Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xvij. Capittel.

1 Christus wort in het bywesen van Moses ende Elias voor sijne discipelen op den bergh verheerlickt, 5 ende uyt den hemel verklaert te zijn de Sone Godts. 10 Leert dat Ioannes is die Elias, die komen soude. 14 Geneest eenen beseten maensiecken, dien de discipelen niet en hadden konnen genesen. 20 Verhaelt de kracht des geloofs, ende des gebedts. 22 voorseght sijnen doot ende opstandinge. 24 Betaelt schattinge voor hemselven ende voor Petro.

[fol. 9v]

1

ENde ^a na ¹ ses dagen nam Iesus met hem Petrum ende Iacobum, ende Ioannem sijnen broeder, ende brachtse op eenen hoogen ² bergh ³ alleen.

a Marc. 9.2. Luce 9.28. 2.Petr. 1.17.

1 T. w. na dat Christus met sijne discipelen van de toekomste sijner heerlickheyt gesproken hadde. Lucas c. 9. vers 28. seght, ontrent acht dagen, daer onder reeckenende den eersten ende laetsten dagh, dat dese dingen geschiet zijn, die Mattheus hier ende Marcus c. 9. vers 2. overslaen.

2 Wat dit voor een bergh is geweest, wort niet uytgedruckt. Vele oude Leeraers meenen dat het is geweest den bergh Thabor, om dat die daer omtrent gelegen ende seer hoogh is.

3 Of, bezijden.

2

Ende hy wiert voor haer verandert van gedaente: en sijn aengesicht blonck gelijck de sonne, ende sijne kleederen wierden wit, gelijck het licht.

3

Ende siet, van haer wierden gesien ⁴ Moses ende Elias met hem ⁵ t’samensprekende.

4 Of Moses met sijn eygen lichaem is verschenen, of dat hy voor eenen tijt een ander heeft aengenomen, gelijck somtijts d’Engelen hebben gedaen, is onseker. Doch dit is seker dat sy beyde aldaer in hare eygene persoonen zijn verschenen.

5 Nam. van sijnen uytgangh welcke hy soude hebben te Ierusalem, Luce 9.31.

4

Ende Petrus antwoordende seyde tot Iesum: Heere, het is goet dat wy hier zijn, ⁶ soo ghy wilt, laet ons hier drie ⁷ tabernakelen maken, voor u eenen, ende voor Moses eenen, ende eenen voor Elias.

6 D. indien het u belieft.

7 Of, hutten, die van tacken ofte dergelijcke gemaeckt wierden, tegen de hitte van de sonne ende den regen.

5

Dewijle hy noch sprack, siet een luchtige wolcke heeft ⁸ haer overschaduwet. Ende siet een stemme uyt de wolcke, seggende, ^b Dese is mijn geliefde Sone, in den welcken ick mijn welbehagen hebbe, ^c hoort hem.

8 Nam. Mosem, ende Eliam, als blijckt Luce 9.34.

b Matth. 3.17. Marc. 1.11. ende 9.7. Luce 3.22. ende 9.35. Coloss. 1.13. 2.Petr. 1.17. Iesa. 42.1.

c Actor. 3.22. Deut. 18.19.

6

Ende de discipelen [dit] hoorende, vielen op haer aengesichte, ende wierden seer bevreest.

7

Ende Iesus by haer komende raecktese aen, ende seyde, Staet op ende en vreest niet.

8

Ende hare oogen opheffende en sagen sy niemant dan Iesum alleen.

9

^d Ende als sy van den bergh af quamen, geboodt haer Iesus, seggende, En seght niemant dit ⁹ gesichte, tot dat de Sone des menschen sal opgestaen zijn uyt den dooden.

d Marc. 9.9. Luce 9.36.

9 D. ’t gene sy gesien hadden, Marc. cap. 9. vers 9. ende 2.Petr. 1.16.

10

^e Ende sijne discipelen vraeghden hem, seggende, Wat seggen dan de Schriftgeleerde, dat ^f Elias eerst moet komen?

e Marc. 9.11.

f Malach. 4.5. Matth. 11.14. Marc. 9.11.

11

Doch Iesus antwoordende seyde tot haer: Elias ¹⁰ sal wel eerst komen, ende alles ¹¹ weder oprechten.

10 Dat is, moest wel eerst komen na de voorsegginge des Propheten Malachie, cap. 4. vers 5.

11 D. de rechte leere van den Messias verklaren, die door de Pharizeen was vervalscht ende verduystert, ende Christo den wegh bereyden.

12

Maer ick segge u, dat Elias nu gekomen is, ende sy en hebben hem niet ¹² gekent: doch sy hebben aen hem gedaen ¹³ al wat sy hebben gewilt. Alsoo sal oock de Sone des menschen van haer lijden.

12 Namel. voor de gene die hy was, ofte voor den beloofden Elias, die alles weder soude oprechten.

13 D. vervolght ende gedoot.

13

Doe verstonden de discipelen dat hy haer van Ioanne den Dooper gesproken hadde.

