Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

[fol. 128v]

Het iij. Capittel.

Het vierde gesichte, te weten, de Hoogepriester Iosua, in wiens persoon afgebeeldet wort, dat Godt sijne Kercke lief heeft, haer hare sonden vergeeft, haer heylight, ende tegen den duyvel beschut, vers 1, etc. Christus wort belooft, die alle onse sonden verdelght, ende den waren vrede mede brengt, 8.

1

DAer na toonde ¹ hy my ² Iosua ³ den Hoogenpriester, staende ⁴ voor het aengesichte van den Engel des HEEREN, ende ⁵ de satan stont ⁶ aen sijne rechter hant, ⁷ om hem te wederstaen.

1 T.w. de Engel, siet bov. 2.3, 4.

2 Van desen Iosua wort oock mentie gemaeckt Hag. 1. versen 1, 12. ende 2.3. Hy wort alhier gestelt als een beelt der Kercke, dewijle hy te dier tijt als de voornaemste opsiender of voorstander der selver op aerden geweest is, zijnde Hoogepriester: Doch andersins, ten aensien dat hy het volck uyt de Babylonische gevangenisse geleyt, ende den tempel herbouwt heeft, ende Hoogepriester was, is hy oock geweest een voorbeelt Iesu Christi, in den name, ende in de daet.

3 Hebr. den grooten Priester.

4 Iosua stont voor dien Engel, Dat is, Christum, als een beschuldighde voor sijnen richter, de satan zijnde de aenklager. Andere nemen hier staen voor dienen, als Psalm 135. vers 2.

5 Dit beteeckent eenen tegenpartijder, of wederstander. siet Iob 1. op vers 6.

6 T.w. aen Iosuae rechter hant.

7 D. dat hy hem (T.w. Iosua) voor Christo aenklaeghde ende beschuldighde, als niet weerdigh zijnde, dat de tempel onder sijn beleyt soude herbouwt worden. Siet Apoc. 12. vers 10. De Hebreeusche woorden die hier gebruyckt worden, luyden soo veel als of wy seyden, De tegenstander stont om hem tegen te staen. Vergelijckt met de woorden des texts, Ephes. cap. 6. vers 12.

2

Doch ⁸ de HEERE seyde tot den satan, ^{9 a} De HEERE ¹⁰ schelde u, ghy satan, ja de HEERE schelde u, die Ierusalem ¹¹ verkiest: en is ¹² dese niet ¹³ een vyerbrant ¹⁴ uyt den vyere geruckt?

8 Te weten, de Sone Godes, dien hy te voren den Engel des Heeren genoemt heeft.

9 Dat is, Godt de Vader.

a Iude vers 9.

10 Dat is, drijve u te rugge met uwe valsche aenklaghte, hy make u te schande, verstoote ende verdoeme u, ende rechtveerdige sijnen getrouwen dienaer Iosua. Siet Iude vers 9.

11 Siet boven cap. 1. vers 17. ende cap. 2. vers 12.

12 Te weten, de Hoogepriester Iosua.

13 Siet Iesa. cap. 7. op vers 4. Anders, [als] een vyerbrant, uyt den vyere gereddet?

14 Dat is, uyt de Babylonische gevangenisse: Ofte, uyt den algemeynen ondergangh gereddet: op dat ick mijne genade aen hem bewijsen soude? waerom begeert ghy dan, dat ick hem soude te schande maken? Siet Amos cap. 4. vers 11.

3

Iosua nu was bekleet ¹⁵ met vuyle kleederen, als hy voor het aengesichte ¹⁶ des Engels stont.

15 Dat is, met besoetelde, onreyne, bevleckte kleederen, daer mede sijne sonden ende onreynigheden wierden aengewesen, als blijckt uyt vers 4.

16 Te weten, des Engels, van den welcken vers 1. gesproken is, die de Heere Christus was.

4

Doe ¹⁷ antwoordde ¹⁸ hy, ende sprack ¹⁹ tot de gene die voor sijn aengesichte stonden, seggende, Doet dese vuyle kleederen van hem wech: daer na sprack hy ²⁰ tot hem, ^{b 21} Siet, ick hebbe uwe ongerechtigheyt van u ²² wech genomen, ende ick sal u ²³ wisselkleederen aendoen.

