Streven. Jaargang 6

[p. 70]

Brief uit Rome

Het aanplakbiljet

DE doorsnee Nederlander uit zijn gemoed bij voorkeur binnenskamers onder vier of althans niet te veel ogen. De doorsnee Italiaan voelt zich pas goed opgelucht, als zijn mening op straat voor iedereen duidelijk aan de man is gebracht. Het ideaal is wel: op een aanplakbiljet. De rol, die dit gedachteverkeersmiddel in dat openbare leven speelt, is hier veel belangrijker dan elders. Reclamezuilen zijn er niet; er zijn door heel de stad en in vrijwel alle straten grote stukken muur voor bestemd, meters hoog en tientallen meters lang. Vanzelf verschijnen daarop de aankondigingen van concerten, de opera's, de toneel-, revue-, variétévoorstellingen, bioscopen, die dagelijks met nieuwe enorme plakkaten uitkomen, want er zijn geen week-, maar dagprogramma's. De reclameschilders hier zijn meesters in het vak, en de drukkers lanceerden een paar weken geleden een nieuw procédé: een soort phosphoriserende, lichtgevende letters, in hevig schelle kleuren. Maar ook de man die een uitverkoop houdt of een zaak opent of liquideert deelt dat per plakkaat mee; de fabrikanten adverteren hier meer dan in de kranten; toen Charles Chaplin Rome bezocht, werd hij door de bonden van bioscoophouders, van filmartisten, van filmondernemingen enz. per plakkaat welkom geheten; toen de mannen van de Katholieke Actie uit heel Italië voor een grootse optocht naar het Vaticaan samenstroomden, konden ze door heel de stad in alle kleuren en op allerlei platen lezen, dat ze welkom waren aan het hoofdbestuur van de Democrazia Cristiana, aan het hoofdbestuur van de Katholieke Actie, en aan nog veel meer. De liberalen verkondigden hun rouwbeklag voor de wijsgeer Benedetto Croce met een affiche, en de communisten wijdden er een aan de nagedachtenis van Francesco Saverio Nitti, die in zijn vierentachtigste jaar nog poogde, met de rode steun sindaco ofwel burgemeester van Rome te worden, tot grote schrik der clerezij! De laatste weken hebben de tram- en busconducteurs al driemaal gestaakt, eenmaal een half uur, eenmaal een Zondagmorgen, eenmaal twee uur; tweemaal zetten ze de Romeinse burgerij op aanplakbiljetten uiteen, waaróm ze staakten. De Senaat brengt langs deze weg zijn besluiten aan het Romeinse volk ter kennis. Toen Kardinaal Micara, die namens de Paus het bisdom Rome bestuurt, een collecte voor de slachtoffers van de watersnood in Nederland, België en Engeland voorschreef, gaf hij niet aan de pastoors bevel, daarover te preken; hij stelde zelf een - met name ook voor de Nederlanders zeer hartelijke - toespraak tot de gelovigen op, liet die op enorme papieren drukken en aan alle kerkmuren aanplakken.

We staan nu juist vóór een nieuwe climax in de plakkatenactie. In bepaalde perioden voldoen de meters lange muren niet meer aan de behoefte. Dan wijst het stadsbestuur aan, waar men niet mag plakken; de rest is beschikbaar. Dat zijn de perioden vóór de verkiezingen. Vorig jaar, tijdens de actie voor de gemeenteraadsverkiezingen, is er een enorme papieren strijd uitgevochten, waarin de Democrazia Cristiana alle andere partijen met glans versloeg. (Dat juist in die dagen me ‘De Tijd’ in handen moest komen, met het bericht, dat het bestuur der Katholieke Volkspartij opdracht had gegeven, ‘een tweetal affiches’ te vervaardigen, voor de héle verkiezingsactiel). De voorbereidingen voor de landelijke verkiezingen, die in het begin van de zomer zullen plaats hebben, zijn al begonnen. Het kan spannend worden. Die verkiezingen vallen onder een nieuwe wet, nog aanhangig in de Senaat, - de Italiaanse Eerste Kamer -, in het Parlement - de Tweede Kamer - ondanks maandenlange obstructie van communisten, socialisten, koningsgezinden en fascisten al aangenomen. Als de dingen hun normale loop hebben, zal over enkele weken de wet er zijn; daar is met wettige middelen niets meer tegen te doen. Die wet bepaalt, dat de partij of de groep van verenigde partijen, die een absolute meerderheid van

[p. 71]

stemmen behaalt, minstens zes en zestig procent van de Kamerzetels krijgt toegewezen. De regering van De Gasperi heeft aan den lijve ondervonden, dat besturen onmogelijk is bij een voornamelijk rode oppositie, die niet veel kleiner is dan de regerende partijen. Het motief van de wet was dan ook practisch dit: de meerderheid, door het volk aangewezen om te besturen, moet ook kúnnen besturen, wat feitelijk alleen maar kan, als ze twee derde minstens van de zetels heeft.

Intussen ziet het er naar uit, dat de sterke rode organisaties zich tot het uiterste zullen verzetten. De uitvoering van deze wet zou een brede bres slaan in hun geduchte veste. Het is practisch zeker, dat het blok, dat zich met de Democrazia Cristiana heeft aaneengesloten, de absolute meerderheid haalt. Tot nu toe evenwel is het gevecht, afgezien van de obstructie in de Kamer, een relletje op straat en een half uur verkeersstaking, nog op papier gevoerd. Een voorspel van de eigenlijke verkiezingsstrijd was de actie, door professor Gedda, de voorzitter der Katholieke Actie en zijn mannen, gevoerd voor de ‘Chiesa del Silenzio’, ‘De Zwijgende Kerk’, d.w.z. de Kerk in de door Moskou gecontroleerde landen: op Rome's muren verschenen de bewijzen voor het feit, dat Moskou en kerkvervolging identiek zijn. Dit is allesbehalve overbodig. Pater Lombardi verklaarde nog dezer dagen, dat naar zijn mening het overgrote deel van de ‘communisten’ in Italië dat niet weet. Genzano, een dorp op een dertig kilometer afstand van hier, is een klein rood bolwerk; de overgrote meerderheid kan niet de sacramenten ontvangen en gaat niet meer naar de Kerk; maar wanneer iemand die mannen zou durven zeggen, dat ze geen Katholieken zijn, kan hij onaangename dingen beleven. Dit is maar een voorbeeld, wat ik uit ondervinding ken. Maar van links is nu een suggestieve plaat verschenen: een zakkenrollershand, met het embleem van de Democrazia Cristiana, die uit een broekzak van een brede werkmansrug het stembiljet steelt. ‘Wees op uw hoede’, staat er onder. Zondagmorgen was over het stembiljet een lidmaatschapskaart van de Communistische partij geplakt, en over het onderschrift: ‘Om Italië te redden’!

Dit is maar een begin. Over een paar weken zullen weer alle muren van Rome met kleuren en leuzen overdekt staan. Of het daarbij zal blijven?

Dr Jean Lully