Streven. Jaargang 2

[p. 1209]

Politiek Overzicht

Internationaal

DE conferentie der Grote Vier te Parijs heeft vier weken nodig gehad om de vier punten van de agenda te behandelen. Hooggespannen waren de verwachtingen niet. Het was duidelijk, dat Moskou voor de opheffing der blokkade van Berlijn enige concessies van de geallieerden wilde afdwingen. Dean Acheson en Bevin en ook Schuman voelden zich sterk genoeg staan om desnoods een mislukking van de conferentie er aan te wagen. Visjinski heeft dat gevoeld en ook gezegd. Maar het belette hem niet om, op rechtstreeks bevel van het Kremlin, waarmee hij herhaaldelijk om nadere instructies telefoneerde, met voorstellen te komen, waarvan hij wist, dat ze onverbiddelijk zouden worden afgewezen. Zijn eerste voorstel was een Oost-Duitse, dus communistische, delegatie tot de vergadering toe te laten. Acheson verklaarde aan dergelijke voorlichting geen behoefte te hebben. Later kwam hij voor de dag met een project om vrede te sluiten met een Duitsland, dat nog niet bestond. Men wees hem er op, dat het ongewoon is het dak van een huis te bouwen nog voordat het op fundamenten staat. Omtrent het vetorecht, deed Visjinski in zoverre water in de wijn door toe te geven, dat 'unanimiteit niet altijd zal kunnen worden geëist'. Overigens draaide Visjinski meermalen zo om het onderwerp der besprekingen heen, dat Acheson, een Amerikaans spreekwoord aanhalend, uitriep, dat hij vanwege de vlooien de hond zelf niet meer kon zien. Hetgeen aanleiding werd tot grapjes, die Metternich zich eertijds niet zou veroorloofd hebben. De zittingen waren soms openbaar, soms geheim, een enkele maal ultra-geheim. De omgang met Visjinski was minder stroef dan men van Gromyko en Malik gewoon was. De resultaten zijn echter niet evenredig aan de betoonde amicaliteit. Winst is in ieder geval het verdrag over Oostenrijk. Gruber, president van dit land, dat door de geallieerden niet als overwonnen, maar als bevrijd beschouwd wordt, had gezorgd te Parijs aanwezig te zijn. Buiten de conferenties heeft hij de kans gehad met de grote vier te spreken en aldus heeft hij een betrekkelijk succes binnengehaald, dat de zelfstandigheid van Oostenrijk ten goede zal komen.

De aanspraken van Tito op een deel van Karinthië worden door Moskou niet langer gesteund, waar tegenover Oostenrijk verplicht wordt binnen zes jaar aan de Sovjet-Unie 150 millioen dollar uit te betalen. Deze geldsom moet als compensatie gelden voor de 'Duitse bezittingen' in Oostenrijk, die aan Moskou waren toegewezen, maar over welks omvang de mogendheden het nooit eens zijn kunnen worden. Men heeft in het midden gelaten, waar Oostenrijk deze millioenen vandaan moet halen.

Over de drie voorafgaande punten der agenda, Berlijn en Duitsland betreffende, is een vage modus vivendi gesloten. De commandanten te Berlijn kregen opdracht onderling na te gaan, hoe zij de gevolgen van de bestaande splitsing in twee helften kunnen verzachten. Zij moeten hun

[p. 1210]

best doen het handelsverkeer tussen de beide zones te vergemakkelijken. Intussen zal de luchtbrug haar werk voortzetten. In September a.s. zullen de vier ministers van buitenlandse zaken deze kwesties verder bespreken.

Wat de geheime bijeenkomst van de Komintern te Praag heeft besloten, blijft grotendeels achter het 'IJzeren Scherm' verborgen. Naar buiten blijkt echter wel, dat de 'zuivering' een onmisbare factor uitmaakt van het partij-leven. Na Dimitrof die intussen overleden is en Kostof in Bulgarije de macht ontnomen te hebben, heeft de Komintern beslist, dat de heldin, Anna Pauker, die veiligheidshalve enige fondsen in het buitenland had belegd, een onwaardig lid der Roemeense partij was. In Polen waren de kopstukken al eerder geliquideerd, in Hongarije is Laszlo Rajk verdwenen met vele anderen. In Albanië zijn enkele onbetrouwbare partijleden met name Koir Xoxa eveneens geliquideerd. Zo verslindt ook de bolsjewistische revolutie haar eigen kinderen. Het is spijtig, dat er nog zoveel kinderen overblijven.

Zoals een half jaar terug de primaat van Hongarije, Mgr Kardinaal Mindszenty, de bewondering wekte van heel de wereld, zo is thans de aartsbisschop van Praag, Mgr Beran, de onverschrokken kampioen voor de rechten der mensheid en van de Kerk. Hij heeft de strijd niet gezocht. Toen Clemens Gottwald in Februari 1948 president was geworden, heeft hij in diens tegenwoordigheid een plechtig 'Te Deum' laten zingen in de hoofdkerk, omdat er geen wet is, zo verklaarde hij, die verbiedt voor het staatshoofd te bidden. Zodra echter de aanvallen op de Kerk begonnen, bestaande in het verbod om bisschoppelijke mandementen van de kansel af te lezen, in het sluiten van kloosterscholen en seminaries, in het processie-verbod, in lasteringen tegen de Paus, in de opheffing van de vrijheid van drukpers, van godsdienstige verenigingen, van de zondagrust en -heiliging, heeft Mgr Beran, gezamenlijk met de overige bisschoppen van deze republiek, na vruchteloze onderhandelingen, zich krachtig tegen deze tyrannie verzet. De bisschoppen eisen erkenning, niet alleen in woorden, maar in daden, van de christelijke leer in het openbaar en in de opvoeding. Erkenning van het gezag van de Paus, als leider van de Kerk en van dat der bisschoppen, die aan de Paus zijn onderworpen krachtens het canonieke recht. Intrekking van elke maatregel, die de godsdienstvrijheid der katholieken beperkt of bedreigt. Schorsing van alle decreten met het oog op beperking van de vrijheid van vereniging, van eredienst en van het recht om inzamelingen te houden en schorsing van de maatregelen, die staatsinmenging in de bisschoppelijke administratie nastreven.

Wat de perfidie van de Tsjechische regering vooral accentueert, is de oprichting van de z.g. 'Katholieke Actie', waartoe behalve een zestigtal ongehoorzame priesters, een massa volbloed-communisten behoren en waarvan het overige deel bestaat uit ambtenaren en van de regering afhankelijke personen, die uit vrees voor afzetting en straf zich gedwongen hebben moeten aansluiten. De Congregatie van het H. Officie heeft afgekondigd, dat allen, die bewust en vrijwillig tot deze 'katholieke actie' toetreden, ipso facto geëxcommuniceerd zijn. Mgr. Beran heeft, voordat hij als gevangene in zijn paleis van de buitenwereld werd afgesloten, nog de gelegenheid gehad zijn gelovigen te waarschuwen. 'Een ding wil ik zeggen', zo sprak hij tot de verzamelde duizendtallen, 'Het is mogelijk,

[p. 1211]

dat ge zult vernemen, dat ik een of andere overeenkomst heb gesloten of dat ik mijn toestemming heb gegeven, doch ik verklaar hier voor God en voor het volk, dat ik nimmer een overeenkomst zal sluiten, waardoor inbreuk zou worden gemaakt op de rechten van de Kerk of van de bisschoppen. Niets en niemand zal mij daartoe dwingen'.

In een herderlijk schrijven, ondertekend door alle aartsbisschoppen en bisschoppen van Tsjechoslowakije, worden de reeds eerder gestelde eisen herhaald en uitdrukkelijk verzekerd, dat de Kerk niet zal zwichten voor welke dictatuur ook.

Griekenland verloor binnen korte tijd twee bekende politieke figuren. Eerst overleed de metropoliet Damascinos, die als regent in 1946 het koningschap wist te herstellen. 24 Juni volgde hem de 86-jarige Sophoelis, die vijfmaal minister-president is geweest en als zodanig op zijn post is gestorven. Van revolutionnair was hij een gematigd liberaal geworden. Zijn opvolger, Tsaldaris, heeft met Diomedes een coalitie-regering gevormd.

Met instemming van Engeland heeft Cyrenaica zich onder emir Idriss van Tripolitanië afgescheiden. Er is niet eerst aan de V.N. om verlof gevraagd en de Emir el Senoessi voelt zich onder Engelands hoede voldoende beveiligd.