegeven zelfs dat, bij ontstentenis van een te voren opgerichte politieke gemeenschap, wij in de Defensie Gemeenschap in onvoldoende mate de projectie terugvinden van een democratisch staatsbestel, is het toch duidelijk dat in de gegeven omstandigheden zij het juiste antwoord vormt op de uitdaging der geschiedenis na de tweede wereldoorlog.

Opgevat als een stap in de richting van de Europese integratie die moet uitmonden in een politieke gemeenschap; geheel gericht op de bredere N.A.T.O. alliantie zodat het gevaar van een gesloten Europa is weggenomen en meteen, naar menselijke vooruitzichten, het gevaar van de overheersing van een land op het continentale Europa, verwezenlijkt de Defensie Gemeenschap het dubbel doel dat het Westen zich moet stellen: 1. de inschakeling van Duitsland bij het Westen mits de voorwaarden gevonden worden die een Duitse overheersing onmogelijk maken; 2. de oriëntatie van het verenigd West-Europa naar de grote Atlantische gemeenschap der vrije volkeren.

Wanneer Europa het uur om die politiek te verwezenlijken laat voorbijgaan, zien wij ons noodzakelijk geplaatst voor een ander dilemma: een geneutraliseerd en ontwapend Duitsland, hetgeen betekent dat de verdedigingslijn van het avondland naar onze grenzen wordt verlegd; of een geneutraliseerd en bewapend Duitsland waaraan dan zeer spoedig de rol van arbiter tussen Oost en West zal te beurt vallen. Geen van de bezwaren van het verdrag weegt op tegen de risico's en gevaren die in deze perspectieven voor ons besloten liggen.