14

^g Ende als sy by de schare gekomen waren, quam tot hem een mensche, vallende voor hem op de knijen, ende seggende,

g Marc. 9.16. Luce 9.37.

15

Heere ontfermt u over mijn sone, want hy is ¹⁴ maensieck, ende is in swaer lijden: want menighmael valt hy in ’t vyer, ende menighmael in ’t water.

14 Maensieckte is een sieckte die met den loop der mane verswaert, gelijck de vallende, rasende, ende dergelijcke sieckten, met welcke de duyvel hem somwijlen plagh te mengen, gelijck hier geschiet is.

16

Ende ick hebbe hem tot uwe discipelen gebracht, ende sy en hebben hem niet konnen genesen.

17

Ende Iesus antwoordende seyde, O ongeloovigh ende verkeert geslachte, hoe lange sal ick noch met u-lieden zijn? Hoe lange sal ick u noch verdragen? brenght hem my hier.

18

Ende Iesus bestrafte ¹⁵ hem, ende de duyvel gingh van hem uyt, ende het kint wiert genesen van dier uren af.

15 Namelick, den duyvel, Luce 9.42.

19

^h Doe quamen de discipelen tot Iesum ¹⁶ alleen, ende seyden, Waerom en hebben wy hem niet konnen uytworpen?

h Marc. 9.28.

16 D. in ’t bysonder, ofte ter zijden.

20

Ende Iesus seyde tot haer, Om uwes ongeloofs wille: ⁱ want voorwaer segge ick u, soo ghy ¹⁷ een geloove haddet als een mostaert zaet, ghy soudt tot desen bergh seggen, Gaet henen van hier derwaerts, ende hy sal henen gaen: ende niet en sal u onmogelick sijn.

i Matth. 21.21. Luce 17.6.

17 Hier wort voornamelick verstaen een geloove om mirakelen te doen, het welck een besondere gave was, steunende op besondere beloften ende bevel Godts, aen welcke de discipelen hier hebben getwijffelt. Siet 1.Corinth. 13.2.

21

Maer ¹⁸ dit geslachte en vaert niet uyt, dan door ¹⁹ bidden ende vasten. [kolom]

18 Namel. der duyvelen.

19 Dat is, door een vast geloove, gesterckt door vyerige gebeden, waer toe de menschen door vasten bereyt worden.

22

^k Ende als sy in Galilea verkeerden, seyde Iesus tot haer, De Sone des menschen sal overgelevert worden in de handen der menschen.

k Matth.16.21. ende 20.18. Marc. 8.31. ende 9.31. ende 10.33. Luce 9.22, 44. ende 18.31.

23

Ende sy sullen hem dooden, ende ten derden dage sal hy opgeweckt worden. Ende sy wierden seer bedroeft.

24

Ende als sy te Capernaum in gekomen waren, gingen tot ²⁰ Petrum die de ²¹ Didrachmen ontfingen, ende seyden: Uwe Meester en betaelt hy de Didrachmen niet?

20 Om dat hy aldaer sijne wooninge hadde, gelijck oock Christus. siet Matt. c. 4. vers 13. ende 8. vers 14. Want dese schattinge moest yeder betalen daer hy woonde.

21 Dit waren cijns ofte schattingh-penningen, twee drachmen, ofte een half loot aen silver wegende, hoedanige een yeder, hooft voor hooft, moeste betalen tot den dienst des Tabernakels, Exod. 30.13. ende dergelijcke oock tot onderhoudt van den tempel ende van den dienst, 2.Chron. 24. vers 9. Neh. 10.32. welcke schattinge de Romeynen daer na aen haer getrocken hebben. Siet Ioseph. de bello. Iud. l. 7. c. 26.

25

Hy seyde, ^l Ia. Ende doe hy in huys gekomen was, voorquam hem Iesus, seggende, Wat dunckt u Simon? ²² De Koningen der aerden, van wien nemen sy tollen ofte schattinge? van hare sonen ofte van ²³ den vreemden?

l Matth. 22.21. Rom. 13.7.

22 Namelick, die souvereyn zijn, ofte onder niemant staen.

23 Dat is, die niet en behooren tot der Koningen huysgesin. Ofte, die van hare afkomste niet en zijn, gelijck Christus was van David, Luce 1.32.

26

Petrus seyde tot hem, Van den vreemden. Iesus seyde tot hem, Soo zijn dan de sonen vry.

27

Maer op dat wy haer geenen aenstoot en geven, gaet henen na de zee, werpt den angel [uyt,] ende den eersten visch die opkomt, neemt, ende sijnen mont geopent hebbende, sult ghy eenen ²⁴ stater vinden: neemt dien, ende geeft hem aen haer voor my ende u.

24 Dit was eenen penningh wegende twee didrachmen, ofte een loot silvers: weerdigh zijnde ontrent eenen halven rijcksdaelder: soo veel doende als een sikel des heylighdoms.