Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het iij. Capittel.

Godts oordeel over de Regenten, van wegen hare tyrannije ende schenderije, vers 1, etc. over de Propheten, die ’t volck verleyden ende vrede toeseggen, 5. van dewelcke sich Micha afscheydt, propheteerende met groote vrymoedigheyt Ierusalems ende des tempels toekomstige verwoestinge, om de gemeyne boosheyt ende verdorventheyt des volcks, der Regenten, Priesteren ende Propheten, 8.

1

VOorts seyd’ick; Hooret nu, ghy ¹ Hoofden Iacobs, ende ghy ² Overste des huyses Israëls: ³ En betaemt het u-lieden niet het recht te weten?

1 D. Regenten.

2 Siet Iudic. 11. op vers 6.

3 Hebr. en [is het] niet u lieder, of, aen u-lieden? D. hoort het, staet het u niet toe? betaemt het u niet? is’t niet uwen plicht, uwes Godts recht te weten? Gantschelick, wil de Propheet seggen. Vergel. Ierem. 5.4, 5. ende siet van sulck vragen Iudic. 4. op vers 6, etc.

2

Sy haten het goede, ende hebben het quade lief: ⁴ sy rooven hare ⁵ huydt van haer af, ende haer vleesch van hare beenderen.

4 Door dese maniere van spreken wort de uyterste wreetheyt, schenderije, schrobberije ende tyrannije der Regenten over hare onderdanen ende medebroederen uytgedruckt, met dewelcke sy handelden als leeuwen, beyren ende wolven.

5 Sy villen den armen onderdanen de huydt af, sy mergelen ende zuygense uyt, als men van sulcke menschen gemeynlick seyt.

3

Ia sy zijn het ⁶ die het vleesch mijns volcks eten, ende hare huydt afstroopen, ende hare beenderen ⁷ verbreken: ende ⁸ van een leggen, gelijck als in eenen pot, ende als vleesch in het midden eenes ketels.

6 Anders, dat sy eten, is het vleesch van mijn volck, etc. Siet Psalm 14. op vers 4.

7 Ofte, in stucken klincken. Want het Hebreeusch woort heeft de beteeckeninge van sterck geluyt, gekraeck, geklanck, na sommiger gevoelen: De sin is, Dat sy al het vermogen der onderdanen, (over dewelcke sy als vaders ende herders behoorden te zijn) met openbaer gewelt, sonder eenigen schroom ofte deernisse, verbrijselen, vernielen, ende tot haer trecken, doende daer mede als volght.

8 Hebr. uytbreyden, Dat is, sy gaen met den menschen ende den roof te werck, als ofse vleesch ende beenen van geslagene beesten in eenen pot leyden, om te koocken. Vergelijckt Ezech. cap. 11. versen 6, 7. met d’aenteeckeninge. Ende siet gelijcke maniere van spreken in de beschrijvinge van de straffe deser booswichten, Ezech. cap. 24. versen 3, 4, etc.

4

⁹ Alsdan sullen sy roepen tot den HEERE; doch hy en salse niet verhooren: maer sal sijn aengesichte te dier tijt voor haer ¹⁰ verbergen; gelijck als sy ¹¹ hare handelingen quaet gemaeckt hebben.

9 Als de plagen (in het voorgaende capittel, versen 3, 4, 5, 10. vermelt) haer sullen treffen, dan sullense noch wel soo onbeschaemt zijn, datse Godt sullen aenroepen, als of hy haer behoorde te helpen: maer sy doen het sonder ware bekeeringe des herten, alleen uyt gevoel van straffe, daerom, etc.

10 Siet Deuter. cap. 31. op vers 17. ende Iob cap. 13. op vers 24.

11 Ofte, haer qualick gedragen hebben [in] hare handelingen, gelijck van de bekeerde geseyt wort, Datse hare wegen goet maeckten. De sin is, Gelijck sy d’arme onderdanen geplaeght hebben, ende sich over die niet en hebben ontfermt, alsoo sal ick haer wederom doen, etc. Vergelijckt Iacob. 2.13.

