Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het vij. Capittel.

1 Christus leert voorder, hoe men van sijnen naesten moet oordeelen, ende den selven bestraffen. 6 Dat men het heylige den verachters niet en moet voordragen. 7 Dat men met bidden moet aenhouden. 12 Hoe men handelen moet met sijnen naesten. 13 Van de enge ende wijde poorte. 15 Van de valsche propheten te mijden. 21 Dat niet alle die uyterlick Godt dienen sullen saligh worden. 24 Dat men het woort Godts niet alleen moet hooren maer oock doen.

1

^a EN oordeelt ¹ niet, op dat ghy niet geoordeelt en wort.

a Luce 6.37. Rom. 2.1. 1.Corinth. 4.3, 5.

1 Namelick, lichtveerdelick, ofte verkeerdelick, uyt haet, nijdigheyt, ofte ongegront achterdencken. Anders is een oprecht oordeel van saken daer van men oprechte kennisse heeft, als het tot een goet eynde geschiet, soo in het gerichte, als daer buyten, niet alleen geoorloft, maer oock geboden. Siet 2.Chron. 19. vers 6. Ioan. cap. 7. vers 24. 1.Corinth. 5.12.

2

^b Want met welck oordeel ghy oordeelt, sult ghy geoordeelt worden: ende met welcke mate ghy metet, sal u weder gemeten worden.

b Marc. 4.24. Luce 6.38.

3

^c Ende wat siet ghy den ² splinter die in de ooge uwes broeders is, maer den balck die in uwe ooge is en merckt ghy niet?

c Luce 6.41, 42.

2 Dat is, kleyne ofte mindere gebreken, gelijck door den balck groote ende grove gebreken verstaen worden.

4

Of, hoe sult ghy tot uwen broeder seggen, Laet toe dat ick den splinter uyt uw’ ooge uyt doe, ende siet daer is een balck in uwe ooge.

5

^d Ghy geveynsde, werpt eerst den balck uyt uw’ ooge, ende dan sult ghy besien, om den splinter uyt uwes broeders ooge uyt te doen.

d Proverb. 18.17.

6

^e En geeft het ³ heylige den honden niet, noch en werpt uwe peerlen niet voor de swijnen: op dat sy niet t’eeniger tijt deselve met hare voeten en vertreden, ende [haer] omkeerende u en verscheuren.

e Proverb. 9.8. ende 23.9.

3 Heyligh is eygentlick het gene van het gemeyn gebruyck afgesondert is, ende wort daer door hier verstaen de predicatie des Euangeliums, ofte de vermaningen ende vertroostingen uyt Godes woort, als oock de bedieninge der heylige Sacramenten, die van wegen harer weerdigheyt hier oock peerlen genaemt worden, ende die men den hartneckigen ende moetwilligen spotters, die by honden ende swijnen vergeleken worden, niet en moet voor houden, Prov. 9.8. 1.Corinth. 10.21. Philip. 3.2.

7

⁴ Biddet, ^f ende u sal gegeven worden: soecket, ende ghy sult vinden: kloppet, ende u sal open gedaen worden.

4 Door bidden, soecken, ende kloppen, vermaent ons Christus met ernst gedurighlick aen te houden in den gebede. Siet oock Rom. c. 12. vers 12. 1.Thessal. 5.17.

f Matth. 21.22. Marc. 11.24. Luce 11.9. Ioan. 14.13. ende 16.24. Iacob. 1.5, 6. 1.Ioan. 3.22. ende 5.14.

8

^g Want een yegelick die ⁵ bidt, die ontfanght: ende die soeckt, die vindt: ende die klopt, dien sal open gedaen worden.

g Prov. 8.17. Ierem. 29.12.

5 Namelick, uyt den geloove, ende na Godes wille, Iac. 1. vers 6. 1.Ioan. 5. vers 14.

9

Ofte wat mensche is’er onder u, soo sijn sone hem soude bidden om broot, die hem eenen steen sal geven?

10

Ende soo hy hem om een visch soude bidden, die hem een slange sal geven?

11

Indien dan ghy, ^h die boos zijt, weet uwen kinderen goede gaven te geven, hoe veel te meer sal uwe Vader, die in de hemelen is, goede [gaven] geven, den genen, diese van hem bidden.

h Genes. 6.5. ende 8.21.

12

ⁱ Alle [dingen] dan die ghy wilt dat u de menschen souden doen, doet ghy hen oock alsoo: Want dat is ⁶ de wet ende de Propheten.

i Luce 6.31.

6 Dat is, de somma van al ’t gene de wet, ende de Propheten, uytleggers der selve, leeren aengaende de tweede tafel der tien geboden, van de liefde des naesten, Matth. 22.39.

13

^k Gaet in door de enge poorte: want wijdt is de poorte, ende breet is de wegh, die tot het verderf leyt, ende vele zijnder die door deselve ingaen.

k Luce 13.24.

14

^l Want de poorte is enge, ende de wegh ⁷ is naeuwe die tot het leven leyt, ende weynige zijnder die den selven vinden.

l Actor. 14.22.

7 Dat is, niet alleen ten aensien van de nauwe gehoorsaemheyt die Godt van ons eyscht, maer oock om datse is vol van verdruckinge ende swarigheyt. Siet Actor. cap. 14. vers 22.

