Streven. Jaargang 2

Belgie

De verwerping in de Senaat, op 20 October, van het 'Wetsvoorstel tot instelling van een volksraadpleging over de koningskwestie' was geen grote verrassing. Er bestond wel tot op het laatste ogenblik een zekere twijfel over de houding van de partij van de vreemde; haar onthouding zou de aanvaarding, haar afkeuring zou de verwerping van het wetsvoorstel door de Senaat tot gevolg hebben. De communisten hebben tenslotte de houding aangenomen die wel is waar tijdelijk de regering redde maar het officieel herstel van het, in weerwil van de huidige politieke conjunctuur, latent voortbestaand anticlericaal blok, niet verder bemoeilijkte.

Het is in het ongunstig klimaat door de juist vermelde gebeurtenissen in de Senaat geschapen, dat de meerderheidspartijen tot de herziening van het regeringsprogramma, met het oog op een reconductie, zijn overgegaan.

Van meetaf aan was het de onderhandelaars duidelijk, dat de Socialistische partij zich onhandelbaar zou tonen; het verslag dat de Heer Buset 's Zaterdags, 6 November, voor het Socialistische Partij-Congres uitbracht over de onderhandelingen, die uiteraard vertrouwelijk zijn, heeft de taak van de C.V.P. onderhandelaars nog meer bemoelijkt.

Het is er de socialisten klaarblijkelijk om te doen, de volkspartij voor een pijnlijk alternatief te plaatsen: vastberadenheid, hetgeen gelet op hun halsstarrigheid, tot een kamerontbinding en vervroegde verkiezingen zou leiden; of inschikkelijkheid, hetgeen wel een reconductie mogelijk zou maken, doch in voor de C.V.P. hoogst onaannemelijke voorwaarden.

In beide gevallen zou de volkspartij een deel van haar gezag over de massa inboeten. In het eerste geval zouden velen het haar verwijten niet alles gedaan te hebben, om het land verkiezingen te besparen, die toch opnieuw moesten worden gehouden tien maanden later, d.i. wanneer ook

[p. 313]

de vrouwen ter stembus zullen gaan en, bij de toekenning der zetels, met de uitslagen der volkstelling rekening zal worden gehouden.

In het tweede geval zou de openbare opinie niet minder misnoegd zijn. Het zal de C.V.P. onderhandelaars in de huidige omstandigheden bijzonder moeilijk zijn, niet de indruk te wekken, dat ze zich 'toute honte bue' bij de reconductie neerleggen.

Kan er nog van hoop op een aanvaardbaar akkoord gesproken worden, wanneer de onwil van de socialisten, zowel in de uiteenzetting van de Heer Spaak als in het verslag van de Heer Buset, op het Partijcongres tot uiting is gekomen? De voorstelling van zaken door de Heer Spaak is eenvoudig: 'Wat de politieke vraagstukken aangaat, vragen we niets, wèl de C.V.P.' Daarna kon de Heer Buset zeer gemakkelijk zijn verslag, dat honend was voor de C.V.P., als volgt beëindigen: 'il appartiendra au parti de dire ce qu'il veut. Car s'il y a carence gouvernementale, il faudra aller aux élections l'année prochaine quand les femmes voteront. Pour ces motifs, nous ne désirons pas de carence gouvernementale. Mais cela ne peut aller jusqu'à se couvrir d'une sorte de honte politique à laquelle on voudrait nous amener'.

Om te voorkomen dat de volkspartij 'met politieke schande zou beladen worden', waar de Socialisten in het vooruitzicht van de verkiezingen, op aansturen, zullen de C.V.P. onderhandelaars van meer psychologische zin blijk moeten geven als tot hiertoe het geval was.

Wat er ook van zij, de bevolking mag niet uit het oog verliezen, dat het de bezorgdheid is om de gespannen internationale toestand en de hogere landsbelangen, die de volkspartij schaadt in de samenwerking en de onderhandelingen met een B.S.P., die zich nimmer of nooit boven het eng en onmiddellijk partijbelang verheffen kan. In deze zin zou men van de C.V.P. en van haar leiders mogen zeggen: hun zwakheid is hun roem.

De gebeurtenissen der laatste weken hebben het voor iedereen duidelijk gemaakt, dat de machtsverhoudingen in de kamers dienen gewijzigd, vooraleer er sprake kan zijn van een billijke oplossing van de grote problemen waarover het land sinds de bevrijding hopeloos verdeeld blijft.

De linkse partijen zullen bij de aanstaande verkiezingen, 'waar wij ons - aldus nogmaals de Heer Buset op het Socialistisch Partijcongres - over de vrijheid, de democratie en de godsdienst zullen moeten uitspreken', alles op het spel zetten om de huidige machtsverhouding in hun voordeel te verbeteren. Wat de socialisten betreft, zij zullen na voorafgaandelijke oprichting van een confederatie, waarvan de partij, de syndicaten, de cooperatieven en de mutualiteiten deel uitmaken, onverwijld tot de voorbereiding van de verkiezingen overgaan.

Mocht de christelijke opinie verstaan, dat het geen tijd is om te kibbelen, doch wel om de gelederen te sluiten. Het is niet te laat, maar het is tijd.

De 7.11.1948

H.V.S.