Boekbespreking
Wege der Liebe, door Alexandra Kollontay. (Malik-Verlag, Berlin.)
Deze drie vertellingen geven, eerlijk en scherp, beelden van erotische relaties, die zooals alle latere russische litteratuur, tegelijk specifiek-sowjet-russisch, en algemeen-menschelijk zijn. De ontwaking en ontplooiing der vrouw van hoedster der haard tot actief staatsburgeres, de spanningen tusschen arbeid en liefde, tusschen een persoonlijk geluk en de opoffering van dat geluk aan de algemeene idee van de revolutie, de onzekerheden in het erotisch leven, dat zich slingerend vertakt en verwart in duizend nuancen en accenten, tusschen mono- en polygamie.... deze motieven bezielen en compliceeren de schetsen van Kollontay, en zij raken en boeien ons door de dubbele functie van onuitroeibaar-humaan en specifiek-actueel te zijn.
Drie vertellingen is de ondertitel van het boek; terwijl eigenlijk de eerste twee stukken een schriftelijk of mondeling essayïstisch verslag zijn van erotische complicaties, die door de russische revolutie ingewikkelder geworden zijn; alleen het derde behandelt een dergelijk thema meer in engeren zin novellistisch, maar m.i. vrij slecht. Er is ten eerste een tergende onevenredigheid tusschen de korte beslistheid der zinnen en de uiterst-vervelende uitgerektheid van het verhaal; de psychologie der figuren is verder niet slecht, maar nergens verrassend helder of scherp; en het gegeven in casu: de ondergang van een liefde wordt niet beslist en beslissend gesuggereerd, en de tendentieus-feministische oplossing uit de spanningen en verwikkelingen, die Kollontay irritant-opgewekt en levenskrachtig accentueert, is kinderachtig en onaanvaardbaar in dèze accenten na de tragische ondergang van de liefde van haar figuur. - De eerste der drie vertellingen, om dien naam te gebruiken, is de sterkste; maar ook hier is de qualiteit meer een zaak van kort en krachtig waarnemen, inzien en zeggen dan van dramatiseering, psychologie en factuur; en voortdurend blijft zich de schrijfster haar franke, gedecideerde cordaatheid, haar soldatesk-strakke formuleering krachtig en goedkeurend bewust.
H.M.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd