Streven. Jaargang 5

Politiek Overzicht

Internationaal

INDIEN het voorstel van Moskou, 10 Maart wereldkundig gemaakt, omtrent het spoedig sluiten van een Duits vredesverdrag ernstig gemeend is, - en vele diplomaten hellen tot deze zienswijze over - heeft de Sovjet-Unie een politieke omzwaai gemaakt, verbijsterend voor haar aanhangers en haar satellieten en verheugend voor de westelijke verbondenen. Jarenlang heeft het Kremlin het totstandkomen van een vrede met Duitsland tegengewerkt en zijn aanhangers het parool gegeven, dat Duitsland nooit meer bewapend mocht worden. Plotseling verscheen een Russische nota, waarin de abnormale toestand van de verdeling van Duitsland afgekeurd werd. De eenheid moest zo spoedig mogelijk hersteld worden; aan het Duitse Rijk zouden de democratische rechten van vrijheid en zelfbestuur teruggeschonken worden. Daar bleef het niet bij. Zelfs de vroegere leden van het Duitse leger en alle vroegere nazi's zouden in burgerrechten met de anderen gelijkgesteld worden en Duitsland zou die strijdkrachten mogen organiseren, die voor zijn verdediging nodig zijn! Ook het fabriceren van goederen en wapens moet worden vrijgelaten. Als prijs voor deze concessie zal Duitsland in de rivaliteit tussen Oost en West neutraal moeten blijven. Een voorwaarde, die in overeenstemming is met wat vele Duitsers wensen. De bedoeling van deze voorwaarde: de aansluiting van West-Duitsland bij de E.D.G. te voorkomen, springt in het oog. Nochtans hebben de geallieerden, in overeenstemming met de kanselier Adenauer, gemeend deze voorstellen niet zo maar van de tafel te mogen schuiven. Zij zijn bereid besprekingen te openen om althans enige klaarheid in de bedoelingen van Moskou te verkrijgen. Een neutraal gewapend Duitsland in het hart van Europa is echter een onding, dat de Fransen en de overige Duitse buren de schrik om het hart slaat. Indien echter vrije verkiezingen door het Kremlin worden toegestaan en indien nader wordt toegelicht, hoe de Sovjet zich de toekomstige status van een herenigd Duitsland voorstelt, zou de basis voor een samenkomst gelegd zijn. Handig echter hebben de geallieerden er op gewezen, dat, wanneer er sprake is van een hereniging van Duitsland de Oder-Neisse-grens niet gehandhaafd kan blijven. Hierdoor hebben zij Polen ongerust gemaakt en de Duitsers naar hun hart gesproken. Is dit vredesverdrag nog toekomstmuziek, Schuman en Adenauer hebben intussen omtrent het brandende vraagstuk van het Saargebied een accoord getroffen, van welks uitslag de verhouding tussen beide landen afhankelijk is. Zij hebben namelijk besloten een drieledige commissie te benoemen, bestaande uit Duitse, Franse en

[p. 170]

Saarlandse afgevaardigden, wier taak het is democratische verkiezingen voor te bereiden voor een parlement, dat in het najaar over de toekomst van dit grondgebied zal beslissen. Ook op ander gebied is Adenauer bezig grieven op te ruimen. Het betreft hier een regeling met de staat ‘Israel’, die in rechte optreedt voor het leed, dat door uitroeiing van 6 millioen Duitse Joden en door de inbeslagname van hun vermogen door de nazi-regering de Joden is aangedaan. Te Wassenaar werd door beide partijen beraadslaagd. In cijfers is het aangebrachte morele leed niet te waarderen, zodat in Israel zelf velen, afkerig van een materiële schadeloosstelling, liever de tijd wensen af te wachten, waarop het ‘oog om oog’ wellicht in werking zou kunnen treden. De verstandigen echter, waartoe de regering zelf behoort, zijn bereid een geldsom van omstreeks 1½ milliard dollars te aanvaarden, waarvan een derde door Oost-Duitsland te betalen zou zijn.

