Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxvij. Capittel.

1 Christus wort van de Ioden in Pilati handen overgegeven. 3 Iudas berouw hebbende werpt het gelt in den tempel, ende verworght hemselven. 6 Met welck gelt een pottebackers acker gekocht wort, gelijck voorseght was. 11 Pilatus ondervraeght Christum op de beschuldingen tegen hem gedaen.

[fol. 14v[15v]]

19 wort van sijne huysvrouwe gewaerschouwt. 20 Verklaert Christi onschult, ende tracht hem door tegenstellinge van Barabbas los te laten, maer te vergeefs. 24 Wascht sijne handen, ende op het aendringen der Ioden geeft hem over aen de krijghsknechten, om gekruycight te worden. 27 die hem smadelick mishandelen ende wech leyden om te kruycigen. 32 Simon van Cyrenen wort gedwongen om hem sijn kruys te helpen dragen. 35 Christus wort gekruycight. 38 ende met hem twee moordenaers. 39 wort van de voorby gaende gelastert ende bespot. 45 Duysternisse komt op der aerden, ende Christus wort met galle gedrenckt, roept in sijne uyterste benauwtheyt tot sijnen Vader, ende geeft sijnen geest. 51 Verscheyden wonderheden geschieden ontrent sijnen doot. 54 waer door de Hooftman bekent dat hy Godts Sone is. 57 wort van Ioseph van Arimathea begraven, ende sijn graf, op het versoeck der Overpriesters, met wacht bewaert.

1

^a ALs het nu morgenstont geworden was, hebben alle de Overpriesters ende de Ouderlingen des volcks t’samen raet genomen tegen Iesum, dat sy hem dooden souden.

a Psalm 2.2. Marc. 15.1. Luce 22.66. ende 23.2. Ioan. 18.28.

2

Ende hem gebonden hebbende, leydden sy [hem] wech, ende gaven hem over aen ^b Pontius Pilatus ¹ den Stadthouder.

b Actor. 3.13.

1 Namelick, des Roomschen Keysers Tiberij, over het Ioodsche lant, Luce cap. 3. vers 1. want de Ioden en vermochten niet meer yemant met den doot te straffen, sonder voorgaende bewillinge der Roomsche Stadthouderen, gelijckse selve betuygen, Ioan. 18.31.

3

Doe heeft Iudas, die hem verraden hadde, siende dat hy veroordeelt was, ² berouw gehadt, ende heeft de dertigh silvere [penningen] den Overpriesteren ende den Ouderlingen ³ weder gebracht.

2 Dit en was geen oprecht berouw, gelijck Petrus hadde, alsoo het niet en was vergeselschapt met beteringe des levens, noch met geloove ende betrouwen van vergevinge sijner sonden. Paulus noemt sulck een berouw als Iudas hadde, eene droefheyt des werelts die de doot werckt, 2.Cor. 7.10.

3 Gr. wedergekeert, Dat is, weder uytgekeert.

4

Seggende, Ick hebbe gesondight, verradende het onschuldigh bloet. Maer sy seyden, Wat gaet ons [dat] aen? Ghy meught toesien.

5

Ende als hy de silvere [penningen] in den tempel geworpen hadde, vertrock hy, ende ^c henen gaende ⁴ verworghde [hemselven.]

c 2.Sam. 17.23. Actor. 1.18.

4 Siet hier van breeder Actor. 1.18.

6

Ende de Overpriesters de silvere [penningen] nemende seyden, Het en is niet geoorloft deselve in de ⁵ offerkiste te leggen, dewijle het ⁶ eenen prijs des bloets is.

5 In den Grieckschen text wort gehouden het Syrisch woort Corbanan, het welck beteeckent een gave ofte offer, waer mede sy noemden de schat ofte geltkiste, in welcke het gelt tot den dienst Godts gegeven ofte geheylight, bewaert wiert. Siet 2.Reg. 12.9. Dese wort Marc. c. 12. vers 41. ende Luce 21.1. genaemt Gazophylacium.

6 Dat is, daer voor Christus van haer gekocht was om hem te dooden. ’t Schijnt dat dese huychelaers sien op de plaetse Deuter. 23.18.

7

Ende t’samen raet genomen hebbende, kochten sy daer mede den ^d acker des potbackers, tot een begraeffenisse voor ⁷ de vreemdelingen.

d Actor. 1.19.

