Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het iij. Capittel.

1 Ioannes de Dooper predickt bekeeringe. 3 Sijn ampt, kleedinge, ende spijse. 5 Heeft grooten toeloop. 6 Doopt. 7 Bestraft de Pharizeen ende Sadduceen. 11 Wijst aen de weerdigheyt des persoons ende des doops Christi. 13 Doopt Christum, die uyt den hemel wort betuyght te zijn de welgeliefde Sone Godts.

1

¹ ENde in die dagen ^a quam ² Ioannes de Dooper predikende in de ³ woestijne van Iudea,

1 N. in ’t vijftiende jaer des Keysers Tiberij, als Christus ontrent dertigh iaren oudt was, Luce 3. versen 1, 23.

a Marc. 1.4. Luce 3.3.

2 Van Ioannes, van sijne ouders, geboorte ende ampt siet Luce cap. 1. en Ioan. cap. 1. wort genaemt Dooper, om dat hy de eerste is geweest die den doop heeft bedient uyt Godts bevel in ’t Nieuwe Testament. Siet Matth. 21.25. Ioan. 1.33.

3 Niet sulck een wildernisse daer geen menschen en woonden, maer een woest lant van bosschen ende geberghten, daer Zacharias de vader Ioannis woonde, Luce 1.39. in dewelcke ses steden getelt worden, Ios. 15.61, 62. die dan oock hare dorpen ofte gehuchten gehadt hebben.

2

Ende seggende, Bekeert u: want ⁴ het Koninckrijck der hemelen is na by gekomen.

4 D. de oprechtinge ende verbreydinge der gemeente Godts, door de predicatie des Euangeliums ten tijde der komste des Messiae.

3

Want dese is het van den welcken gesproken is door Esaiam den Propheet, seg-

[fol. 12v[2v]]

gende, ^b De stemme des roependen in de woestijne, ⁵ Bereyt den wegh des Heeren, maeckt sijne paden recht.

b Iesa. 40.3. Marc. 1.3. Luce 3 4. Ioan. 1.23.

5 Een gelijckenisse genomen van een Prince of Koningh, tegen wiens komste de wegen bereyt ende ge-effent worden.

4

Ende deselve Ioannes hadde sijne ⁶ kleedinge ^c van kemels hayr, ende eenen lederen gordel om sijne lenden: ende sijn voedsel was ⁷ sprinckhanen ende wilden honigh.

6 Soodanige ruyge kleederen droegen eertijts de Propheten in den Ouden Testamente. Siet Zach. cap. 13. vers 4. Hebr. cap. 11. vers 37. gelijck van Elias in ’t bysonder getuyght wort, 2.Reg. c. 1. vers 8. in wiens geest ende kracht Ioannes de Dooper gekomen was. Mal. 4.5. Luce 1.17.

c Marc. 1.6.

7 De sprinckhanen zijn in die landen groot ende veel, ende worden aldaer onder de slechte lieden gegeten, gelijckse oock onder de reyne spijsen gestelt worden, Levit. 11.22.

5

Doe is tot hem uytgegaen Ierusalem ende geheel Iudea, ende ’t geheele lant rontom den Iordaen.

6

^d Ende wierden van hem gedoopt in de Iordaen, ⁸ belijdende hare sonden.

d Marc. 1.5.

8 Dese belijdenisse der sonden is geen oorbiecht geweest, alsoo deselve voor den doop, in het gemeen, ende in het openbaer geschiede.

7

Hy dan siende ^e vele van de ⁹ Pharizeen ende Sadduceen tot sijnen doop komen, sprack tot haer, ^f Ghy adderen gebroedsels, wie heeft u aengewesen te vlieden van den toekomenden toorne?

e Luce 3.7.

9 Pharizeen ende Sadduceen zijn geweest twee secten onder de Ioden, gelijck daer noch een derde was der Essenen. Siet van deselve den historischrijver Iosephus Antiq. l. 18. c. 2. de bello Iud. l. 2. c. 7.

f Matth. 12.34. ende 23.33.

8

^g Brenght dan vruchten voort der bekeeringe ¹⁰ weerdigh.

g Luce 3.8.

