Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het v. Capittel.

1 Petrus vermaent de Ouderlingen dat sy de kudde Godts behoorlick weyden. 4 ende belooft haer de kroone der heerlickheyt tot een vergeldinge. 5 Hy vermaent daer na de jonge tot onderdanigheyt ende nederigheyt. 7 ende een yegelick, dat hy sijne sorge op Godt werpe. 8 Stelt haer voor oogen den list ende de macht des duyvels, ende vermaent haer daer tegen te waken. 10 Bidt Godt, dat hy haer verstercke. 11 ende prijst hem. 12 Verklaert de reden waerom hy tot haer in het korte heeft geschreven. 13 ende besluyt den brief met onderlinge groete, ende wensch van vrede.

1

¹ DE Ouderlingen die onder u zijn, vermane ick die ² een Mede-ouderlingh, ende getuyge des lijdens Christi ben, ende ³ deelachtigh der heerlickheyt die geopenbaert sal worden,

1 D. de Leeraren, ende Herderen der gemeynte, gelijck Titum 1.5.

2 Namel. neven u. Petrus en verheft hem dan niet boven alle, als een Hooft van alle Leeraren.

3 Dit kan verstaen worden van de hope des Apostels, gelijck oock aller geloovige, Rom. 8.24. ofte oock van de bysondre aenschouwinge, die hem van Christi heerlickheyt vertoont is geweest met de twee andere Apostelen op den bergh, Matth. 17. vers 1. 2.Petr. c. 1. versen 16, 17, 18. welcke hier namaels voor de geheele werelt volkomelick sal geopenbaert worden, 1.Ioan. cap. 3. vers 2.

2

^{a 4} Weydet de kudde Godts die onder u is, hebbende opsicht [daer over] ⁵ niet uyt bedwangh, maer gewillighlick: ^b noch om vuyl gewin, maer met een volveerdigh gemoedt:

a Actor. 20.28.

4 Dat is, leert ende versorght de gemeynte Godts, als rechte Herders, van al het gene haer noodigh is ter saligheyt. Ofte, hebt acht op deselve, gelijck Paulus spreeckt Actor. cap. 20. vers 28. Een gelijckenisse genomen van de sorge der Herders over hare schapen: waer van siet breeder Ioan. cap. 10.

5 Dat is, niet uyt vreese van bestraffinge, ofte straffe.

b 1.Timoth. 3.3. Titum 1.7.

3

^c Noch als heerschappije voerende over ⁶ het erfdeel [des Heeren,] ^d maer [als] ⁷ voorbeelden der kudde geworden zijnde.

c 2.Corinth. 1.24.

6 Gr. klerôn, Dat is, loten, ofte, erfdeelen: alsoo genaemt, om dat de erffenissen des lants Canaan, gelijck oock andere erffenissen in het gemeyn, door het lot gedeelt wierden. Ende worden de bysondere gemeynten, ofte de geloovige soo genaemt, om dat Godt haer tot sijn eygendom uyt den hoop der gemeyne menschen heeft verkoren, ende tot kinderen ende erfgenamen aengenomen. Siet Actor. cap. 26. vers 18. gelijck Godt oock sijn volck in het gemeyn alsoo noemt, Deuter. cap. 9. vers 29. 1.Reg. 8. vers 51. Psalm 28. vers 9. van wegen sijne bysondere liefde ende sorge over haer, die hy hemselven als by lot tot een eygendom hadde aengenomen.

d Philip. cap. 3. vers 17. 1.Timoth. 4.12. Titum 2.7.

7 Dat is, exempelen in leere ende leven.

4

Ende als ^{e 8} de Overste Herder verschenen sal zijn, ^f soo sult ghy ⁹ de onverwelckelicke kroone der heerlickheyt behalen.

e Iesa. 40.11. Ezech. 34.23. Ioan. 10.11. Hebr. 13.20. 1.Petr. 2.25.

8 Alsoo noemt Petrus hier niet hemselven, maer Christum. Want die is alleen de Herder van alle de Herderen, ende van alle de schapen, soo Ioden als Heydenen, welcke tijtel niemant anders en kan toekomen.

f 1.Corinth. 9.25. 2.Timoth. 4.8. Iacob. 1.12. 1.Petr. 1.4.

9 Het Griecks woort amarantinon komt van amarantus, het welck een kruyt is dat niet en verwelckert, daer van eertijts kranssen gemaeckt wierden. Siet 1.Corinth. cap. 9. versen 24, 25.

5

Desgelijcks ghy jonge, zijt de oude on-[kolom]derdanigh: ^g ende zijt alle ¹⁰ malkanderen onderdanigh: zijt met de ootmoedigheyt ¹¹ bekleet: ^h want Godt wederstaet de hoovaerdige, maer de nedrige geeft hy genade.

g Rom. 12.10. Philip. 2.3.

10 Dit seght den Apostel, niet ten aensien van elcks ampt, geestelick ofte wereltlick, daer in altijt behoorlick onderscheyt moet worden gehouden, maer ten aensien van de gemeyne liefde, daer in elck den anderen, soo veel doenlick is, moet wijcken ende toegeven. Siet Rom. 12. vers 10.

11 Of, verçiert.

h Proverb. 3.34. Iacob. 4.6.

6

^{i 12} Vernedert u dan onder de krachtige hant Godts, op dat hy u verhooge tot sijner tijt.

i Iob 22.29. Proverb. 29.23. Matth. 23.12. Luce 14.11. Iacob. 4.10.

12 Namel. voor al, ende in alles, D. onderwerpt u met een nedrigh ende geloovigh gemoedt den wille ende de regeeringe Godts, gelijck het volgende vers oock verklaert.

7

^k Werpt alle uwe bekommernisse op hem, ^l want hy sorght voor u.

k Psalm 55.23. Matth. 6.25. Luce 12.22. Philip. 4.6. 1.Timoth. 6.8.

l 1.Corinth. 9.9. Hebr. 13.5.

8

^m Zijt nuchteren, [ende] waeckt: ⁿ want uwe tegenpartije de duyvel gaet om als een briesschende leeuw, soeckende wien hy soude mogen ¹³ verslinden.

m 1.Thessal. 5.6. 1.Petr. 1.13. ende 4.7.

n Iob 1.7. Luce 22.31.

13 D. tot eenen val ofte afval brengen, ende daer door tot het verderf.

9

^o Den welcken wederstaet, vast zijnde in het geloove: wetende dat het selve lijden ¹⁴ aen uw’ broederschap dat in de werelt is, ¹⁵ volbracht wort.

o Ephes. 4.27. Iacob. 4.7.

14 D. aen alle den broederen, die met u eens zijn in het geloove: gelijck hier voor Cap. 2. vers 17.

15 Gr. voleyndight, D. aen haer soo wel alomme als aen u geschiet. Want dit is ’t lot van alle geloovige. siet Act. 14.22.

10

De Godt nu aller genade, die ons geroepen heeft tot sijne eeuwige heerlickheyt in Christo Iesu, na dat wy ^p een weynigh [tijts] sullen geleden hebben, deselve volmake, bevestige, verstercke, [ende] fondeere u-lieden.

p Hebr. 10.37. 1.Petr. 1.6.

11

Hem zy de heerlickheyt, ende de kracht ¹⁶ in alle eeuwigheyt. Amen.

16 Gr. tot de eeuwen der eeuwen.

12

Door ¹⁷ Silvanum, die u een getrouw broeder is, ¹⁸ soo ick achte, hebbe ick met weynige [woorden] geschreven, vermanende ende betuygende dat dese is ¹⁹ de waerachtige genade Godts in welcke ghy staet.

17 Die oock elders Silas wort genaemt, een medegesel ende medereyser Petri ende Pauli, gelijck hier ende in de brieven Pauli doorgaens te sien is. Siet Actor. capp. 15. 16. 17. 2.Corinth. 1.19. 1.Thess. 1.1.

18 Sommige voegen dit by het voorgaende woort getrouw, om dat de een van de ander niet dan uyt goede hope alsoo en kan gevoelen. Andre voegen het by het volgende woort weynige, in desen sin, Alsoo ick achte, hebbe ick u met weynige woorden geschreven. Doch men pleeght van sijn eygen doen niet lichtelick alsoo te spreken.

19 D. de waerachtige leere van de genade Godts, die u gepredickt is, ende ghy door het geloove hebt aengenomen.

13

U groet de mede-uytverkorene [gemeynte] die ²⁰ in Babylon is, ende ²¹ Marcus ²² mijn sone.

20 Sommige verstaen hier door de stadt van Roomen, om daer uyt te bewijsen dat Petrus tot Roomen is geweest, die by gelijckenisse van Petro Babylon soude worden genaemt, om dat sy een afgodische stadt was, vol van verwerringe, afgoderije, ende vervolginge tegen de geloovige: gelijck de stadt Roomen alsoo oock wort genaemt in d’Openbaringe Ioannis, Cap. 14. vers 8. ende 16. vers 19. ende 17.5. ende 18.2, 10, 21. Doch is veel geloofweerdiger dat hier van het rechte Babylon in Chaldeen ofte Assyrien gelegen eygentlick gesproken wort, daer den Apostel Petrus, als een bysonder Apostel der Ioden, alsdan was: dewijle in deselve noch groote menighte van Ioden waren gebleven, na de verlossinge uyt de Babylonische gevangenisse, gelijck aldaer oock de Hooft-synagogen waren van alle de verstroyde Ioden: waer uyt Petrus aen alle de andere in de verstroyinge heeft geschreven. Te meer om dat het geen wijse van doen en is, dat in de onderschriften anders dan eygentlick wort gesproken: gelijck oock Paulus in verscheydene brieven niet min den name der stadt Roomen uytdruckt als anderer steden. Een andere sake is het met de Openbaringe Ioannis, die meest in figuerlicke wijsen van spreken bestaet.

21 Siet van hem Actor. 12. versen 12, 25. ende 15.37. Coloss. 4.10. 2.Timoth. 4.11. Philem. vers 24.

22 Namel. niet ten aensien van sijne geboorte, maer van Petri bysondere liefde tegen hem, gelijck Paulus oock Timotheum doorgaens alsoo noemt.

14

Groetet malkanderen ^q met eenen kus der liefde. Vrede zy u allen die in Christo Iesu zijt. Amen.

q Rom. 16.16. 1.Corinth. 16.20. 2.Corinth. 13.12. 1.Thessal. 5.26.

Eynde van den eersten Algemeynen Sendtbrief PETRI.