Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xvj. Capittel.

1 De vrouwen komen tot het graf, om het lichaem Christi te salven. 4 Vinden den steen afgewentelt. 5 Worden door eenen Engel onderrecht dat hy van den dooden opgestaen was. 9 Christus verschijnt selve Marie Magdalene. 10 die het den discipelen boodtschapt, maer en wort niet gelooft. 12 Verschijnt noch twee discipelen op den wegh. 14 Eyndelick oock den elven, welcken hy bevel geeft over al te prediken ende doopen. 17 Belooft dat den geloovigen verscheyden teeckenen sullen volgen. 19 Vaert op in den hemel. 20 ende de Apostelen voeren Christi bevel vruchtbaerlick uyt.

1

^a ENde als de Sabbath voorby gegaen was, ¹ hadden Maria Magdalene, ende Maria de [moeder] Iacobi, ende Salome specerijen gekocht, op dat sy quamen ende hem ² salfden.

a Matth. 28.1. Luce 24.1. Ioan. 20.1.

1 Of, hebben, doch dit woort hadden komt hier beter, om dat de specerijen des avonts voor den Sabbath nu al gekocht waren, gelijck Lucas verklaert, Cap. 23. vers 56.

2 D. balsemdem.

2

Ende seer vroegh op den eersten [dagh] ³ der weke, quamen sy tot het graf, ⁴ als de sonne opgingh.

3 Gr. der Sabbathen, dewelcke was den derden dagh na dat hy begraven was geweest: welcken dagh daerom genaemt is geworden de dagh des Heeren, om dat hy op dien dagh opgestaen is. Siet Apoc. 1.10.

4 Sy hadden haer wel met het kriecken van den dagh opgemaeckt om te gaen, als’t noch duyster was, Ioan. 20.1. dan zijn ontrent het graf gekomen met het opgaen van de sonne.

3

Ende seyden tot malkanderen, Wie sal [kolom] ons den steen van de deure des grafs afwentelen?

4

(Ende opsiende sagen sy dat de steen ⁵ afgewentelt was) want hy was seer groot.

5 Namelick, van den Engel, Matth. cap. 28. vers 2.

5

^b Ende in het graf ingegaen zijnde sagen sy ⁶ eenen jongelingh sittende ter rechter [zijde,] bekleet met een wit ⁷ langh kleet, ende wierden verbaest.

b Matth. 28.2. Ioan. 20.12.

6 D. eenen Engel in de gedaente eens jongelinghs.

7 Gr. Stole. Siet daer van Marc. 12. vers 38.

6

Maer hy seyde tot haer, ^c En zijt niet verbaest: ghy soeckt Iesum den Nazarener, die gekruyst was: hy is opgestaen, hy en is hier niet: siet de plaetse daer sy hem geleght hadden.

c Matth. 28.5. Luce 24.5.

7

Doch gaet henen, seght sijnen discipelen ⁸ ende Petro, dat hy u ^d voorgaet na Galileen, aldaer sult ghy hem sien, ^{9 e} gelijck hy u-lieden geseght heeft.

8 D. ende bysonderlick Petro, om dat hy van wegen sijne versakinge ende droefheyt, insonderheyt troost van nooden hadde.

d Actor. 1.3. ende 13.31. 1.Cor. 15.5.

9 Nam. voor sijn lijden, Marc. 14.28.

e Matth. 26.32. ende 28.10. Marc. 14.28.

8

^f Ende sy haestelick uytgegaen zijnde vloden van het graf: ende bevinge ende ontsettinge hadde haer bevangen, ende en ¹⁰ seyden niemant yet, want sy waren bevreest.

f Matth. 28.8. Luce 24.9. Ioan. 20.18.

10 Namelick, van de gene die haer gemoetten, tot dat sy tot de discipelen quamen, dien sy het geboodtschapt hebben, vers 10. ende Luce cap. 24. vers 9.

9

Ende als [Jesus] opgestaen was des morgens vroegh op den eersten [dagh] ¹¹ der weke, ¹² verscheen hy ^g eerst Marie Magdalene, ^h uyt welcke hy seven duyvelen uytgeworpen hadde.

11 Gr. des Sabbaths: het welck oock somtijts voor de geheele weke genomen wort. Siet Luce 18.12.

12 Van dese eerste verschijninge, siet breeder, Ioan. 20.14.

g Ioan. 20.14, 16.

h Luce 8.2.

10

Dese henen gaende boodtschapte het den genen die met hem geweest waren, welcke treurden ende weenden.

