Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxviij. Capittel.

1 De vrouwen komen tot het graf Christi. 2 Worden door eenen Engel, die den steen afgewentelt hadde, onderrecht van sijne opstandinge. 7 Ende gaen om deselve den discipelen te boodtschappen. 9 Christus ontmoet haer onderwegen. 11 De wachters brengen deselve tijdinge aen de Overpriesters, maer laten haer met gelt omkoopen, om te seggen dat hy uyt het graf gestolen was. 16 Christus openbaert hemselven sijnen discipelen in Galilea. 19 Ende geeft haer bevel om onder alle volckeren te prediken ende te doopen. 20 Ende belooft haer sijnen bystant.

1

^a ENde ¹ late [na] den Sabbath als het begon te lichten tegen den ² eersten [dagh] ³ der weke, quam ⁴ Maria Magdalena, ende de andere Maria, ⁵ om het graf te besien.

a Marc. 16.1. Luce 24.1. Ioan. 20.1.

1 Gr. late der Sabbathen, Dat is, gelijck verklaert wort Marc. 16. vers 1. als den Sabbathdagh voorby was. Want door het woort Sabbathen in het getal van vele oock den Sabbathdagh ofte sevenden dagh verstaen wort, Mat. 12. vers 1. Act. 13.14.

2 Gr. eenen, D. eersten, gelijck verklaert wort Marc. 16. vers 9.

3 Gr. der Sabbathen, welck woort somtijts oock genomen wort voor de geheele weke, Marc. 16.9. Ioan. 20.1. 1.Cor. 16.2.

4 By welcke twee noch eenige andere waren, die genoemt worden Marc. 16.1. Luce 24.10.

5 Hebbende by haer specerijen, Luce cap. 24. vers 1. om het lichaem Christi te salven, Marc. 16. vers 1.

2

Ende siet, daer geschiedde een groote aerdbevinge: want een Engel des Heeren, ⁶ nederdalende uyt den hemel, quam toe, ende ⁷ wentelde den steen af van de deure, ende sat op den selven.

6 Namelick, in de gedaente van een jongelingh, Marc. 16.5.

7 Namel. om het graf te openen. Niet dat Christus sulcks door sijne Godtlicke kracht selve niet en soude hebben konnen doen, maer om aen te wijsen de waerheyt sijner menschelicke natuere, oock na sijne verrijsenisse, gelijck oock Ioan. 11.39, 41. te sien is.

[fol. 16v]

3

Ende sijne ⁸ gedaente was gelijck een blicksem, ende sijne ^b kleedinge wit gelijck sneeuw.

8 D. aengesichte.

b Dan. 7.9. Actor. 1.10.

4

Ende uyt vreese van hem, zijn de wachters seer ⁹ verschrickt geworden, ende wierden als doode.

9 Gr. schuddende, bevende.

5

Maer de Engel antwoordende seyde tot de vrouwen, En vreest ghylieden niet: ^c want ick weet dat ghy soeckt Iesum die gekruycight was.

c Marc. 16.6. Luce 24.4.

6

Hy en is hier niet: want hy is opgestaen, ¹⁰ gelijck hy ^d geseght heeft. Komt herwaerts, siet de plaetse daer de ¹¹ Heere gelegen heeft.

10 Gelijck te sien is Matth. 26.32.

d Matth. 16.21. ende 17.23. ende 20.19. Marc. 8.31. ende 9.31. ende 10.34. Luce 9.22. ende 18.33. ende 24.6.

11 Dat is, het doode lichaem des Heeren, het welck oock selfs na de doot met sijne Godtlicke nature vereenight is gebleven, gelijck oock de ziele in den hemel.

7

Ende gaet haestelick henen, ende segget sijnen discipelen, dat hy opgestaen is van den dooden: ende siet, hy gaet u voor na Galileen, ^e daer sult ghy hem sien. Siet, ick hebbe het u-lieden geseght.

e Matth. 26.32. Marc. 16.7.

8

^f Ende haestelick uytgaende van het graf met ¹² vreese ende groote blijdtschap, liepen sy henen om [’t selve] sijnen discipelen te boodtschappen.

f Marc. 16.8. Ioan. 20.18.

12 De vreese was uyt menschelicke swackheyt, om datse de heerlickheyt des Engels sagen: ende de blijdtschap uyt de blijde bootschap van de opstandinge Christi.

9

Ende als sy henen gingen, om sijne discipelen te boodtschappen, Siet, ^g Iesus is haer ontmoet, seggende, Weest gegroet: ende sy tot [hem] komende ¹³ grepen sijne voeten, ende aenbaden hem.

g Marc. 16.9. Ioan. 20.14.

13 D. vielen aen sijne voeten, deselve omvangende, tot een teecken van liefde ende eerbiedinge: gelijck te sien is 2.Reg. cap. 4. vers 27. Luce cap. 7. vers 38.

