Streven. Jaargang 6

Brief uit New York

DE koers van de buitenlandse politiek der Verenigde Staten kan even weinig worden voorspeld als de loop der gebeurtenissen in Rusland, waarvan deze politiek in zo sterke mate afhankelijk is; en na Stalin's dood zijn de voorspellingen nog moeilijker geworden. Duidelijk zijn echter de grondtrekken van Eisenhower's regering en daarom kan, mede in het licht van bepaalde binnenlandse factoren, toch wel iets worden gezegd omtrent de waarschijnlijke tendenzen van het nieuwe bewind.

Om te beginnen valt het op, dat de regering van Eisenhower angstvallig het midden schijnt te willen houden tussen links en rechts. Zij doet dat niet uit eigen voorkeur - want in het Congress overheerst het conservatieve element -, maar omdat haar meerderheid bij de jongste presidentsverkiezingen te gering is geweest om een plotselinge, scherpe wending in de koers van de laatste twintig jaar te kunnen wagen.

Er is geen twijfel aan, dat president Eisenhower's overwinning een persoonlijke overwinning is geweest en dat de Republikeinse Partij dank zij hem aan het bewind is gekomen. Want, ondanks de indrukwekkende meerderheid, die Eisenhower heeft

[p. 174]

behaald, zijn de Republikeinen in de Senaat slechts met één stem in de meerderheid en in het Huis van Afgevaardigden met niet meer dan twintig stemmen. Wat die geringe meerderheid voor hun partij zo precair maakt, is het feit, dat het volgend jaar een derde deel van de Senaat en het gehele Huis van Afgevaardigden moeten worden herkozen.

In 1946 hebben de Republikeinen van hun meerderheid in het Congress gebruik gemaakt om een rechtstreekse aanval te ondernemen op de maatregelen van de New Deal en de Fair Deal. Zij hebben toen voor hun overhaasting moeten boeten met hun nederlaag bij de presidentsverkiezing in 1948, toen Harry Truman, tegen alle verwachting in, werd gekozen. Ze zijn die ervaring nog niet vergeten en daarom houden de verstandigsten in de partij de ongeduldige scherpslijpers thans in toom.

Welke zijn nu de factoren geweest, die tot de Republikeinse overwinning hebben meegewerkt? Beoordelaars, die de politiek als wetenschap beoefenen, zijn het er algemeen over eens, dat New Deal en Fair Deal mogelijk zijn gemaakt door de steun van een weinig hechte coalitie van invloedrijke minderheden: arbeidersbeweging. Democraten van de Zuidelijke Staten, Negers, partij-organisaties in de grote steden, intellectuelen en katholieken in de steden. Daarbij komen dan nog groepen, waarop minder staat valt te maken, zoals de kleine boeren, die democratisch stemmen, als zij slechte prijzen voor hun producten maken, maar weer (als van ouds) republikeins, zodra de markt beter wordt. Deze, voor de Republikeinen zo onbehaaglijke, coalitie is tot stand gekomen in een crisistijd, maar na tien jaar van voldoende werkgelegenheid zijn vele grieven, die tot zulk een blokvorming van minderheden hebben geleid, vervallen. Juist het succes van de Democratische regeringen van de laatste twintig jaar heeft deze partij verzwakt. De alarmkreet, bij de jongste verkiezingscampagne door de Democraten aangeheven, om te waarschuwen voor een nieuwe economische crisis, die zou dreigen, als de tegenpartij aan het bewind kwam, had de millioenen jonge kiezers, die nooit een dergelijke crisis hebben meegemaakt, niets te zeggen. Terecht heeft een commentator in dit verband opgemerkt, dat de revolutie ditmaal haar kinderen niet heeft verslonden, maar dat de kinderen de revolutie hebben verslonden.