7 D. uyt vreemde landen komende, ende vreemt zijnde van de Ioodsche religie, met welcke schijnt dat de Ioden, selfs oock na haren doot, geen gemeynschap en wilden hebben.

8

Daerom is dien acker genaemt ⁸ den acker des bloets, tot op den huydigen dagh.

8 Van desen acker siet Actor. 1.19.

9

Doe is vervult geworden het gene gesproken is ^e door den Propheet ⁹ Ieremiam, seggende, Ende sy hebben de dertigh silvere [penningen] genomen, ¹⁰ de weerde des geweerdeerden van de kinderen Israëls, den welcken sy geweerdeert hebben.

e Zach. 11.12.

9 Dese plaetse wort niet gevonden by Ieremiam, maer by Zachariam, cap. 11. vers 13 ende daerom meynen sommige oude Leeraers, dat hier van Mattheo selve geenen naem des Propheets uytgedruckt is geweest, gelijck hy oock elders gewoon is te doen, ende gelijck desen name oock in de Syrische oversettinge, die seer oudt is, ende sommige andere niet gevonden en wort: ende dat de name van Ieremias door yemant van de uytschrijvers door onwetenheyt, om de gelijckheyt van de letteren <Ιȣ̃> ende <ζȣ̃> alsoo die in ’t korte geschreven worden, uyt den kant in den text soude zijn bygevoeght. Doch andere meynen dat Zacharias oock Ieremias soude genaemt zijn geweest, gelijck onder de Israëliten seer gebruycklick was twee namen te hebben, insonderheyt als deselve by na eenerley sake beteeckenden.

10 Andere setten het over, de weerde des geweerdeerden, den welcken geweerdeert hebben eenige van de kinderen Israëls. Zachar. 11. vers 13. voert in Christum selve als sprekende in sijnen persoon, maer Mattheus siende meer op den sin als op de woorden des Propheten, spreeckt van Christo in den derden persoon, om aen te wijsen dat dese prophetie alhier in hem vervult was.

10

Ende hebben deselve gegeven voor den acker des potbackers, ¹¹ volgens het gene my de Heere bevolen heeft.

11 Dese woorden en staen wel niet by den Propheet, maer den inhoudt van dien.

11

^f Ende Iesus stont voor den Stadthouder, ende de Stadthouder vraeghde hem, seggende, Zijt ghy ¹² de Koningh der Ioden? ende Iesus seyde hem, ¹³ Ghy seght het.

f Marc. 15.2. Luce 23.3. Ioan. 18.33.

12 Namelick, dien de Ioden voor haren Messias ende Verlosser verwachten.

13 Siet hier voren Cap. 26. versen 25, 64. ende Ioan. 18.37.

12

Ende als hy van de Overpriesters ende Ouderlingen beschuldight wiert, en antwoorde hy niets.

13

^g Doe seyde Pilatus tot hem, En hoort ghy niet ¹⁴ hoe vele [saken] sy tegen u getuygen?

g Matth. 26.62.

14 Dese saken staen uytgedruckt Luce 23. vers 2.

14

^h Maer hy en antwoordde hem ¹⁵ niet op een eenigh woort, alsoo dat de Stadthouder hem seer verwonderde.

h Iesa. 53.7. Actor. 8.32.

15 Eensdeels om dat de beschuldingen openbare leugenen waren, eensdeels om dat hy wilde voor ons onschuldigh veroordeelt worden. Ende soo is vervult het gene te voren van hem geseght was, Iesa. 53. vers 7.

15

ⁱ Ende op het ¹⁶ feest was de Stadt-[kolom]houder gewoon ¹⁷ den volcke eenen gevangenen los te laten, welcken sy wilden.

i Marc. 15.6. Luce 23.17. Ioan. 18.39.

16 Namelick, van Pascha, Ioan. cap. 18. vers 30.

17 Gr. der schare.

16

^k Ende sy hadden doen eenen ¹⁸ welbekenden gevangenen, genaemt Barabbas.

k Marc. 15.7. Luce 23.19. Ioan. 18.40.

18 D. vermaerden ende uytstekenden, wiens persoon ende quade feyten seer bekent waren. Want hy was om moort ende oproer gevangen, Marc. 15. vers 7. Luce cap. 23. vers 19. Ioan. 18.40.

