Staatsgevaarlik. Jaargang 1

Brief van 'n gedesilusioneerde.
- Vervolg -

Van af de allereerste dag, waarop de wereldstrijd ontbrandde, hebben de Franse afgevaardigden en Staatslieden 'r 'n heel eigenaardige, zeer bizondere handelwijze op na gehouden; telkens - en dat gebeurde alvast niet zelden - ze ergens oreerden, zo in 't eigen ‘belle France’ als in 't buitenland, verzekerden ze de wereld voortdurend en wilden ze zulks kost wat kost, met hand en tand bewijzen, dat geen stervelìng in geheel hun land - en ook zij zelven niet - de oorlog gewild had; want dat ze alleen maar in 't belang van de broodnodige, verkieslike vrede onder de volkeren, het denkbeeld Elzas-Lotharingen in de toekomst te heroveren, zelfs geheel en al hadden laten varen... echter na het 'n droevig vaarwel te hebben toegeroepen. Deze listige, doortrapte Staatslui meenden 't noodzakelik dit in elk hunner urenlange aanspraken en ellenlange redevoeringen te moeten verzekeren en bovendien dikwerf te herhalen, ondanks het oorlogszuchtig en anneksionisties verleden van Frankrijk. Een enkel bewijs volstaat immers om de beschuldiging, in bovenstaande regelen geopperd, te staven. In z'n standaardwerk, dat alle Vlamingen lezen moeten: Frankrijk, de eeuwenoude vijand van Vlaanderen, gewaagt de noeste, Vlaamse werker D^r M. Josson over niet minder dan honderd twintig pogingen, die dat land aanwendde om zich in de loop der ewen van ons ouwe Vlaamse gouwen en gewesten meester te maken.

En... sprak onze Zuiderbuur gedurende 'n zekere, natuurlik zorgvuldig berekende en streng-bepaalde tijdspanne wel niet meer over de beide provinsiën Elzas en Lotharingen; volgens het zo vaak gesiteerde woord van de Franse Staatspolitieker, leider der revanchards tegen Duitsland, Léon Gambetta, dacht 't 'r steeds, elk ogeblik van de dag aan. Zulks bewijzen immers vele voorvalletjes

[p. 38]

in de Franse geschiedenis sedert 1870, welke wel op 't eerste zicht van generlei waarde, van geen belang schijnen, echter 'n diepe ondergrond en 'n niet te onderschatten historiese waarde hebben.

Toen enige maanden voor de grote krisis, waaruit de huidige wereldoorlog voortgekomen en ontstaan is, enige divisies uitheemse troepen uit Senegal afkomstig, hun blijde intrede deden te Parijs om korts nadien deel te nemen aan éen van die grote militaristiese vertoningen, krijgswapenschouwingen, waarop het Franse volk onder president Raymond Poincaré's bewind stelselmatig vergast werd, steeg de - door hun opvoeding te begrijpen - geestdrift van het Parijzer publiek tot waanzinnige vervoering. En uit de juichende toeschouwersmenigte klonk het opeens geheel spontaan: ‘Zij zullen Elzas-Lotharingen veroveren’, jubelende kreet die dan wel hondermaal herhaald werd. 'n Krities psikologies onderzoek van zulk 'n kleine manifestasie in verband gebracht met de mentaliteit en het karakter van het volk, leidt gewis tot de veelzeggende konklusie: ‘Grove fout in de nasionale edukasie’, resultaat, dat ook de psikoloog en de pedagoog konstateeren, wanneer ze én de gebruikte schoolboeken en -platen, én de nasionale kinder- en volkslektuur onderzoeken. Ware dit echter alles! Let wel, de Franse litteraat en journalist, Henri Rochefort, die tot twemaal toe veroordeeld werd door de Franse justisie, was niet de enige die in de dagbladen, vooral in de Patrie, artikelen wijdde aan het aanstaande, langverwachte bombardement van Berlijn en de terrorisasie van Duitsland, dat in korten tijd zou overwonnen worden door de onoverwinnelike, formidabel sterke en goed- georganiseerde soldaten van de Republiek. Men herinnere zich maar eventjes het voorval met het Journal te Parijs bij de inrichting van 'n Europese rondvlucht. Is men Les Oberlé van Bazin vergeten? Au Service de l'Allemagne en Colette Baudoche door Maurice Barrès, l'académicien? En dan de menigte brosjuren en vlugschriften, de feuilletons van de Petit Parisien, het Journal en de Matin? Ziedaar, m'n waarde, dus in enkele brede trekken en vluchtige lijnen hoe men na de nederlaag van zeventig in Frankrijk te werk ging, dag na dag 'n droppel olie op 't voortdurend smeulend vuur stortend. Ik vind daar hoegenaamd geen graatjes in, hoor, 't is enkel maar om te bewijzen, dat de oorzaak van al dat droevig gebeuren niet ver te zoeken was.... ‘de vrede van 1871’. Ik ben 'r sterk van overtuigd dat alzo de vrede - welke de roof toeliet door Duitsland van de twee Franse provinsiën - in 1871 tussen Frankrijk en Duitsland getekend, samen met de sterk bedreigde posisie van het kapitalisme, de voornaamste oorzaak is geweest, die aanleiding heeft gegeven tot het losbreken van de grootste aller oorlogen op die onvergetelike nacht van 1 Augustus 1914 toen de noodklok dreunde over Europa.

De nabije toekomst zal verrassingen baren.