Ook andere factoren hebben tot het uiteenvallen van deze coalitie van minderheden bijgedragen. De stemmen van de Democraten in de Zuidelijke Staten raakten verdeeld ten gevolge van het standpunt, dat hun partij innam ten aanzien van de kwestie van gelijke rechten voor de Negers. De leiders van de politieke organisaties in de grote steden hadden, na twintig jaar voorspoed, hun voortvarendheid verloren. Daarbij komt, dat de felle en aanhoudende campagne van Senator McCarthy, die zoveel regeringspersonen van communisme beschuldigde, ten gevolge heeft gehad, dat een deel van de katholieken van Ierse afkomst ditmaal Republikeins hebben gestemd, terwijl tal van kiezers van Poolse origine de Democratische Partij de rug toekeerden na de scherpe critiek op de overeenkomsten van Yalta en Potsdam.

Van de groepen, die groot belang bleven hechten aan een overwinning van de Democraten, was die van de Negers - die voortdurend in betekenis toeneemt en steeds beter georganiseerd blijkt te zijn - voor bijna negentig procent vóór Stevenson. De intellectuelen of egg-heads zoals ze tijdens de jongste politieke campagne spottend werden genoemd, vonden Stevenson een candidaat naar hun hart, zoals er sinds Roosevelt geen meer was geweest en hun steun kan, ondanks hun betrekkelijk gering aantal, zeer invloedrijk zijn. Ook de arbeidersbeweging was zeer op de hand van Stevenson.

Dat de Republikeinen er bij de jongste presidentsverkiezingen in geslaagd zijn belangrijke elementen van de Democratische coalitie voor zich te winnen, is een van de opmerkelijke aspecten van hun overwinning. Een ander aspect, dat de betekenis van die overwinning veeleer schijnt te verkleinen, is het grote aantal stemmen, dat alleen bij wijze van protest tegen Truman op Eisenhower is uitgebracht.

[p. 175]

President Truman was, wat zijn binnenlandse politiek betrof, allesbehalve een krachtige figuur en in de twintig jaar waarin zijn partij onafgebroken aan het bewind is geweest, waren vele onbekwame en weinig scrupuleuze lieden er in geslaagd belangrijke plaatsen te bemachtigen op de regeringsbureau's te Washington, of op andere wijze invloed op de regering uit te oefenen. Het verlangen naar een grote schoonmaak was daardoor zeer sterk geworden.

Het is waar, dat de fundamentele factoren, waardoor de Democratische coalitie indertijd mogelijk is gemaakt, nog altijd latent aanwezig zijn in het economisch bestel van de Verenigde Staten. Dat is ook een van de redenen, waarom de Republikeinen begrijpen, dat een ál te drastisch ingrijpen in de bestaande economische maatregelen bij de komende verkiezingen ongunstige gevolgen voor hen zou hebben. De grote vrees van de Republikeinen om bij voorbaat verantwoordelijk te worden gesteld voor een mogelijke nieuwe economische crisis, maakt het nagenoeg zeker, dat zij een aantal maatregelen van de New Deal, zoals toeslag op agrarische producten, niet ongedaan zullen maken, ofschoon zij er in beginsel tegen gekant zijn. Om dezelfde reden zullen zij toeschietelijker zijn met betrekking tot douanerechten en vrijere handel, dan vroegere Republikeinse regeringen.

Met uitzondering van de minister van Arbeid, is Eisenhower's kabinet uitsluitend samengesteld uit mannen uit de grote zakenwereld: twaalf millionnairs en een loodgieter, zoals het wel wordt gekarakteriseerd. En omdat deze figuren thans zeggingschap krijgen over de samenstelling van het enorme ambtenarencorps, staat het wel vast, dat hun invloed op de politiek van het land zich sterk zal doen gelden.

Die invloed van mensen uit de wereld van de grootindustrie en het bankwezen betekent een belangrijke verschuiving van de macht. Bij de New Deal werd uitgegaan van de opvatting, dat de regering de arbeiders en boeren diende te beschermen tegen de geweldige macht van de grootindustrie en de banken. Onder de regeringen van Coolidge en Hoover, die de New Deal sterk hebben begunstigd, verloren deze magnaten dan ook zeer veel van hun invloed op de politiek. Maar deze groepen hebben zich nooit bij die verandering kunnen neerleggen en hun verwoede pogingen om het verloren terrein te herwinnen en weer een dominerende rol in de regering tekunnen spelen, is een van de factoren geweest, die de politieke strijd in de Verenigde Staten de laatste jaren zozeer hebben verbitterd.