Na de mislukking van het ministerie-Faure in Frankrijk waagde het de tamelijk onbekende Antoine Pinay van de Assemblée zijn investituur als formateur van een nieuw ministerie te vragen. Tegen aller verwachting werd hij met een ruime meerderheid gemachtigd een ministerie te vormen. Aan de onthouding van de steeds mokkende S.F.I.O. en aan de steun van 27 uit de partijband gesprongen Gaullisten had hij dit succes te danken. De erkenning van zijn kabinet liep echter niet zo vlot. Want de rebelse Gaullisten wilden niet meewerken aan de vorming van een kabinet, de S.F.I.O. bleef ook thans in de oppositie en de M.R.P. stelde zich slechts schoorvoetend beschikbaar om Robert Schuman als minister van buitenlandse zaken te kunnen handhaven. Pinay's voornaamste taak is de stabilisering van de franc. Afwijkend van zijn gestruikelde voorgangers zocht hij een remedie niet in belastingverhoging, maar in het drukken der prijzen. Wetend, dat, al is de staat bijna bankroet er nog genoeg ongecontroleerd geldbezit is, heeft hij aan de belastingontduikers, mits zij alsnog hun fiscale verplichtingen nakomen, volledige amnestie in het vooruitzicht gesteld. Zijn politiek is er een van vertrouwen in de medewerking van alle Fransen. De verhouding tot Tunesië is er na de internering der Neo-Destour-leiders niet beter op geworden. De Tunesische premier Tsjenik en zijn ministers hebben zich, door de huidige troebelen in de hand te werken, bij de Franse regering verdacht gemaakt en werden op bevel van de Franse resident, de Hautecloque, weggevoerd. Op het bericht hiervan zijn de twee Tunesische ministers, die al maandenlang te Parijs trachtten in contact te komen met de V.N. naar Egypte gevlucht, waar zij de gasten zijn van de secretaris van de Arabische Liga. De Bey van Tunis, die zich zo lang mogelijk achterbaks hield, had de partij gekozen van de nationalistische beweging. Een persoonlijk schrijven van president Auriol, waarin deze samenwerking wenste met alle Tunesische elementen van goede wil, doch niet met leiders, die zich aan de bestaande overeenkomsten niet storen en een onwettig beroep op de V.N. hebben gedaan, werd door de Bey achteloos in ontvangst genomen. Spoedig echter heeft deze brief de Bey tot nadenken gebracht, want hij had na lezing een uiterst hartelijk onderhoud met de resident en betuigde hem zijn trouw en eerbied jegens president Auriol. Hij benoemde Salah Eddin Bakkoeksj tot premier, die een gemengde commissie zal aanwijzen tot onderzoek van de beloofde Franse hervormingsvoorstellen. Deze bevatten een trapsgewijze grotere interne autonomie, waardoor de Franse mederegering in de binnenlandse zaken aanzienlijk beperkt zal worden. De toegefelijkheid van de Bey wordt niet algemeen goedgekeurd en Pakistan zal de kwestie-Tunis voor de Veiligheidsraad brengen.

Zoals men weet is de Labour-man Bevan het met Attlee oneens over de uitgaven voor defensie, waardoor het economische leven ontwricht wordt en waarvoor de minister van financiën Butler een verscherpt program van ‘austerity’ heeft ingediend. Tegen het uitdrukkelijk gegeven bevel in - want de discipline in de Labourparty is straf - stemde Bevan met zijn aanhang tegen een door zijn eigen partij ingediend amendement, waarbij het defensie-program der regering werd goedgekeurd. Eveneens stemden de rebellen tegen een regeringsmotie, hoewel het parool was gegeven zich

[p. 171]

van stemming te onthouden. In de daarop volgende partijraad zijn de geschillen gesust, ofschoon Bevan kenbaar heeft gemaakt zijn eigen opvattingen te zullen vasthouden en er naar te zullen handelen.