Zoals na '70 zal 't ook na '19 gaan; alle omstandigheden en toestanden wijzen er nu reeds op. Doch, nog met dat groot verschil, dat de revanche éens, wat zeg ik, wel driemaal zo hardnekkig wezen zal. Hoef ik je dan te bewijzen dat het wilskrachtige energieke Duitse volk tans door de Entente zelf geprikkeld wordt zich voor te bereiden tot 'n volgende oorlog. Waarschuwde Maréchal Foch de geassosieerden niet zich nu reeds gereed te maken voor die nieuwe, veelbelovende volkerenslag, mensenbloedbad, in 't Europese slachthuis.

[p. 39]

Na zulk 'n baldadige volksverdrukking is ontegensprekelik 'n verschrikkelike, 'n vreselike reaksie te vrezen. Duitsland was sterk.... Duitsland zal werken en geen enkele gunstige gelegenheid laten voorbijgaan zonder 'r eerst'ns nut uit te trekken; de intelektuelen zullen 'r ook al hun krachten besteden aan de noodzakelike wederopbouw... En Duitsland zal sterker, veel sterker nog staan op de puinen van voorheen... Vandaar opnieuw vijandschap door naijver. Die strijd zal hardnekkig wezen, en geen mens ter wereld, zelfs Clemenceau, de tijger, niet, zal hem kunnen vermijden. De Belgiese socialist Kamiel Huysmans schreef in z'n lijforgaan De Volksgazet, de volgende, bijna rake zet: ‘Deze vrede... Is slechts 'n wapenstilstand’, neen, geen wapenstilstand, het verdrag hetwelk op 28 Juni laatstleden te Versailles in de Spiegelzaal onderteekend werd, is... 'n oorlogsverklaring, welke Duitsland binnen enkele jaren, en zulks is zeer goed te begrijpen, niet onbeantwoord zal laten. Voor de zooveelste maal wordt 'r dan nog 'ns gevochten, gemoord, onschuldig bloedvergoten, en per slot van rekening zal men dan toch maar op de ene of andere schone Zomernamiddag bijeenkomen om 'n handtekening te zetten onder 't Vredesverdrag van X of Y, dat dan natuurlik op z'n beurt weer 'ns 'n oorlogsverklaring moet wezen. Dien dag zullen te Antwerpen de straten bevlagd en versierd wezen; de wereldberoemde beiaard zal dreunen onder de meesterlike handen van de geniale Brees en de door en door brave Sinjoorkens met hun verstandige burgervader aan 't hoofd, de muziek voorop, zullen naar de prachtig getooide Grote Markt trekken. 'r ‘bal populaire’ houden... en dansen, dansen... Maar ontmaskert die woorden! Laten we vooral op 't oog houden, dat het dan weer 'ns als nu en altijd in de geschiedenis van de eerste bladzijde tot de laatste, de arbeidersklasse zijn zal, die zich de zwaarste offers zal moeten getroosten en dat enkel en alleen ten voordele van God Kapitaal.

Geloof me vrij, Amice, de vrede die jij beweert, we tans hebben en die ons zo heel zachies-aan, zo heel deftigjes bezorgd werd door de misterieuse heilige viervuldigheid - nieuw misterie in de moderne beschaving - is geen vrede, wel 'n ultimatum. En daarom roep ik nog 'ns: ‘Weg met zulk 'n vrede!’.

'r Is nog slechts éen enkel middel om in de toekomst te vermijden dàt wat de wereld en met haar te gelijk heel de mensheid, vanaf de oeroude tijden tot de ‘XX^e siècle’, steeds heeft verdierlikt, bezoedeld en beschaamd - ik bedoel de broedermoord, want oorlog is manslag, is broedermoord op grote schaal - en dat is de radikaal-doorgevoerde, de stipt-nageleefde, algehele ontwapening over heel de wereld. Voorwaar 'n edel streven! En, als m'n geheugen me trouw is, meen ik meermaals gelezen te hebben in de menigvuldige redevoeringen, uitgesproken door Vadertje Wilson & C^o, dat deze oorlog, die zoveel miljoenen offers heeft gekost (en zoveel miljarden aan de kapitalisten bezorgde) vooral dat groot doel nastreefde en bereiken zou: de totale vernietiging overal van het militarisme om alzo in de toekomst elke nieuwe oorlog onmogelik te maken. Ik herinner me zelfs nog veel meer, o.a. nog 'n paar woorden, die 'k zo nu en dan 'ns ontmoet heb:... Volkerenbond... Scheidsgerecht. Helaas, woorden! Het militarisme leeft nog en zal altijd blijven bestaan, omdat de dood ervan in alle landen, de wereld de godsvrede zou schenken en dat eisen

[p. 40]

de belangen nu eenmaal niet van dié menheer en déze firma. Alleen de kapitalisten en de grote firma's werden door ons lijden bevoordeligd, hun macht versterkt, en wij, wij... kunnen alweer kruipen, indien we ons daartoe gewaardigen te verlagen, en dat moeten we, willen we leven. Wat is dan eigenlik het resultaat geweest van al dat nutteloos bloedvergieten, dat schandelik broedermoorden? 'n Kolossale teleurstelling!

Trek de ogen wagewijd open, wees oprecht en verklaar openhartig met mij, dat men ons vier jaren lang voor 't lapie heeft gehouden. Neen, er is geen vrede!

Tans is 't woord aan Jou, m'n beste!

Je trouwe

Animadverto.