Bij de beoordeling van de nieuwe toestand moet echter de nadruk worden gelegd op een belangrijk verschil tussen de grote zakenwereld van nu en die van de twintiger jaren. Zo kan bijvoorbeeld worden gezegd, dat de leden van Eisenhower's kabinet weliswaar gefortuneerd zijn, maar geen magnaten, zoals hun voorgangers uit die kringen, die vroeger zoveel invloed op de regering hebben uitgeoefend. Zij zijn typische voorbeelden van wat men in Amerika de ‘Managerial Revolution’ (de omwenteling in de bedrijfsleiding) noemt. Zij vertegenwoordigen een klasse van mannen, die door hun grote bekwaamheid op technisch gebied en hun leiderskwaliteiten op vooraanstaande plaatsen in de grote industrieën en in de financiële wereld zijn gekomen, maar die niet de werkelijke eigenaars van die ondernemingen zijn.

Een feit, waarop nog weinig de aandacht is gevestigd, is, dat er ook in de vakbeweging een dergelijke leiding gevende elite is ontstaan. Deze twee groepen zijn er aan gewend, met elkaar aan de conferentietafel te onderhandelen en ze zijn vertrouwd met de kunst van het bemiddelend compromis. Men kan dan ook zeggen, dat de vroegere, scherpe klassetegenstelling tussen de oude, militante vakverenigingsleiders en de industrie-magnaten, die niets van de vakbeweging wilden weten, grotendeels is verdwenen. Sommigen zien echter in een kabinet, waarin zoveel grote zakenlieden zitting hebben, die aan een dergelijke manier van onderhandelen gewend zijn, een zeker gevaar voor de buitenlandse betrekkingen. Zij vrezen, dat de geest van het compromis, waarbij nuchtere berekening van het directe voordeel, dat kan worden behaald, de doorslag geeft, ook in de buitenlandse politiek zal doordringen en wijzen

[p. 176]

er op, dat dergelijke methoden niet altijd de beste zijn om het algemeen welzijn te dienen.

De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, John Foster Dulles, heeft intussen reeds ondervonden, dat er op het gebied van de buitenlandse politiek subtiliteiten zijn, die niet kunnen worden behandeld op de manier waarop de advocaat van een handelsonderneming of een fabrieksdirecteur bij zijn onderhandelingen te werk gaat.

In het licht van de voorafgaande analyse menen wij het volgende met zekerheid te kunnen zeggen:

Ook de Republikeinen zien in, dat zij hun overwinning bij de jongste presidentsverkiezingen te danken hebben aan stemmen, die meer tegen personen dan tegen de politiek van hun tegenpartij waren gericht, en daarom zullen zij niet overgaan tot ingrijpende veranderingen in de binnenlandse en buitenlandse politiek.

Wij kunnen echter, met het oog op de persoon van de nieuwe president en op de samenstelling van zijn kabinet meer vastberadenheid en een krachtiger, doelbewuster optreden verwachten dan de vorige regering aan de dag heeft gelegd.

Wat de buitenlandse politiek betreft, is de grote vraag: of het accent tot op zekere hoogte van Europa naar Azië zal worden verlegd. Het antwoord op die vraag moet, naar wij menen, beslist ontkennend luiden, zij het dan met enige restricties.

Op de eerste plaats dient te worden bedacht, dat er in de Verenigde Staten - en vooral in de Republikeinse Partij - nog altijd een invloedrijk blok van isolationisten bestaat. Iedere regering, die niet in conflict wil komen met het Congress, moet er op bedacht zijn, dat blok niet te veel tegen zich in te nemen. Toen Dulles zijn geruchtmakende rede hield, waarin hij zei, dat nog een paar teleurstellingen met de Nato zijn regering zouden noodzaken ‘to do a little rethinking’, was dat bedoeld om dit blok tevreden te stellen. Zijn woorden mogen dan ontactisch zijn geweest, zijn taal was toch nog heel wat gematigder dan die van een groot aantal Congress-leden.

