Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xx. Capittel.

1 Door de gelijckenisse van arbeyders op verscheyden uren gehuert ende in den wijngaert gesonden, ende ’s avonts gelijcken loon ontfangende, leert Christus hoe hy namaels beloonen sal de gene die hem gedient hebben. 17 Voorseght wederom sijn lijden, doot, ende opstandinge. 20 Antwoort de moeder der kinderen Zebedei op haer versoeck. 24 ende vermaent sijne discipelen haer te wachten van eergierigheyt ende wereltsche heerschappije. 29 maeckt ontrent Iericho twee blinden siende.

1

¹ WAnt het Koninckrijck der hemelen is gelijck ² een heere des huys, die met den morgenstont uyt gingh om arbeyders te hueren in sijnen wijngaert.

1 Hier uyt blijckt dat dese gelijckenisse van Christo bygebracht wort tot bevestinge van de spreucke in ’t laetste vers van het voorgaende Capittel, gelijck oock te sien is in het sestiende volgende vers.

2 Gr. een mensche die een heere des huys is.

2

Ende als hy met de arbeyders eens geworden was, voor eenen ³ penningh des daeghs, sandt hy’se henen in sijnen wijngaert.

3 Gr. Denarius. siet daer van Matth. 18. vers 28. Apoc. 6.6.

3

Ende uytgegaen zijnde ontrent de ⁴ derde ure sagh hy andere ledigh staende op de merckt.

4 De Ioden deelden den dagh in twaelf uren, gelijck te sien is Ioan. 11. vers 9. soo dat de ure van elf tot twaelf de laetste was van den dagh, ende van den arbeyt, ende de derde met onse negenste voor den middagh over een quam.

4

Ende hy seyde tot deselve, Gaet ghy oock henen in den wijngaert: ende soo wat recht is sal ick u geven. Ende sy gingen.

5

Wederom uytgegaen zijnde ontrent de seste ende negenste ure, dede hy desgelijcks.

6

Ende uytgegaen zijnde ontrent de elfde ure, vondt hy andere ledigh staende, ende seyde tot haer, Wat staet ghy hier den geheelen dagh ledigh?

7

Sy seyden tot hem, Om dat ons niemant gehuert en heeft. Hy seyde tot haer, Gaet oock ghy henen in den wijngaert, ende soo wat recht is sult ghy ontfangen.

8

Als het nu avont geworden was, seyde de heere des wijngaerts tot sijnen ⁵ Rentmeester, Roept de arbeyders, ende geeft haer den loon, beginnende van de laetste tot de eerste.

5 Gr. Epitropos, dat is, die de bedieninge ofte sorge hadde van sijne goederen, ofte die sorge hadde over het ontfangen ende uytgeven van sijn inkomen.

9

Ende als ’se quamen die ter elfder ure [gehuert waren] ontfingen sy een yeder ⁶ eenen penningh.

6 Hier uyt blijckt dat den loon hier namaels niet gegeven en sal worden na verdienste: anders souden dese laetste min hebben moeten ontfangen als de eerste.

10

Ende de eerste komende meynden dat sy meer ontfangen souden, ende sy selve ontfingen oock elck eenen penningh.

11

Ende [dien] ontfangen hebbende

[fol. 11r]

⁷ murmureerden sy tegen den heere des huys.

7 Hier uyt en volght niet, datter ten laetsten dage onder de geloovige eenige murmureeringe sal wesen, alsoo alle deelen der parabelen niet en mogen toegepast worden: maer het selve wort hier gestelt om te toonen, datter als dan geen oorsake van murmureeren wesen sal, overmits de loon gegeven sal worden uyt Godts goetheyt ende na genade, gelijck blijckt uyt het vijftiende vers.

12

Seggende, Dese laetste en hebben [maer] een ure ⁸ gearbeyt, ende ghy hebtse ons gelijck gemaeckt, die wy den last des daeghs ende de hitte gedragen hebben.