17

Als sy dan vergadert waren seyde Pilatus tot haer, Welcken wilt ghy dat ick u sal los laten, Barabbam ofte Iesum, die genaemt wort Christus?

18

Want hy wist dat sy hem door nijdigheyt overgelevert hadden.

19

Ende als hy op den rechterstoel sat, soo heeft sijne huysvrouwe tot hem gesonden, seggende, Hebt [doch] niet te doen met dien rechtveerdigen: want ick hebbe heden veel ge eden in den droom om sijnent wille.

20

^l Maer de Overpriesters ende de Ouderlingen hebben de scharen ¹⁹ aengeraden dat sy souden Barabbam begeeren, ende Iesum dooden.

l Marc. 15.11. Luce 23.18. Ioan. 18.40. Actor. 3.14.

19 Ofte, met aenradinge daer toe beweeght.

21

Ende de Stadthouder antwoordende seyde tot haer, Welcken van dese twee wilt ghy dat ick u sal los laten? Ende sy seyden, Barabbam.

22

Pilatus seyde tot haer, Wat sal ick dan doen [met] Iesu, die genaemt wort Christus? Sy seyden alle tot hem, Laet hem gekruycight worden.

23

Doch de Stadthouder seyde, Wat heeft hy dan quaets gedaen? Ende sy riepen te meer, seggende, Laet hem gekruycight worden.

24

Als nu Pilatus sagh, dat hy niet en voorderde, maer veel meer [datter] oproer wiert, nam hy water, ende wiesch de handen voor de schare, seggende, Ick ben onschuldigh van ²⁰ het bloet deses rechtveerdigen: Ghylieden meught toesien.

20 D. van den doot, Waer van hy nochtans niet geheel onschuldigh en was, alsoo hy niet en vermocht eenen onschuldigen ten believen van andre te dooden: gelijck de Stadthouder Festus selve getuyght, Actor. 25. vers 16.

25

Ende alle het volck antwoordende seyde, ^{m 21} Sijn bloet [kome] over ons, ende over onse kinderen.

m Actor. 5.28.

21 D. soo dit bloet onschuldelick vergoten wort, de straffe ofte wrake Godts daer van, kome op ons ende onse nakomelingen. ’t Welck oock korts daer na door de Romeynen geschiet is, ende noch geschiet, Matth. 24. vers 21. Dergelijcke maniere van spreken siet Levit. 20.9. ende 2.Sam. 1.16.

26

Doe liet hy haer Barabbam los, maer Iesum gegeesselt ²² hebbende gaf hy hem over om gekruycight te worden.

22 De Romeynen hadden wel de gewoonte, datse de gene die tot de doot verwesen waren, eerst opentlick deden geesselen: maer het blijckt uyt Ioan. 19. vers 1. dat Pilatus dit gedaen heeft, om dat hy hoopte, dat hy met die mindere straffe den Ioden soude voldoen, ende tot medelijden bewegen, om hem alsoo los te laten.

27

ⁿ Doe namen de krijghsknechten des Stadthouders Iesum met haer in het rechthuys, ende vergaderden over hem de gantsche bende.

n Marc. 15.16. Ioan. 19.2.

28

Ende ²³ als sy hem ontkleet hadden, deden sy hem eenen ²⁴ purperen mantel om.

23 Namelick, van sijn opperkleet.

24 Dit was een sekere soarte van kostelick purperkoleur, gelijck de andere Euangelisten het noemen. Of van scharlaken, welcke alleen van Koningen ende groote heeren gedragen wiert, Dan. 5.7. ende alsoo spotten dese met het Konincklick ampt Christi. Waer toe oock diende de doornen kroone, ende rietstock in de plaetse van een scepter, ende de volgende bespottinge.

29

Ende een kroone van doornen gevlochten hebbende, setteden [die] op sijn hooft, ende eenen rietstock in sijne rechter [hant:] ende vallende op hare knijen voor hem, bespotteden sy hem, seggende, Weest gegroet, ghy Koningh der Ioden.

30

Ende op hem gespogen hebbende, namen sy den rietstock ende sloegen op sijn hooft.

31

Ende doe sy hem bespottet hadden, deden sy hem den mantel af, ende deden hem ²⁵ sijne kleederen aen, ende leydden hem henen om te kruycigen.