15

^m Maer wacht [u] van de valsche propheten, dewelcke in ⁸ schaeps kleederen tot u komen, maer van binnen zijnse grijpende ⁹ wolven.

m Deut. 13.3. Ierem. 23.16. Matth. 24.4. Rom.16.17. Ephes. 5.6. Col. 2.8. 1.Ioan. cap. 4. vers 1.

8 Dat is, in eenen uyterlicken schoonen schijn.

9 Dat is, verleyders ende zielmoorders, Ioan. cap. 10. versen 1, 8. Actor. 20.29.

16

Aen hare ¹⁰ vruchten sult ghyse kennen. Leest men oock een druyve van doornen, of vijgen van distelen?

10 Door dese vruchten wort verstaen niet soo seer het leven, het welck voor eenen tijt bedriegen kan, als wel de leere, die aen Godts woort moet beproeft zijn, 1.Ioan. 4. vers 1.

17

ⁿ Alsoo een yeder goede boom, brenght voort goede vruchten, ende ¹¹ een quade boom brenght voort quade vruchten.

n Matth. 3.10. ende 12.33. Marc. 11.13. Luce 3.8.

11 Gr Een verrotte boom.

18

Een goede boom en kan geen quade vruchten voort brengen: noch een quade boom goede vruchten voort brengen.

19

Een yeder boom die geen goede vrucht voort en brenght, wort uytgehouwen, ende in het vyer geworpen.

[fol. 4v]

20

Soo sult ghy dan deselve aen hare vruchten kennen.

21

^o Niet een yegelick, ¹² die tot my seght, Heere, Heere, en sal ingaen in ’t Koninckrijcke der hemelen: maer ¹³ die daer doet den wille mijns Vaders, die in de hemelen is.

o Matth. 25.11. Luce 6.46. ende 13.25. Actor. 19.13. Rom. 2.13. Iacob. 1.22.

12 D. die veel ende ydelick roemt van Christo ende sijne leere.

13 D. die in Christum recht gelooft, Ioan. 6.40. ende sijn leven na Godts geboden aenstelt, 1.Thess. 4.3.

22

^p Vele sullen ¹⁴ ten dien dage tot my seggen, Heere, Heere, en hebben wy niet ¹⁵ in uwen name gepropheteert, ende in uwen name duyvelen uytgeworpen, ende in uwen name vele ¹⁶ krachten gedaen?

p Ierem. 14.14. ende 27.15. Luce 13.26.

14 Namelick, des uytersten oordeels, Matth. 24.36.

15 D. door uw’ bevel ende kracht, als uwe dienaers, ende tot verbreydinge van uwe eere.

16 D. wonderteeckenen ofte mirakelen, 1.Cor. 12.10. om datse door de kracht Godts geschieden.

23

^q Ende dan sal ick haer ¹⁷ opentlick aenseggen, Ick en hebbe u noyt ¹⁸ gekent. ^r Gaet wech van my ghy die de ongerechtigheyt werckt.

q Psalm 6.9. Matth. 25.12. Luce 13.25, 27.

17 Gr. belijden.

18 Namel. voor de mijne. siet Ioan. 10. vers 14. ende 2.Tim. 2. vers 19.

r Matth. 25.41. Luce 13.25, 27.

24

^s Een yegelick dan die dese mijne woorden hoort, ende deselve doet, dien sal ick vergelijcken by een voorsichtigh man, die sijn huys op een steenrotze gebouwt heeft.

s Ierem. 17.8. Luce 6.47. Rom. 2.13. Iacob. 1.25.

25

Ende daer is ¹⁹ slaghregen neder gevallen, ende de waterstroomen zijn gekomen, ende de winden hebben gewaeyt, ende zijn tegen het selve huys aengevallen, ende het en is niet gevallen, want het was op ²⁰ de steenrotze gegront.

19 Door de slaghregen, waterstroomen, ende winden worden verstaen allerleije vervolgingen, verleydingen, ende versoeckingen, waer door de menschen tot afval souden konnen gebracht worden.

20 Dese steenrotze beteeckent Christum, 1.Petr. 2.6.

26

^t Ende een yegelick die dese mijne woorden hoort, ende deselve niet en doet, die sal by eenen dwasen man vergeleken worden, die sijn huys op het ²¹ zant gebouwt heeft.

t Ezech. 13.11. Rom. 2.13. Iacob. 1.23.

21 Door het zant wort verstaen al wat de menschen buyten Christum tot een fondament harer saligheyt stellen, Actor. 4.12.

27

Ende de slaghregen is neder gevallen, ende de waterstroomen zijn gekomen, ende de winden hebben gewaeyt, ende zijn tegen het selve huys aengeslagen, ende het is gevallen, ende sijnen val was groot.

28

Ende het is geschiet, als Iesus dese woorden ge-eyndight hadde, [dat] de scharen haer ²² ontsetteden over sijne leere.

22 Of, verbaest, verslagen werden met verwonderinge, ende beroeringe hares gemoedts.

29

^v Want hy leerde haer, als ²³ macht hebbende, ende niet als de Schriftgeleerde.

v Marc. 1.22. ende 6.2. Luce 4.32.

23 D. met een Godtlicke authoriteyt, ende met een sonderlinge bewegelickheyt ende vrymoedigheyt. Siet Luce 4.22. ende Ioan. 7.45, 46.