Strijt van Roncevale

[XIX]

Hoe Olivier sijn eynde dede, ende hoe Rolant den Havelosen Gautier vant, ende hoe hi Fransoys Boudewijn ende sinen schiltknecht om water sant.

AY soe God almoghende heere
Sprack Olivier ick en mach niet meere.
Vergheeft mi mijn misdaet

[p. 68]

 

Ende weest mijnder armer sielen raet.

 

Ende gheeft mi na dit leven hemelrijcke

 

Ick heb u doch altoos ghedient trouwelike.

 

Doe ghebenedide hi sinen heere

 

Ende dancte hem van alle der eere

 

Die hi van hem ye ghewan

 

Ende sonderlinghe Rolande voer alle man.

 

Doen hi dese deerlike tale dus hadde gheseyt

 

Viel hi ter aerden doot dwelck was iammerheyt.

ALs Rolant dus van sinen geselle Olivier sceyden moeste waer af hi seer tonvreden was makende groot misbaer, so dachte hi ten lesten hoe hi hem soude connen wreken op die felle Sarasinen. Sittende op zijn sterc peert Volentijf reedt hi na haer scaren met groter verstoortheyt. Ende als hi den Sarasinen ghenaken soude so quam die ridder die havelose Gautier vliende hem deerlic clagende hoe hi van noots wegen vlien moeste want hem alle sijn wapen doerhouwen was ende sijn bloet was hem seer ontlopen. Rolant hem niet kennende vraechde hem wie hi was. Gautier ontdecte hem sinen naem. Als hem Rolant kende sprac hi tot hem. O ridder vol vromicheden die nye en vloot moet ghi nu oeck vlien, och ick heb u soe dicwils ghesien in menigen storme ende strijt daer ghi niet vlien en wout hoe groten dangier dat u toecomen mocht. O ridder vol couragien waer sijn alle u ghesellen bleven, och waer is u oom die alder stercste ridder Ogier van Denemercken. Gautier antwoerde hem dat si alle gader verslaghen waren. Als Rolant dese woerden hoorde so sprack hi aldus. Nu bekenne ick wel dat ons Guwelloen verraden heeft want die keyser Kaerle beydt veel te langhe daer ick hem doch driewerven die wete met minen horen ghedaen hebbe ende noch eens wil

[p. 69]

ick mi pogen te blasen hoe suer dattet mi worden mach. Hi sette den horen aenden mont blasende met sulcke cracht dat hem die hersenen ontliepen. Rolant voelende hem dus cranckelic gestelt want hi wel wist dat hi corts sterven soude riep seer lude ende seyde. O Kaerle here twi beydi dus lange, mer lacen ten is u scult niet. O Guwelloen Guwelloen hoe suldijt voer God verantwoerden dat ghi ghedaen hebt. Diederick zijn sciltknecht horende hem dus clagen liep haestelijc so heymelic als hi conde om den anxt der Sarasinen daer hi den coninc meynde te vinden. Ende als hi voer hem quam dede hi zijn clachte hoe dat al die vangaerde verslagen was.

Die wile dat Diederick dus van Rolande gescheyden was so was die goede bisscop Tulpijn onledich inder missen. Inden dienst staende hoorde hi inder lucht groot geschal vanden helschen vianden die grote blischap maecten. Die bisschop beswoerse dat si hem seggen moesten waer om si sulc gherucht maecten. Die duvelen seyden om dattet opten Roncevale al verslagen is. Dat met Marcelijs gecomen was daer hebben wi die sielen af gehaelt. Ende oec verbliden wi ons van die grote scade die kerstenrijc nu gehadt heeft opten Roncevale, wanttet oec verslagen is dat met Rolant daer gesonden was. Als die bisscop op dese antwoerde van den duvelen verhoort hadde liet hise vervliegen ende vertelde den keyser tgene dat hi gehoort hadde. Als Kaerle dit hoorde vanden bisscop ende oec die ander tijdinge van Rolants sciltknecht so maecte hi grote droefheyt treckende sinen grisen baert ende wringende zijn handen. Die hertoghe van Bayvier dit aensiende sprac tot hem. O heere wildi Rolant noch levende vinden so laet ons haesten bi hem te trecken daer wi tgheluyt van sinen horen gehoort hebben, ende doet alle die trompetten claroenen hoernen ende alle

[p. 70]

tgeluyt blasen dat hier int heyr is, op dattet Rolant horen ende hem verbliden mach ende die Sarasinen onse coemste vernemen, dwelc so geschiede. Als Rolant alle dit geluyt hoorde so dacht hi wel dat hem de keyser bi quam waer af hi hem verblide, mer de Sarasinen waren dies te meer vervaert denckende hoe si Rolant die noch sijn derden was ter doot bringen mochten. Daer quamen .v^c. vanden cloecsten die si hadden op hem gheronnen. Rolant dit siende sat op zijn peert ende reedtse manlick tegen soe hi ghewone was, mer lacen die goede bisscop wert in dien fellen oploop doerreden daer hi te voete vechtende was dies hem Rolant seere bedroefde, ende Boudewijns peert wert onder hem doot ghesteken. Rolant dit siende dede hem ontset want anders hadde hi doot ghebleven. Die havelose Gautier ontquam met groter fortunen maer hi was seer gequetst, want Rolant doerbrac die sarazijnsce scaren met groter couragien, ende Gautier die hem vromelijc volchde vant hemselven met Rolant doer die scaren eer hijt wiste, mer hi was so seer ghequetst dat hi van noots wegen na des keysers heyr moeste gaen dat noch verre van daer was. Rolant dede so veel vromicheden dat die Sarasinen de plaetse ruymen moesten ende vermalediden de ure dat si daer quamen. Als Rolant hem dus seer vermoeyt had vraechde hi den vromen Fransoys Boudewijn oft hi van Diederic sinen sciltknecht niet en wist. Boudewijn antwoerde dat hi hem in die voerleden battalie niet ghesien en hadde. Doe gaf hem Rolant sinen helm dat hi hem daer in clare fonteyne halen soude want Boudewijns helm was al doerhouwen. Mer lacen si arbeyden te vergeefs want de Sarasinen benamen hem den wech als hi metter fonteynen weder na Rolande keeren soude, dies hi seer droeve was ende quam na des keysers heyr met groter droefheyt dagende sijn crancke avonture.