17 Dat is, sprack.

18 T.w. Christus, die de sonden vergeeft, ende den onrechtveerdigen rechtveerdigh spreeckt: Alsoo oock stracks wederom, daer na (Te weten, na dat sy hem de vuyle kleederen hadden uytgetrocken) sprack hy, Te weten, Christus.

19 Dat is, tot d’ander Engelen, die sijne dienaers zijn, altijdt veerdigh staende om sijne bevelen te verrichten, Hebr. cap. 1. vers 14.

20 Te weten, tot Iosua.

b Mich. 7.18.

21 Dat is, hier uyt sult ghy de waerheyt deser sake vernemen, dat ick uwe ongerechtigheden van u hebbe wech genomen, die door het vuyl kleet vers 3. wierden beteeckent. Vergel. Iesa. 6.7. Ierem. 1.9.

22 Siet 2.Sam. cap. 12. op vers 13.

23 Aldus worden genoemt nieuwe, suyverlicke, schoone kleederen, die men alleen op feestdagen aen dede. Siet Iudic. cap. 14. vers 12. Hier wort door de wisselkleederen verstaen de gerechtigheyt Christi, ware heyligheyt, of geestelicken cieraet. Vergelijckt Matth. cap. 22. vers 11. Luce cap. 15. vers 22.

5

²⁴ Dies segge ick, Laetse eenen reynen ²⁵ hoet op sijn hooft setten: ende sy setteden dien reynen hoet op sijn hooft, ende sy togen hem ²⁶ kleederen aen, ende de Engel des HEEREN ²⁷ stont [daer by:]

24 Anders, doe seyde ick, Te weten, by my selven, als zijnde woorden des Propheten, wenschende dat sulcks door den wille des Heeren mochte geschieden.

25 Van het woort hoet siet de aenteeckeninge Exod. cap. 28. op vers 4. De hoet beduydt het Priesterlick ampt, daer toe de Heere Iosua heeft verordineert ende bevestight, na dat hy hem van sijne sonden gereynight ende geheylight hadde. siet 1.Petr. cap. 2 vers 9.

26 T.w. wisselkleederen, als vers 4.

27 Te weten, veerdigh om des Vaders bevel uyt te voeren.

6

Doe betuyghde d’Engel des HEEREN Iosua, seggende:

7

Soo seyt ²⁸ de HEERE der heyrscharen, Indien ghy in mijne wegen sult wandelen, ende ²⁹ indien ghy mijne wacht ³⁰ sult waer nemen, ³¹ soo sult ghy oock mijn huys richten, ende oock ³² mijne voorhoven bewaren: ende ³³ ick sal u wandelingen geven onder dese die [hier] staen.

28 Te weten, Godt de Vader, die voor de weldaden daer mede hy de menschen begenadight, danckbaerheyt is vereyschende, namelick gedurige oeffeninge in de Godtsaligheyt, Luce cap. 1. versen 74, 75. 1.Petr. cap. 1. versen 15, 16.

29 Dat is, indien ghy mijne instelligen ende geboden neerstelick sult onderhouden, gelijck ick die wil onderhouden hebben.

30 Hebr. sult wachten.

31 D. soo sult ghy oock de opsicht ende regeeringe over mijne Kercke hebben, gelijck het uwe voorouderen gehadt hebben. siet 2.Chron. 19.11. de Kercke wort meermaels Godes huys genoemt, als Num. 12.7. Ierem. 11.15. ende 12.7. Hebr. 3.2.

32 D. ghy sult in u Hoogepriester-ampt gedurighlick blijven, ende d’opsicht over mijne Kercke hebben, ende behouden. Het is even het selve ’t welck hy stracks met andre woorden geseyt heeft.

33 D. na dit leven sal ick u opnemen in het eeuwigh leven, ende sal u doen wandelen onder de heylige Engelen die hier staen, ende andere hemelsche scharen. Vergelijckt Matth. 22.30. 2.Tim. 4.8. Hebr. 12.22.

8

Hoort nu toe Iosua ghy Hoogepriester, ghy ende ³⁴ uwe vrienden, die voor u aengesichte sitten: want sy zijn ³⁵ een wonder teecken: want siet ³⁶ ick sal ³⁷ mij-[kolom]nen knecht ³⁸ de ^c SPRUYTE doen komen.