5

Alsoo seyt de HEERE, tegen de Propheten die mijn volck verleyden: die met [kolom] hare tanden ^{a 12} bijten, ende roepen vrede uyt; maer die niet en geeft in haren mont, tegen dien soo ¹³ heyligen sy eenen krijgh.

a Mich. 2.11.

12 Onder pretext van liefde ende vriendelickheyt, als grijpende wolven, de zielen moorden, door hare valsche verleydige prophetien. Vergelijckt Ezech. c. 13. versen 18, 19. ende 22. vers 25. Matth. 7. vers 15. Of, als verhongerde beesten, verscheuren ende verslinden wat men haer geeft, ende roepen dan, van vrede, geluck ende voorspoet als sy den buyck vol hebben. Vergelijckt boven cap. 2. vers 11. Iesa. 56. versen 10, 11. Ezech. cap. 13. vers 3. met de aenteeckeninge.

13 D. tegen dien ruijen ende hitsen sy eenen yederen op, rusten toe, ende nemen oorlogh tegen hem aen, ofte, verkondigen ende propheteeren hem alle quaet, als zijnde een verachter van Godt ende sijn woort, dat sy valschelick voorwenden. Siet van ’t Hebreeusch woort Ierem. 6. op vers 4.

6

Daerom sal het ¹⁴ nacht voor u-lieden worden van wegen het ¹⁵ gesichte, ende u-lieden sal duysternisse zijn van wegen de ¹⁶ waersegginge: ende de ^b sonne sal over dese Propheten onder gaen, ende de dagh sal over hen ^{c 17} swart worden.

14 Met dese maniere van spreken voorseyt Godt dese valsche Propheten niet alleen verblindinge haers verstants, (als sommige dat nemen) maer oock sware plagen, van allerley ongeluck, lijden ende droeffenisse. Siet Genes. 15. op vers 12. ende Ierem. cap. 15. op vers 9. Ioël 2. versen 2, 31, etc.

15 D. om uwe valsche prophetien, die ghy u beroemt door mijne openbaringen ontfangen te hebben. Vergelijckt Zach. 13.4. Ofte, soo dat ghy geen gesichte en sult hebben, D. niet meer konnen propheteeren. Alsoo in het volgende: Soo dat ghy niet en sult konnen waerseggen: ghy sult dan wat anders te doen hebben, als met uwe voorseggingen ofte waerseggerije om te gaen, dat sal u dan wel vergaen. Vergelijckt Ezech. cap. 13. vers 23.

16 Vergelijckt Ezech. 13. versen 6, 7, etc. ende siet van het Hebreeusch woort Prov. 16. op vers 10.

b Ierem. 15.9. Amos 8.9.

c Ioël cap. 2. vers 10.

17 D. doncker.

7

Ende de ¹⁸ Sienders sullen beschaemt, ende de waerseggers schaemroot worden; ende sy sullen alle te samen de ¹⁹ bovenste lippe bewimpelen: want daer en sal geen ²⁰ antwoort Godes zijn.

18 D. die valsche Propheten, die haer van mijne gesichten valschelick beroemen. Siet van het woort Siender, 1.Sam. 9. op vers 9. Ezech. 13. op vers 3.

19 Of, knevelbaert, tot een teecken van rouwe. Siet Levit. 13,45. Ezech. 24.17, 22. met d’aenteeck.

20 Geen Godtlick gesichte ofte prophetie, dat men Godt mochte raet vragen ofte troost by hem soecken in het lijden. Vergelijckt Psalm 74.9. Ezech. 7.26. Amos 8.11, 12. ofte, geene verhooringe, als bov. vers 4.

8

²¹ Maer waerlick, ick ben vol krachts ²² van den Geest des HEEREN, ende [vol] van ²³ gerichte ende ²⁴ dapperheyt: om Iacob te verkondigen sijne ²⁵ overtredinge, ende Israël sijne sonde.