10

Doe seyde Iesus tot haer, En vreest niet, gaet henen, boodtschappet mijnen ¹⁴ broederen, dat sy henen gaen na ¹⁵ Galileen, ende ^h aldaer sullen sy my sien.

14 Soo noemt hy sijne discipelen tot haren troost, om te toonen, hoewel sy hem verlaten hadden, dat sijne liefde tot haer evenwel niet op en hieldt, ofte vermindert en was. Siet Ioan. cap. 20. vers 17.

15 Aldaer heeft Christus hemselven voornamelick willen openbaren, om dat hy aldaer de meeste discipelen hadde, ende dat het aldaer voor haer allersekerst was.

h Actor. 1. vers 3. ende 13.31. 1.Corinth. 15.5.

11

Ende als sy henen gingen, siet, eenige van de wacht quamen in de stadt, ende boodtschapten den Overpriesters alle de dingen ¹⁶ die geschiet waren. [kolom]

16 Namelick, ontrent de opstandinge Christi.

12

Ende sy vergadert zijnde met de Ouderlingen, ende t’samen raet genomen hebbende, gaven sy den krijghsknechten ¹⁷ veel gelts,

17 Gr. genoeghsaem gelt, ofte, genoeghsame silverlingen, D. silvere penningen.

13

Ende seyden, Segget, Sijne discipelen zijn des nachts gekomen, ende hebben hem gestolen, als wy sliepen.

14

Ende indien sulcks komt gehoort te worden van den Stadthouder, wy sullen hem ¹⁸ te vreden stellen, ende maken dat ghy sonder sorge zijt.

18 Of, sulcks wijs maken, hem overreden, D. met redenen doen gelooven.

15

Ende sy het gelt genomen hebbende, deden gelijck sy geleert waren. Ende ¹⁹ dit woort is verbreyt geworden by de Ioden tot op den huydigen dagh.

19 Namelick, dat de discipelen Christi lichaem des nachts hadden wech genomen.

16

Ende de ²⁰ elf discipelen zijn henen gegaen na Galileen, na den bergh ⁱ daer Iesus haer ²¹ bescheyden hadde.

20 Want de twaelfste, namelick Iudas, was van haer afgeweken.

i Matth. 26.32. Marc. 14.28.

21 Gr. bevolen, of, verordineert hadde, namelick, om aldaer by hem te komen.

17

Ende als sy hem sagen, baden sy hem aen, doch sommige ²² twijfelden.

22 Siet hier van breeder Luce c. 24. versen 38, 41.

18

Ende Iesus by haer komende sprack tot haer, seggende, ^k My is gegeven alle ²³ macht in hemel ende op aerden.

k Psalm 8.7. Matth. 11.27. Luce 10.22. Ioan. 3.35. ende 17.2. 1.Corinth. 15.27. Ephes. 1.22. Hebr. 2.8.

23 D. alle autoriteyt ende vermogen, namelick, om als het Hooft der gemeynte deselve door de geheele werelt te vergaderen, regeeren, ende beschermen.

19

^l Gaet dan henen, ²⁴ onderwijst alle de volckeren, deselve doopende ²⁵ in den name des Vaders, ende des Soons, ende des Heyligen Geests: leerende haer onderhouden alles wat ick u geboden hebbe.

l Marc. 16.15. Ioan. 15.16.

24 Ofte, maeckt discipelen onder alle volckeren: gelijck dit woort oock genomen wort, Actor. c. 14. vers 21. Siet oock Marc. 16. vers 15.

25 Dat is, op dat sy alsoo uyt Godts bevel mogen geheylight worden tot kinderen ende bondtgenooten des waren Godts, des Vaders, des Soons, ende des Heyligen Geests, ende volgens dien tot sijnen dienst ende gehoorsaemheyt verplichtet. Siet 1.Corinth. cap. 1. vers 15.

20

^m Ende siet, ick ben ²⁶ met u-lieden alle de dagen tot de voleyndinge der werelt. ²⁷ Amen.

m Ioan. cap. 14. vers 18.

26 Namelick, met u mijne discipelen, ende alle uwe navolgers in mijne gemeynte: ende dat na mijne Godtheyt, Majesteyt, Genade, ende Geest. Siet Matth. 26.11.

27 Wat dit woort beteeckent, siet Matth. 6.13. 1.Cor. 14.16. 2.Cor. 1.20. ende wort hier aen het eynde van dit Euangelium, als oock van meest alle de schriften des Nieuwen Testaments, bygevoeght, om aen te wijsen de vastigheyt ende sekerheyt van het gene in deselve begrepen is. Siet Ioan. 21.24.

Het eynde des Heyligen Euangeliums, na [de beschrijvinge] MATTHEI.