25 Namelick, sijne opperkleederen diese uytgedaen hadden.

32

^o Ende uytgaende vonden sy eenen man van Cyrenen, met namen ²⁶ Simon: desen ²⁷ dwongen sy dat hy sijn kruys ²⁸ droege.

o Marc. cap. 15. vers 21. Luce 23.26.

26 Siet van desen Simon breeder, Marc. 15. vers 21.

27 Siet van dit woort Matth. 5. vers 41.

28 Gr. opname, Namelick, om het selve achter Christum te dragen, Luce 23.26. Het was gebruycklick, dat de gene die gekruycight souden worden, selve haer kruys moesten dragen ter plaetse der straffe. Dan alsoo Christus door de voorgaende mishandelingen in sijn lichaem, seer verswackt was, soo hebben sy hem desen toegevoeght.

33

^p Ende gekomen zijnde tot de plaetse genaemt Golgotha, welcke is geseght ²⁹ hooftscheel plaetse,

p Psalm 69.22. Marc. 15.22. Luce 23.33. Ioan. 19.17.

29 Ofte, plaetse des beckeneels, ofte, der hooftpanne, welcke plaetse alsoo schijnt genaemt te zijn, om dat aldaer de justitie plagh te geschieden, ende over sulcks vele dootshoofden van misdadige aldaer gevonden wierden. Of, gelijck sommige meynen, om dat desen bergh de forme ofte gedaente hadde van een hooftpanne.

[fol. 16r]

34

Gaven sy hem te drincken ³⁰ edick met galle gemenght: ende als hy [dien] gesmaeckt hadde, en wilde hy niet drincken.

30 Marc. 15.23. seght, wijn met myrrhe gemenght, welcken dranck men de gene die verwesen waren, plagh te geven, om hare smerte te vergeten, by welcke de soldaten edick ende galle gedaen hebben om haren moetwille oock hier in aen hem te betoonen.

35

^q Doe sy nu hem gekruycight hadden, verdeelden sy sijne kleederen, het lot werpende: op dat vervult soude worden het gene geseght is door den Propheet, ^r Sy hebben mijne kleederen onder haer verdeelt, ende hebben ³¹ het lot over mijne kleedinge geworpen.

q Marc. 15.24. Ioan. 19.23.

r Psalm 22.19.

31 Om dat sijnen onderrock sonder naet was, gelijck te sien is Ioan. c. 19. vers 23.

36

Ende sy neder sittende bewaerden hem aldaer.

37

^s Ende sy stelden boven sijn hooft sijne ³² beschuldinge geschreven, DESE IS JESUS, DE KONINGH DER JODEN.

s Marc. 15.26. Luce 23.38. Ioan. 19.19.

32 Of, sijne schult, And. sijne oorsake, Namel. waer van hy beschuldight, ende waer over hy veroordeelt was.

38

^t Doe wierden met hem twee moordenaers gekruycight, een ter rechter, ende een ter slincker [zijde.]

t Iesa. 53.12.

39

^v Ende die voorby gingen lasterden hem ³³ schuddende hare hoofden,

v Psalm 22.8. ende 69.21. Marc. 15.29. Luce 23.35.

33 Tot een teecken van verachtinge, ende dat sy het hem wel gunden. siet Psal. 22. vers 8. Thren. 2.15.

40

Ende seggende, ^x Ghy die den tempel afbreeckt, ende in drie dagen opbouwt, verlost u selven. Indien ghy de Sone Godts zijt, soo komt af van het kruys.

x Matth. 26.61. Ioan. 2.19.

41

Ende desgelijcks oock de Overpriesters met de Schriftgeleerde ende Ouderlingen ende Pharizeen [hem] bespottende, seyden,

42

Andere heeft hy verlost, ³⁴ hy en kan hemselven niet verlossen. Indien hy de Koningh Israëls is, dat hy nu afkome van het kruys, ende wy sullen hem gelooven.

34 Ofte, en kan hy hemselven niet verlossen?

43

^y Hy heeft op Godt betrouwt: dat hy hem nu verlosse ³⁵ indien hy hem [wel] wil. Want hy heeft geseght, Ick ben Godts Sone.

y Psalm 22.9.