De toezegging om een nieuw onderzoek in te stellen aangaande de conferenties van Yalta en Potsdam is eveneens bedoeld om de critiek op deze overeenkomsten, die in de Verenigde Staten voortdurend is toegenomen, te sussen en nu reeds kan worden gezegd, dat die hele zaak met een sisser zal aflopen, nadat de regering het Congress gelegenheid zal hebben gegeven ‘stoom af te blazen’.

De kwestie van Formosa is ietwat gecompliceerder. Op de eerste plaats dient te worden bedacht, dat Eisenhower tijdens zijn verkiezingscampagne met veel pathos heeft beloofd, zeer spoedig ‘iets aan Formosa te zullen doen’. Hij diende daarom op zijn minst een gebaar in die richting te maken en koos daarvoor, uit de vele mogelijkheden, wat voor het ogenblik het minst gevaarlijk en minst ingrijpend was.

Een tweede factor in dit verband is ook weer de noodzaak om een groep binnen de eigen partij tevreden te stellen, namelijk de groep, die de ‘China Lobby’ wordt genoemd. Dit is een combinatie van betaalde ‘lobbyisten’ (die voornamelijk worden gefinancierd door de Chinese nationalistische regering uit fondsen die in de Verenigde Staten zijn bijeengebracht) en van Congress-leden van de Westkust, die sinds lang van mening zijn, dat het gebied van de Stille Oceaan op gevaarlijke wijze wordt verwaarloosd ten behoeve van dat van de Atlantische Oceaan.

Zulke ‘lobbyisten’, die in dienst van verschillende ‘cliënten’ de wandelgangen van het Congress bezoeken om de Congress-leden met propagandistische bedoelingen voor te lichten over aanhangige of te verwachten wetsvoorstellen, waarbij hun opdrachtgevers belang hebben, oefenen in de Verenigde Staten grote invloed uit op de politiek. Het Congress heeft hun een soort rechtspositie toegekend, om het grotere kwaad van de beunhazerij te voorkomen.

Het besluit om Tsjang Kai-sjek de vrije hand te laten, was een gebaar, dat ten doel had de openbare mening in Amerika tevreden te stellen. Het heeft in ieder geval het voordeel, dat nu kan blijken, welke bijdrage Tsjang Kai-sjek in werkelijkheid aan de vrije wereld kan leveren en in hoeverre die bijdrage misschien is overschat, als gevolg van misleidende propaganda en vooringenomenheid.

[p. 177]

De nieuwe regering wil, zowel in Korea als in Indo-China, zoveel mogelijk inlandse troepen laten africhten, opdat, wanneer het niet mogelijk blijkt de oorlog in die gebieden snel te beëindigen, de Amerikaanse en Europese troepen uit de strijd kunnen worden teruggetrokken om als strategische reserve te dienen.

Volgens de mening van Eisenhower's regering is Sovjet-Rusland er alleen maar op uit, de Amerikaanse troepen in afgelegen gebieden bezig te houden met gevechten, waaraan de hoofdmacht van het Russische leger niet te pas behoeft te komen. Daarom wil de regering deze troepen vrijmaken en intact houden, opdat ze als tegenwicht kunnen dienen tegen het Russische leger zelf.

Dit streven om Amerikaanse troepen uit het Oosten los te maken en daardoor sterker te staan tegenover Rusland, lijkt ons een van de beste waarborgen, dat Amerika zich niet in een grote oorlog met communistisch China zal laten betrekken. Eisenhower, Dulles en de gehele nieuwe regering zijn er kennelijk van overtuigd, dat dit catastrofaal zou zijn.

Wij hebben dan ook de indruk dat Eisenhower's regering zich weliswaar tijdelijk meer met Azië dan met Europa zal bezighouden, maar dan uitsluitend met de bedoeling, een einde te maken aan de Russische afleidingsmanoeuvre, om daarna weer de volle aandacht te kunnen besteden aan Europa, omdat die aandacht dáár het meest nodig is.

Daniel J. Sullivan

Fordham Universiteit

New York