11

Ende als dese hoorden dat hy leefde, ende van haer gesien was, en geloofden sy het niet.

12

ⁱ Ende na desen is hy geopenbaert ¹³ in een ander gedaente, aen twee van haer, daer sy wandelden, ende ¹⁴ in het velt gingen.

i Luce 24.13.

13 Niet die hy waerlick hadde, maer die hy haer scheen te hebben, overmits hare oogen gehouden wierden, dat sy hem niet en kenden, Luce cap. 24. vers 16.

14 Namelick, na Emmaus, Luce 24. vers 13. Siet daer oock dese historie breeder beschreven.

13

Dese oock henen gaende boodtschapten het den anderen, [maer] sy en geloofden oock die niet.

14

^k Daer na is hy geopenbaert aen de elve ¹⁵ daer sy aensaten, ende verweet [hen] hare ongeloovigheyt ende hardigheyt der herten, om dat sy niet gelooft en hadden den genen, die hem gesien hadden, na dat hy opgestaen was.

k Luce 24.36. Ioan. 20.19. 1.Cor. 15.5.

15 Ofte, daer sy by een saten.

15

Ende hy seyde tot haer, ^l Gaet henen ¹⁶ in de geheele werelt, predickt het Euangelium ¹⁷ allen creaturen.

l Matth. 28.19. Ioan. 15.16.

16 Gr. in alle de werelt.

17 Gr. alle creature, ofte, schepsel, Dat is, allen volckeren, Matth. 28.19. namelick, niet alleen den Ioden, maer oock den Griecken of Heydenen, dat is allerley soorten van volcken. siet Col. 1. vers 23.

16

Die gelooft sal hebben, ende gedoopt sal zijn, sal saligh worden. ^m Maer die niet en sal gelooft hebben, sal verdoemt worden.

m Ioan. 3.18. ende 12.48.

17

Ende den genen die gelooft sullen hebben, sullen ¹⁸ dese teeckenen volgen: ⁿ in mijnen name sullen sy duyvelen uytwerpen: ^o met ¹⁹ nieuwe tongen sullen sy spreken:

18 Namelick, voor soo veel noodigh sal zijn tot verbreydinge ende bevestinge der leere des Euangeliums. Want allen en is de gave om wonderteeckenen te doen niet gegeven, 1.Corinth. 12.28. Ende het en is oock niet noodigh wanneer ’t Euangelium genoeghsaemlick bevestight is.

n Luce 10.17. Actor. 5.16. ende 8.7. ende 16.18. ende 19.12.

o Actor. 2.4. ende 10.46. ende 19.6.

19 Dat is, met vreemde talen diese niet geleert en hadden, Actor. cap. 2. vers 4.

18

^{20 p} Slangen sullen sy opnemen, ende al is’t dat sy yet doodelicks sullen drincken, dat en sal haer niet schaden. ^q Op krancke sullen sy de handen leggen, ende ²¹ sy sullen gesont worden.

20 Namelick, onbeschadight, gelijck Paulus gedaen heeft, Actor. cap. 28. vers 5.

p Luce 10.19. Actor. 28.5.

q Actor. 28.8.

21 Gr. sy sullen het wel hebben, dat is, het sal met hen wel worden.

19

De Heere dan ²² na dat hy tot haer gesproken hadde, ^r is opgenomen in den hemel, ende is geseten aen de rechter [hant] Godts.

22 Namel. veertigh dagen langh, van het Koninckrijcke Godts, Actor. 1.3.

r Luce 24. versen 50, 51. Actor. 1.9.

20

Ende ^s sy uytgegaen zijnde predickten ²³ over al, ende ^t de Heere ²⁴ wrocht mede, ende ²⁴ bevestighde ²⁵ het woort door teeckenen die daer op volghden. Amen.

s Actor. 1.2. 1.Timoth. 3.16.

23 Dat is, door de geheele werelt, Actor. 10. versen 28, 42.

t Actor. 14.3. Hebr. 2.4.

24 Ofte, bekrachtighde, namelick, door de werckinge sijnes Geests de predicatie sijnes woorts in de herten der menschen, tot hare bekeeringe. Siet Actor. 14. vers 3. ende 16.14. 1.Corinth. 3.7.

24 Ofte, bekrachtighde, namelick, door de werckinge sijnes Geests de predicatie sijnes woorts in de herten der menschen, tot hare bekeeringe. Siet Actor. 14. vers 3. ende 16.14. 1.Corinth. 3.7.

25 Namelick, van de predicatie des Euangeliums.

Het eynde des Heyligen Euangeliums, na [de beschrijvinge] MARCI.