35 Gr. indien hy hem wil, D. indien hy aen hem een welgevallen heeft.

44

Ende het selve verweten hem oock de ³⁶ moordenaers, die met hem gekruycight waren.

36 Eygentlick is dit gedaen van een van de moordenaers, gelijck Lucas getuyght c. 23. vers 39. maer dit wort aldus in het gemeyn geseght, om aen te wijsen, dat Christus van alle soorten van menschen is bespot, oock selfs van de moordenaers. ’t En ware dat men seyde (gelijck sommige oude Leeraers meynen) datse eerst beyde souden gelastert hebben, ende dat daer na de een, siende de mirakelen die daer geschiedden, bekeert soude zijn.

45

^z Ende van der ³⁷ sester ure aen, wiert’er ³⁸ duysternisse over de geheele ³⁹ aerde tot de negende ure toe.

z Marc. 15.33. Luce 23.44.

37 D. van ontrent den middagh, tot ontrent drie uren na den middagh, na onse reeckeninge. Siet Matth. c. 20. vers 3. Ioan. 11.9. Siet voorder Marc. 15. vers 25. Ioan. 19. vers 14.

38 Dit en was geen ordinaris eclipsis der sonne, alsoo het Paesschen op de volle maen gehouden wiert, wanneer de mane recht over de sonne staet op d’ander zijde des hemels, ende derhalven het licht der sonne niet en kan beletten: maer een overnatuerlick werck Godts, by mirakel geschiet, gelijck de duysternisse in Egypten, Exod. 10. vers 22.

39 Sommige verstaen hier door het Ioodsche lant alleen, andere den gantschen aerdbodem.

46

Ende ontrent de negende ure ^a riep Iesus met een groote stemme, seggende, ⁴⁰ ELI, ELI, LAMA SABACHTHANI, dat is, Mijn Godt, mijn Godt, waerom hebt ghy my ⁴¹ verlaten.

a Psalm 22.2. Hebr. 5.7.

40 Dese woorden zijn genomen uyt Psalm 22.2.

41 Namelick, onder den last uwes schrickelicken toorns tegen de sonden der menschen, sonder my het gevoelen van uwe gunste ende hulpe te laten genieten, Galat. cap. 3. vers 13. Doch dit en zijn geen woorden van wanhope, dewijle hy evenwel volkomelick op hem betrouwt heeft, gelijck blijckt uyt de woorden mijn Godt. Siet oock hier van Hebr. cap. 5. vers 7.

47

Ende sommige van die daer stonden [sulcks] hoorende, seyden, ⁴² Dese roept Eliam.

42 Dit seggense met hem spottende, om dat de woorden Eli ende Elias by na over een komen.

48

^b Ende terstont een van haer [toe-] loopende nam een spongie, ende [die] met edick gevult hebbende, ⁴³ stackse op eenen rietstock, ende gaf hem te drincken.

b Psalm 69.22. Ioan. 19.29.

43 Gr. settedese om een rietstock. Dit dede hy om dat Christus geseght hadde my dorstet, gelijck Ioan. 19.28. getuyght.

49

Doch de andere seyden, Houdt op, laet ons sien of Elias komt, om hem te verlossen.

50

^c Ende Iesus wederom met een groote stemme roepende ⁴⁴ gaf den geest.

c Luce 23.46.

44 Gr. liet van hem den geest, D. sijne ziele, Ioan. 10.18.

51

^d Ende siet het ⁴⁵ voorhanghsel des tempels scheurde in tween, van boven tot beneden: ende de aerde beefde, ende de steenrotzen scheurden.

d 2.Chron. 3.14. Marc. 15.38. Luce 23.45.

45 Dit was een tapeet, ofte geborduert kleet, het welck voor het Heylige der heyligen hingh, ende het selve afscheydde van het heylige ofte voorste deel des tempels. Wat dit beduydde wort verklaert Hebr. cap. 10. vers 20.

52

Ende de graven wierden geopent, ende vele lichamen der heylige, die ontslapen waren, wierden opgeweckt.

53

Ende uyt de graven uytgegaen zijnde na sijne opstandinge, quamen sy in de ⁴⁶ heylige stadt, ende zijn velen verschenen. [kolom]

46 Namelick, Ierusalem. Siet Matth. cap. 4. vers 5.

54

^e Ende de hooftman over hondert, ende die met hem Iesum bewaerden, siende de aerdbevinge, ende de dingen die geschiet waren, wierden seer bevreest, seggende, Waerlick dese was Godts Sone.

e Marc. 15.39. Luce 23.47.