Ten gerieve van de ‘apartheids’-politiek der Zuid-Afrikaanse regering heeft de Britse regering thans besloten het Banfwato-opperhoofd, Seretse Kama, die de overmoed had in het huwelijk te treden met een blanke Engelse dame, definitief af te zetten en hem een betrekking op Jamaica aan te bieden, waarmee deze geen genoegen nam. De leider der Zuid-Afrikaanse regering, Dr Malan, zet in zijn gebied zijn discriminatie-politiek à tort et à travers door. Hij heeft in de Wetgevende Vergadering met eenvoudige meerderheid doorgedreven, dat de ruim één millioen aanwezige ‘kleurlingen’, waarmee halfbloeden bedoeld zijn, niet meer aan de verkiezingen zullen mogen deelnemen. Deze Grondwetswijziging, die slechts tot stand mag komen met twee derde meerderheid is door het Opperste Gerechtshof als inconstitutioneel ongeldig verklaard. Malan ontkent de wettigheid van deze uitspraak, als steunend op een verouderd Brits voorschrift van 1909 en heeft zijn plan te kennen gegeven een wetsontwerp te doen aanvaarden, waarbij aan de gerechtshoven de macht ontnomen wordt toezicht uit te oefenen op door de vertegenwoordiging aangenomen wetten en zulks uiteraard met terugwerkende kracht. Dit besluit heeft hevige spanning veroorzaakt ook bij niet-kleurlingen en deze hebben verklaard zich daarbij niet te zullen neerleggen. Deze onverkwikkelijke geschiedenis kan een schaduw werpen op de van Riebeeck-herdenking, die begin April, in tegenwoordigheid van een Nederlandse deputatie gevierd werd.

Om aan de Sovjet-dreiging door steun aan de West-Europese landen het hoofd te bieden heeft president Truman aan het Congres bijna 8 milliard dollars aangevraagd. Volgens gewoonte wenste het Congres daarop te beknibbelen en heeft ter onderzoek over de noodzakelijkheid van deze uitkering de kopstukken der ‘Administratie’ Acheson, Lovett, Bradley, Harriman en de rechterhand van Eisenhower, Gruenther ondervraagd. Eisenhower zelf heeft men ongemoeid gelaten. De generaal had het te druk met de opbouw van de NATO. Hij bezocht Turkije en Griekenland, de landen die het eerst de Truman-hulp mochten ontvangen en als laatste deelgenoot werden van deze organisatie. Hij was bevredigd over de consolidatie van hun militaire strijdkrachten. Te Athene toonde zich de Amerikaanse regering niet gerust over de democratische verhoudingen, maar de Griekse regering wees een inmenging in haar binnenlandse politiek scherp van de hand. Het ligt in het voornemen van generaal Eisenhower tegen de tijd, dat de partij-conventies in Chicago gehouden worden (Juni en Juli) in de V. Staten terug te zijn. Bij de partij-voorverkiezingen was gebleken, dat zowel te New-Hamshire, Minnesota, Maine de afwezige Eisenhower meer populariteit genoot dan de voor zichzelf propaganda-maker Taft. Het heeft er alle schijn van, dat de generaal Cesar's woord: ‘ik kwam, ik zag en overwon’ tot het zijne zal kunnen maken.

Deze mogelijkheid is des te groter, omdat president Truman, die zich lang in geheimzinnigheid gehuld had, tijdens het jaarlijks diner van de Amerikaanse democratische partij met de verrassende mededeling kwam, dat hij zich voor de komende verkiezingen niet candidaat wilde stellen. Ofschoon hij in krachtige bewoordingen de hoge idealen en beginselen der democratische partij verheerlijkte, is het wel duidelijk, dat deze partij niet in staat is een gelijkwaardige tegencandidaat naar voren te brengen tegen Eisenhower. De bestrijder van misdaden, de eerlijke Kefauver, mist daarvoor de vele qualiteiten en de volksgunst, waarin de generaal zich verheugt. Mocht deze gekozen worden, dan heeft althans Europa en Truman de geruststelling, dat in de buitenlandse politiek geen wijziging zal worden aangebracht.

Op Cuba gaat de opvolging van een president minder ingewikkeld en meer gewelddadig. Daar is door een staatsgreep president Prio vervangen door generaal Batista.

1-4-'52

K.J.D.