34 D. uwe metgesellen, de Priesters onder uwe opsicht staende. Ofte in ’t gemeyn, de vrome die het met u houden.

35 Of, een wonder. Hebr. mannen des wonders. Eenige verstaen dit alsoo, dat sy voor een wonder by de boose menschen gehouden wierden, overmits sy des Heeren woort hoorden. siet Iesa. 8.18. Doch sommige verstaen, dat sy voor een wonder wierden aengesien, overmits sy soo wonderbaerlick uyt de Babylonische gevangenisse verlost, ende in haer lant wedergebracht waren, zijnde het selve een teecken van de verlossinge door Christum. siet Psalm 71. op vers 7.

36 T.w. de Vader; wiens woorden hier de Heere Christus verhaelt. siet boven vers 6.

37 D. Christum. siet Ies. 42. op vers 1. ende 52.13. De sin is, Desen sal ick in de werelt doen verschijnen in de volheyt des tijts, ende hy sal mijnen wille doen, gelijck een getrouwe knecht den wille ende het bevel sijnes heeren doet.

38 Te weten, den Messiam, die een Spruyte is uyt de stamme Isai. Siet Ierem. 23. op vers 5. ende 33.15. ende Zachar. c. 6. vers 12. Eenige houden het Hebreeusch woort, Zemach in den text.

c Iesa. 4.2. ende 11.1. Ierem. 23.5. ende 33.15. Zachar. 6.12.

9

Want siet, aengaende ³⁹ dien steen, welcken ick geleyt hebbe voor het aengesichte van Iosua, ⁴⁰ op dien eenen steen sullen ⁴¹ seven oogen wesen: siet ⁴² ick sal sijn graveersel graveeren, spreeckt de HEERE der heyrscharen, ende ick sal de ongerechtigheyt ⁴³ deses lants ⁴⁴ op eenen dagh wech nemen.

39 Namelick Christum, (stracks een Spruyte genoemt, vers 8) die het fondament ende de hoecksteen sijner Kercke is, Gelijck Christus eertijts door den hoecksteen des tempels wiert afgebeeldet, Psalm 118.22. Iesa. 28.16. Alsoo wederom hier, doe de tempel is gefondeert ende vernieuwt geworden in de tegenwoordigheyt van Iosua.

40 Ofte, in dien steen, T.w. in Christo, sal zijn, voor eerst de volheyt der Godtheyt, ende daer na overvloet van geestelicke gaven, ende voorts volkomene sorge voor sijne Kercke. Anders, over. Verstaende de groote sorge des Vaders over Christum ende sijn Rijck.

41 Vergel. met de woorden deses vers, de woorden Zachariae, ond. 4.10. ende Apoc. 5.6.

42 Dat is, ick sal hem kostelick uythouwen, gelijck men eenen kostelicken steen fraey polijst ende glat maeckt. D. ick sal hem (te weten Christum) vercieren met menigerleije geestelicke gaven. Hebr. Ick sal sijne openingen openen, welcke woorden eenige duyden op het lijden, ende op de wonden onses Heeren Iesu Christi, daer mede onse ongerechtigheden zijn uytgedelght, ende de saligheyt verworven is.

43 T.w. der Kercke der Ioden ende Heydenen.

44 T.w. op dien dagh als Christus sal gekruyst worden.

10

Te dien dage spreeckt de HEERE der heyrscharen, ⁴⁵ sult ghylieden een yegelick sijnen naesten noodigen tot onder den wijnstock, ende tot onder den vygeboom.

45 D. ghy sult in vrede leven, ende van alles genoegh hebben. siet 1.Reg. 4.25. Mich. 4.4. Doch verstaet dit niet soo seer van eene tydelicke vrede ende welstant, als van eene gerustigheyt des gemoedts, ende vrede der conscientie door het geloove, dat Godt met ons om Christi wille versoent is. Vergelijckt Iesa. 2.4, 5. ende 25.6, 7. Hose. 2.14, 17. ende cap. 14. versen 5, 6, 7. Ioël 3.18. Amos 9.13, 14, 15. Mich. 4.4. ende 5.4, 5. In welcke plaetsen, onder verbloemde redenen, de vrede der Kercke, ende eenes yederen lidtmaets der selver wort afgebeeldet.