10 D. betamelick, ofte met de ware bekeeringe over een komende.

9

Ende en meynt niet by u selven te seggen, ^h Wy hebben Abraham tot eenen vader. Want ick segge u, dat Godt selfs uyt dese steenen kan Abraham kinderen verwecken.

h Ioan. 8.39.

10

Ende is oock alreede ¹¹ de bijle aen de wortel der boomen geleght: ⁱ alle boom dan die geen goede vrucht voort en brenght, wort uytgehouwen ende in het vyer geworpen.

11 Dat is, de straffe Godts is nakende: niet tegenstaende dat ghy roemt afkomstigh te zijn van Abraham, ’t en zy dat ghy Abrahams wercken doet, Ioan. 8. vers 39.

i Matth. 7.19. Ioan. 15.6.

11

Ick doope u wel ¹² met water tot bekeeringe: ^k maer die ¹³ na my komt is stercker dan ick, ¹⁴ wiens schoenen ick niet weerdigh en ben [hem na] te dragen: ¹⁵ die sal u met den Heyligen Geest ende met vyer doopen.

12 Gr. in ’t water.

k Marc. 1.7. Luce 3.16. Ioan. 1.15, 26. Actor. 1.5. ende 11.16. ende 19.4.

13 Ofte, achter my, Ioan. 1.15, 27.

14 D. den alderminsten, ofte, slechtsten dienst te doen.

15 Ioannes onderscheyt hier sijnen uyterlicken doop van den inwendigen doop Christi, waer mede hy onse herten door sijnen Geest suyvert, gelijck het vyer de metalen van alle schuym ende onreynigheden. siet diergelijcke Ioan. 3. vers 5. ende Actor. 1.5. ende 2.4.

12

Wiens ¹⁶ wan in sijne hant is, ende sal sijnen dorschvloer doorsuyveren, ende sijne ¹⁷ terwe in sijne ¹⁸ schuere t’samen brengen, ende sal het kaf met onuytblusschelick vyer verbranden.

16 Gr. werpschuppe, daer mede men het graen opwerpt, om van ’t kaf te suyveren, ’t welck by ons door den wan geschiet.

17 Ofte, koorn, gelijck hier na dickwils.

18 And. koornsolder, ofte plaetse daer yet wech geleyt wort om te bewaren.

13

^l Doe quam Iesus van Galilea na den Iordaen tot Ioannem, om van hem gedoopt te worden.

l Marc. 1.9. Luce 3.21.

14

Doch Ioannes ¹⁹ weygerde hem seer, seggende, My is noodigh van u gedoopt te worden, ende komt ghy tot my?

19 D. verhinderde hem seer, ofte stelde hem daer seer tegen, soo met woorden als andersins.

15

Maer Iesus antwoordende seyde tot hem, ²⁰ Laet nu af: Want aldus betaemt ons ²¹ alle gerechtigheyt te vervullen. Doe liet hy van hem af.

20 Namelick, om my sulcks te verhinderen.

21 D. al wat Godt ingestelt ende bevolen heeft, om hem volkomene gehoorsaemheyt te bewijsen.

16

Ende Iesus gedoopt zijnde, is terstont opgeklommen uyt het water. Ende siet, de hemelen werden hem geopent, ende hy sagh ^m den Geest Godts neder dalen, ²² gelijck een duyve, ende op hem komen.

m Iesa. 11.2. ende 42.1. Ioan. 1.32.

22 Dat is, in lichamelicke gedaente gelijck een duyve, Luce 3. vers 22. in hoedanige een gedaente de Heylige Geest, die over al tegenwoordigh is, hier sich op Christum heeft willen openbaren, om sijne onnooselheyt, sachtmoedigheyt, vriendelickheyt, ende oprechtigheyt te kennen te geven.

17

²³ Ende siet, een stemme uyt de hemelen, seggende, ⁿ Dese is mijn Sone mijn geliefde, in den welcken ick mijn welbehagen hebbe.

23 Hier is een klare getuygenisse van de drie onderscheydene persoonen in het eenigh Godtlick wesen: de Vader die spreeckt uyt den hemel, de Sone, van wien hy spreeckt, ende de Heylige Geest die neder daelt.

n Iesa. cap. 42. vers 1. Matth. 12.18. ende 17.5. Luce 9.35. Coloss. 1.13. 2.Petr. 1.17.