De Stem. Jaargang 3

[p. 375]

Boekbespreking

Pauwke's Loutering, door A. Thiry, Luxe-Editie, Em. Quérido. Amsterdam, 1922.

De verkleinwoordjes, die voortdurend Franz de Backer bedreigen, zijn ook in dit boekje in abnormaal groot aantal aanwezig. Hoeveel kan men er tellen reeds op het eerste miniatuur-bladzijdje van Quérido's Luxe-editie. - Maar gelukkig kan ook hier dezelfde verklaring op den voet volgen: wezenlijke teederheid en kinderlijkheid uit zich in deze verkleinwoordjes te direct, en het ware beter geweest, wanneer deze kinderlijkheid enkel als atmosfeer den versoberden stijl zou omgeven hebben.

Wonderlijk land Vlaanderen, waarin nog zulke verhalen geschreven kunnen worden, en met dien toegewijden ernst en met die overtuigende kracht en dit geloof dat dit een werkelijkheid is. Men moet het met schaamte erkennen: aan de Hollandsche mentaliteit lijkt dit een verhaal van een kind aan kinderen. Een beeldsnijder die vrome houten beelden snijdt voor de kerken, een beeldsnijder met witten baard die een argeloos en devoot kind nog is naast zijn grijs kindvrouwtje, - zijn zulke wonderen nog mogelijk? En de drie oude mannetjes die met een brandend kaarsje hun bedevaart doen, drie oude mannetjes in den wind vol wanhoop en angst voor hun heilig lichtje: in welke omgeving kunnen zich drie zulke figuurtjes nog bewegen? En heel het ongeluk en de zielestrijd van Pauwke, die jubelend en dankbaar eindigt, enkel omdat de verloren zoon nog berouwvol is gestorven, ver van hem en zijn huisje, - zijn er nog kinderzielen in dit verwarde en verkilde Europa, die dit zoo kunnen ondergaan? Wij vragen hier naar de werkelijkheid van een kunstwerk, of het waar .is of waar zou kunnen worden, en dit is feitelijk niet

[p. 376]

behoorlijk. - Maar deze vraag dringt zich onwillekeurig naar voren, nu de schrijver met het accent eener dagelijksche werkelijkheid vertelt, wat den Hollandschen lezer een bijna Middeleeuwsche fantasie lijkt. - Hoe dit ook zij: Thiry heeft aan deze kleine sprook de werkelijkheid der doorleefde en doordroomde schoonheid gegeven. En het werkje doet aan, in analogie met het onderwerp, als een dier gesneden houten beeldjes die men soms nog vinden kan, door een onbekenden dilettant gesneden, ergens in de 19de eeuw, maar die kennelijk nog uit een Middeleeuwsch gebleven bezieling zijn voortgekomen.

P.S. In dezelfde Luxe-editie verschenen dit jaar nog de sobere en fijne novelle van Gerard van Eckeren, ‘De late Dorst’, en ‘Jerusalem’ van J.I. de Haan, benevens ‘Phils Laatste Wil’ door Emmy van Lokhorst, een aanvulling van Phils drama's die de meeste lezers bekend zijn.

Henri Barbusse. Het mes tusschen de tanden, Em. Quérido, Amsterdam 1921.

Een felle oproep aan de intellectueelen, in naam van het geleden leed in den oorlog, zich te ontslaan van hun intellectualisme. Slechts te spreken over dingen die zij kennen, lijden dat zij geleden hebben, idealen waarvoor zij zich geven willen.

Jack London. Tusschen de Wielen, vertaald door W.L. Leclercq, Wereld-Bibliotheek, Amsterdam.

In dit boek verhaalt Jack London, hoe men als vagebond in Amerika als gratis passagier met de groote sneltreinen reist, welke techniek daarbij zich ontwikkeld heeft, welke gevaren daarbij dreigen, welke moed daarbij vereischt wordt, - een Homerische moed werkelijk in het geval van den jongen woesten Jack London zelf, die de Held der Treinen was. Levend is dit boek, schrikkelijk soms (als het verblijf in de gevangenis en bij de Zigeuners), paradoxaal, maar toch, het beste boek ter introductie van Jack London heeft de W.B. zeker niet uitgezocht.

C.