Streven. Jaargang 2

[p. 1082]

Politiek Overzicht

Internationaal

OP de vierde verjaardag van Duitslands capitulatie heeft de constituerende Vergadering te Bonn met 53 tegen 12 stemmen de nieuwe grondwet aangenomen. Deze grondwet is niet voor West-Duitsland alleen bestemd, zij zal terstond gewijzigd worden, zodra ook die Duitsers, die niet in staat waren aan het ontwerp mede te werken, nl. de bewoners van de Oostzone, hun vrijheid van handelen hebben herwonnen. Reeds op de toekomst vooruitlopend, is Berlijn, althans West-Berlijn, als 12de federatieve staat, niettegenstaande de bezwaren der bezettende macht, opgenomen en zal, omdat het geen verkiezingen voor het komende parlement mag houden, er door zijn gemeenteraad vertegenwoordigd worden. De inrichting van deze duitse Bond is grotendeels volgens het model van de constitutie van Weimar. De Bondsdag, die de bevolking vertegenwoordigt, wordt voor vier jaar gekozen en bestaat uit ongeveer 450 leden. De Bondsraad, bestaande uit vertegenwoordigers der regeringen der verenigde Länder, fungeert als een soort Eerste Kamer. De ambtsduur van de president, gekozen door de Bondsraad en de parlementen der federale Länder, is vijf jaar. Hij kan éénmaal herkozen worden. De president wordt bijgestaan door een kanselier en een raad van ministers. Tegen de zin van Beieren, dat dan ook tegengestemd heeft, is de centrale macht van de Bond, die zich uitstrekt over spoorwegen, luchtverkeer, post en andere verkeersmiddelen te sterk. De poging der katholieken het bizonder onderwijs in de grondwet veilig te stellen is mislukt. Het onderwijs moet voldoen aan de eisen door de staat gesteld, maar de onkosten worden uitsluitend gedragen door het particulier initiatief. 'De waakzaamheid, ervaring en vastbeslotenheid der duitse bisschoppen', zoals paus Pius XII met groeiende bezorgdheid schreef, heeft niet mogen baten.

De 23ste Mei heeft de voorzitter van de constitutionele vergadering, Conrad Adenauer, onder het wapperen van de zwart-rood-gouden vlag, de grondwet in tegenwoordigheid van plaatsvervangers der geallieerde bevelhebbers, plechtig afgekondigd. Na de verkiezingen zal op 15 Juli de nieuwe aera beginnen van de tweede Duitse republiek.

De totstandkoming van de nieuwe grondwet is bespoedigd door de sovjet-bereidwilligheid de blokkade van Berlijn op te heffen en de bespreking over Duitslands toekomst te hervatten. Het was Stalin gebleken, dat de blokkade een boemerang was, die meer nadeel toebracht aan het eigen bezette gebied dan aan de tegenpartij. Het zal de roem zijn van generaal Clay, die intussen door John J. McClay als hoge commissaris is opgevolgd, dat hij met zijn luchtbrug, die gedurende 10 maanden de Berlijners van het hoogst nodige voorzag, de poging de geallieerden uit Berlijn weg te jagen schitterend heeft afgeslagen. Ook aan de inwoners van West-Berlijn komt lof toe, omdat zij de moeilijkheden van de blokkade energiek hebben ondergaan en aldus het bewijs hebben geleverd, dat zij bereid waren te vechten

[p. 1083]