55

^f Ende aldaer waren vele vrouwen ^g van verre aenschouwende, die Iesum gevolght waren van Galilea, ⁴⁷ om hem ^h te dienen.

f Marc. 15.40. Luce 23.49.

g Psalm 38.12.

47 Gr. hem dienende, namelick, in sijn leven van hare goederen, Luce 8.3.

h Luce 8.2.

56

Onder dewelcke was Maria Magdalena, ende Maria ⁴⁸ de moeder Iacobi ende Iose, ende ⁴⁹ de moeder der sonen Zebedei.

48 Siet van deselve Matth. 13.55.

49 Siet oock van dese Matth. 20.20.

57

ⁱ Ende als ’t ⁵⁰ avont geworden was, quam een rijck man ⁵¹ van Arimathea, met namen Ioseph, die oock selve een discipel Iesu was.

i Marc. 15.42. Luce 23.50. Ioan. 19.38.

50 D. late op den dagh, eer de sonne onder gegaen was. Want met der sonnen ondergangh begon de Sabbath.

51 Namelick, geboortigh. Dit was een stadt in ’t Ioodsche lant, Luce 23. vers 51.

58

Dese quam tot Pilatum, ende begeerde het lichaem Iesu. Doe beval Pilatus dat [hem] het lichaem gegeven soude worden.

59

Ende Ioseph het lichaem nemende, wand het selve in een ⁵² suyver fijn lijnwaet.

52 Het welck hy daer toe nieuw’ gekocht hadde, Marc. cap. 15. vers 46.

60

^k Ende leyde dat in sijn ⁵³ nieuw’ graf, het welck hy in een steenrotze uytgehouwen hadde: ende eenen grooten steen [tegen] de deure des grafs gewentelt hebbende gingh hy wech.

k Marc. 15.46. Luce 23.53.

53 In het welcke noch niemant te voren geleght en was, Luce cap. 23. vers 53. Het welcke door Godts beschickinge alsoo geschiet is, op dat men niet en soude seggen, ofte dencken, datter yemant anders opgestaen ware.

61

Ende aldaer was Maria Magdalena, ende de ⁵⁴ andere Maria, sittende tegen over het graf.

54 Namelick, te voren vers 56. genoemt ende beschreven.

62

Des anderen daeghs nu, welcke is ⁵⁵ na de voorbereydinge, vergaderden de Overpriesters ende de Pharizeen tot Pilatum,

55 D. op haren Paeschdagh selve, welcke doen oock was de Sabbathdagh.

63

Seggende, Heere wy zijn indachtigh, dat dese ⁵⁶ verleyder noch levende geseght heeft, ^l Na drie dagen ⁵⁷ sal ick opstaen.

56 Alsoo lasteren dese godtloose menschen Christum noch na sijn doot.

l Matth. 16.21. ende 17.23. ende 20.19. Marc. 8.31. ende 10.34. Luce 9.22. ende 18.33. ende 24.6.

57 Gr. sta ick op.

64

Beveelt dan dat het graf versekert worde tot den derden dagh toe, op dat sijne discipelen misschien niet en komen by nachte, ende stelen hem, ende seggen tot den volcke, Hy is opgestaen van den dooden: ende [soo] sal de laetste ⁵⁸ dwalinge erger zijn als de eerste.

58 Ofte, verleydinge.

65

Ende Pilatus seyde tot henlieden, Ghy hebt eene ⁵⁹ wacht, gaet henen, versekert het gelijck ghy ’t verstaet.

59 Welcke waren de soldaten, die gestelt waren om den tempel van buyten te bewaren ende bewaken, die hare wachtplaetse hadden in de burcht Antonia. Siet Ioseph. Antiq. lib. 18. cap. 6.

66

Ende sy henen gaende versekerden het graf met de wacht, den steen ⁶⁰ verzegelt hebbende.

60 Op dat niemant hem en soude verstouten sonder haer weten het graf te openen, gelijck Dan. 6. vers 18. het welck mede door Godts beschickinge is geschiet, om de verrijsenisse Christi des te sekerder ende heerlicker te maken.