8 Of, doorgebracht in den arbeyt.

13

Doch hy antwoordende seyde tot eenen van haer, ⁹ Vrient ick en doe u geen onrecht. En zijt ghy niet met my eens geworden voor eenen penningh?

9 Gr. geselle.

14

Neemt het uwe, ende gaet henen. Ick wil desen laetsten oock geven gelijck als u.

15

^a Of en is het my niet geoorloft te doen met het mijne wat ick wil? Of is uwe ooge ¹⁰ boos, om dat ick goet ben?

a Rom. 9.21.

10 D. afgunstigh, nijdigh.

16

^b Alsoo sullen de laetste de ¹¹ eerste zijn, ende de eerste de ¹² laetste. ^c Want vele zijn geroepen, maer weynige uytverkoren.

b Matth. 19.30. Marc. 10.31. Luce 13.30.

11 Dat is, als de eerste.

12 D. als de laetste. Hier mede leert Christus, dat niemant oorsake heeft om te murmureeren over de belooninge die namaels gegeven sal worden, al is het dat yemant meer gearbeyt, ofte langer Godt gedient heeft, overmits deselve gegeven sal worden uyt genade ende na de eeuwige verkiesinge, gelijck Christus in de volgende woorden getuyght, als hy seght, Want vele zijn geroepen, maer weynige uytverkoren. Andere meenen dat door de eerste verstaen worden die uyt haer eygen wercken willen gerechtveerdight ende saligh worden, hoedanigh de jongelingh was, daer van in het voorgaende Capittel gesproken is: ende door de laetste de gene die uyt kracht der genadige verkiesinge Godts de roepinge ter saligheyt met een waerachtigh geloove aennemen.

c Matth. 22.14.

17

^d Ende Iesus opgaende na Ierusalem, nam tot hem de twaelf discipelen alleen op den wegh, ende seyde tot haer,

d Marc. 10.32. Luce 18.31. ende 24.7.

18

Siet wy gaen op na Ierusalem, ende de Sone des menschen sal den Overpriesteren ende Schriftgeleerden overgelevert worden, ende sy sullen hem ter doot veroordeelen.

19

^e Ende sy sullen hem den Heydenen overleveren, om hem te bespotten ende te geesselen, ende te kruycigen, ende ten derden dage sal hy weder opstaen.

e Matth. 27.2. Luce 23.1. Ioan. 18.28, 31. Actor. 3.13.

20

^f Doe quam de ¹³ moeder der sonen Zebedei tot hem met hare ¹⁴ sonen, [hem] aenbiddende, ende begeerende wat van hem.

f Marc. 10.35.

13 Namel. Salome, gelijck blijckt uyt vergelijckinge Matth. 27. vers 56. met Marc. 15.40.

14 Namel. Ioannes ende Iacobus, Matth. 10.2. ende Marc. 10.35.

21

Ende hy seyde tot haer, Wat wilt ghy? Sy seyde tot hem, Seght dat dese mijne twee sonen ¹⁵ sitten mogen de een tot uwer rechter, ende de ander tot uwer slincker [hant] in u Koninckrijck.

15 Dat is, datse de grootste ofte meeste na u mogen zijn. Een gelijckenisse genomen van Koningen die op haren throon sitten, ende de gene die naest aen haer zijn, aen beyde zijden neffens haer plegen te setten. siet 1.Reg. c. 2. vers 19. Psalm 45. vers 10. ende 110.1.

22

Maer Iesus antwoordde ende seyde, ^g Ghylieden en ¹⁶ weet niet wat ghy begeert: Kondt ghy den ¹⁷ drinckbeker drincken dien ick drincken sal: ende met den doop gedoopt worden, ^h daer mede ick gedoopt worde? Sy seyden tot hem, wy konnen.

g Rom. 8.26.

16 Want sy en verstonden noch niet de gelegentheyt des Koninckrijcks Christi, ende waer toe sy geroepen waren, niet om in de werelt te heerschen, maer om te dienen ende te lijden.