voor de vrijheid. In de nacht van 11-12 Mei werden de barrières bij Helmstedt geopend en stroomden levensmiddelen Berlijn binnen. De luchtbrug blijft echter voorlopig gehandhaafd en dat deze lijn geen overtollige weelde is, wordt bevestigd door de houding van Sovjet-autoriteiten, die willekeurig zo nu en dan het verkeer per weg, per trein en per boot stopzetten. Maar deze plagerijen en bureaucratische euvelen konden de stemming van vreugde niet beïnvloeden. Wat de Sovjet bereikt heeft, is een algemene afkeer van alles wat naar communisme riekt. Deze afkeer is tot een uitbarsting gekomen, toen de spoorwegmannen uitbetaald bleven in Oost-Duitse marken, die viermaal minder dan de west-marken waard zijn. Toen hun verzoek om west-marken te ontvangen geweigerd werd, gingen zij in staking en bezetten verschillende stations van de zg. Hoch- of S-bahn. De Oost-Berlijnse politie, versterkt met communisten uit de Oost-zone trachtten hen met geweld te verwijderen. Er ontstonden gevechten, waarbij de bevolking zich niet onbetuigd liet. Er vielen honderden gewonden en enkele doden tot eindelijk de westelijke machten ingrepen met de verklaring, dat de Russen wel het toezicht hadden op het spoorwegvervoer, maar voor het overige geen recht hadden deze staking te breken. Zelfs in de Oost-Zone getuigden de verkiezingen van haat en afkeer voor het sovjet-bestuur.

Zoals overeengekomen was, zou na de gelijktijdige opheffing der blokkade de conferentie over de toekomst van Duitsland en, als het kon, ook van Oostenrijk, beginnen. Deze bijeenkomst werd geopend op 23 Mei in het 'Palais de Marbre Rose' te Parijs. De drie verbonden mogendheden hebben, na diepgaande onderlinge voorbesprekingen hun agenda vastgesteld en aan Visjinsky voorgelegd. De agenda bevat de volgende punten: 1. de politieke en economische eenheid van Duitsland en de door de geallieerden uit te oefenen contrôle. 2. Berlijn en het monetaire vraagstuk. 3. Voorbereiding van het vredesverdrag met Duitsland. 4. Voltooiing van het staatsverdrag met Oostenrijk. In de aanvang heerste er een gemoedelijke sfeer. Visjinsky was niet pessimistisch, zei hij, en maakte geen bezwaar tegen de volgorde van de agenda. Na veel gepraat zijnerzijds bleek, dat de Rus wilde terugkeren tot de geallieerde controleraad, die het bij voortduring oneens was geweest en dat hij daarin het noodlottig vetorecht, het sabotage-wapen van de Sovjet, wilde herstellen. Acheson bracht hem aan het verstand, dat de tijden van geallieerde zwakheid voorbij waren en dat de conferentie zonder tijdverspilling vaste resultaten wenste te bereiken. In de komende eerste weken van Juni zal gebleken zijn, in hoeverre de Sovjet-bedoelingen ernstig gemeend zijn. De hernieuwde aanval op het bestaan van de luchtbrug, onder het voorwendsel van manoeuvres, spelt echter weinig goeds.

In China hebben de communisten hun opmars tegen Shanghai hervat en, na de val van Hangtsjau, ook deze millioenenstad in hun macht gebracht. Mao Tsje Toeng is thans de meester in het meest welvarend deel van het hemelse rijk en de verslagen nationalisten hebben zich in afwachting van een verdere progressie van hun vijand op Kanton moeten terugtrekken.

De V. Naties hebben te Lake Success haar derde zitting op 9 Mei besloten. Het voornaamste wat tot stand werd gebracht is de opname van de staat Israel als 59ste lid. De overige kwesties, die ter sprake kwamen, zoals de voormalige Italiaanse koloniën, zijn tot nader order uitgesteld.

Langs de V.N. heen heeft de Sovjet-Unie getracht met de V. St. tot een

[p. 1084]

afspraak te komen omtrent beëindiging van de burgeroorlog in Griekenland. Deze verloopt niet zo, als de Sovjet en de rebellen zelf verwacht hadden. Daarom heeft Gromyko de voelhorens uitgestoken en, tegen belofte van algehele amnestie en van vrije parlementaire verkiezingen, stopzetting van deze gevechten voorgesteld. De V. St. zijn daarop niet ingegaan door te kennen te geven, dat de beide partijen niet gelijkwaardig zijn: de ene bestaat uit rebellen en de andere is de regering zelf, en dat uiteindelijk deze zaak naar de V.N. zou moeten verwezen worden. De V.N. hebben geen toenadering tot Spanje willen tonen. Want een voorstel der Zuid-Amerikaanse leden om de diplomatieke betrekkingen met Spanje te herstellen is verworpen, zij het met een zevental onthoudingen en een kleine meerderheid.