17 Door den drinckbeker als oock door den doop verstaet Christus swaer lijden, waer door de mensche gelijck als met een bitteren dranck gedrenckt, ende als met water overstort wort, Psalm 75.9. Iesa. cap. 51. vers 17. Matth. 26.42. Luce cap. 12. vers 50.

h Luce 12.50.

23

Ende hy seyde tot haer, Mijnen drinckbeker sult ghy wel drincken, ende met den doop daer ick mede gedoopt worde, sult ghy gedoopt worden, maer het sitten tot mijner rechter, ende tot mijner slincker [hant,] ¹⁸ en staet by my niet te geven: maer [het sal gegeven worden] dien het ¹⁹ bereyt is ⁱ van mijnen Vader.

18 Gr. het en is mijne niet, Namel. in desen mijnen nedrigen staet ende om sulcke redenen als ghy u inbeeldt: anders sal Christus namaels oock geven te sitten op sijnen throon de gene die overwinnen, Apoc. cap. 3. vers 21. Ofte, dan dien het bereyt is. Siet Marc. cap. 10. vers 40.

19 Dat is, van eeuwigheyt verordineert. Siet Matth. cap. 25. vers 34.

i Matth. 25.34.

24

Ende als de [andere] ²⁰ tien [dat] hoorden namen sy het seer qualick van de twee broeders.

20 Namel. Apostelen.

25

Ende als haer Iesus tot hem geroepen hadde, seyde hy, ^k Ghy weet dat de Overste der ²¹ volckeren heerschappije voeren over haer, ende de Groote gebruycken macht over haer.

k Marc. cap. 10. vers 42. Luce 22.25.

21 And. Heydenen.

26

^l Doch alsoo en sal het onder ²² u niet zijn: maer soo wie onder u sal willen groot worden, [die] zy uwe dienaer.

l 1.Petr. cap. 5. vers 3.

22 Namel. mijne Apostelen, ende alle andere, die tot den dienst der Kercke beroepen sullen worden, den welcken sulcke wereltsche wijse van heerschen hier verboden wort. Want anders sullen ende mogen onder de Christenen oock Koningen ende Heerschappers zijn, Psalm 2.10. ende Iesa. 49. vers 23.

27

^m Ende soo wie onder u sal willen de eerste zijn, die zy uwe dienstknecht.

m Matth. 23.11. Marc. 9.35. ende 10.43.

28

ⁿ Gelijck de Sone des menschen niet en is gekomen om gedient te worden, maer om te dienen, ende ^o sijne ²³ ziele te [kolom] geven [tot] een ²⁴ rantsoen ²⁵ voor vele.

n Philip. 2.7. Ioan. 13.14. Luce cap. 22. vers 27.

o Ephes. 1.7. 1.Tim. 2.6. 1.Petr. cap. 1. vers 19.

23 Dat is, leven, Ofte, hemselven na lichaem ende ziele.

24 Ofte, los-gelt, het gene gegeven wort tot verlossinge der gene die gevangen sitten.

25 D. in plaetse van vele, namelick de uytverkorene kinderen Godts, om haer daer mede van de eeuwige doot te verlossen, Ioan. 10. vers 15. ende 11.52. ende 17.9.

29

^p Ende als sy van Iericho uytgingen, is hem een groote schare gevolght.

p Marc. 10.46. Luce 18.35.

30

Ende siet, twee blinde sittende aen den wegh, als sy hoorden dat Iesus voorby gingh, riepen, seggende, Heere, ghy sone Davids, ontfermt u onser.

31

Ende de schare bestrafte haer, op dat sy swijgen souden, maer sy riepen te meer, seggende, Ontfermt u onser, Heere ghy sone Davids.

32

Ende Iesus [stille] staende riep’se ende seyde, Wat wilt ghy dat ick u doe?

33

Sy seyden tot hem, Heere dat onse oogen geopent werden.

34

Ende Iesus innerlick beweeght zijnde met barmhertigheyt raeckte hare oogen aen, ende terstont wierden hare oogen siende, ende sy volghden hem.