21 De Propheet, versekert zijnde van sijn beroep, de waerheyt der Godtlicke openbaringen, ende de gaven des Heyligen Geests, die hem gesonden hadde, onderscheyt sich van de valsche propheten, bevestight sijne prophetien met de Godtlicke authoriteyt, tot onderwijs der vromen ende overtuyginge der wederspannigen, ende toont sijne vrymoedigheyt ende onbeschroomtheyt in ’t straffen der sonden, niet tegenstaende het contrarie onbeschaemt voorgeven ende pluymstrijcken der valsche propheten, ende des volcks wederhoorigheyt. Vergel. Iesa. 50.4, etc. Ierem. 6.11. met d’aenteeck.

22 Dat het Hebreeusch woordeken, Eth, voor van, somtijts genomen wort, siet daer van Ier. 51. op vers 59.

23 Om Godts oordeel, volgens sijnen last, te verkondigen, gelijck Ierem. 6.11. vol van des Heeren grimmigheyt, etc. Ofte, [vol] van recht, D. Godts recht, als Ierem. 5. versen 4, 5. oock kan het sien op de Regenten, bov. vers 1. ond. vers 9. die het recht behoorden te weten, maer daer van eenen grouwel hadden: geheel anders was Godts dienstknecht gestelt.

24 Ofte, macht, kloeckmoedigheyt, om het quaet te verdragen, ende in mijn ampt onverdrietelick voort te gaen, als volght.

25 Met de verdiende straffen.

9

Hooret nu dit, ghy Hoofden des huyses Iacobs, ende ghy Overste des huyses Israëls: die van het ²⁶ gerichte eenen ²⁷ grouwel hebbet, ende al wat ²⁸ recht is ^{d 29} verkeeret:

26 Ofte, recht.

27 Ofte, het gerichte grouwelick maket, Te weten, door het godtloos misbruyck van Iustitie.

28 Ofte, richtigh, rechtmatigh, billick.

d Amos 5.7. ende 6.12.

29 Hebr. verkeeren, Dat is, die gene zijt die verkeeren, etc. als elders dickwils.

10

³⁰ Bouwende Zion met ^{e 31} bloet, ende Ierusalem met ³² onrecht.

30 Hebr. in ’t eenvoudigh getal, Dat is, elck een van hen is bouwende. Sy bebouwen het met groote huysen ende palleysen.

e Ezech. 22.27. Zephan. 3.3.

31 Hebr. bloeden, Dat is, moort ende dootslagh, (siet Genes. cap. 37. op vers 26. Ezech. cap. 22. vers 27. Zephan. cap. 3. vers 3.) ende voorts, het gelt dat sy daer door, ofte door het voorstaen ende verschoonen van moordenaers ende geweldenaers bekomen.

32 Rooverije, ende allerleije onrechtveerdige middelen. Siet Ierem. 22. vers 13.

11

³³ Hare Hoofden rechten om ³⁴ geschencken, ende hare Priesters leeren om ³⁵ loon, ende hare ³⁶ Propheten waerseggen om gelt: noch ³⁷ steunen sy op den HEERE, seggende; ³⁸ En is de HEERE niet in het midden van ons? ons en sal geen ³⁹ quaet over komen.

33 Zions ende Ierusalems Regenten en Richters. Godt wil seggen, dat alles in Politijcken ende Kerckelicken stant bedorven, ende om gelt te koop was. Vergel. Iesa. 1.23.

34 Hebr. geschenck.

35 Laten haer omkoopen, om te leeren na der lieden appetijt, daerse van Godt haer toegeleyt onderhoudt hadden, ende sonder aensien van menschen Godts woort behoorden voor te dragen. Siet Mal. 2.6, 7.

36 De valsche, waer van boven.

37 Niet met een heyligh vertrouwen, (dat met Godtsaligheyt vergeselschapt is) maer met huychelerije, uyt onbeschaemden hooghmoedt ende ydele, stoute, vleeschelicke vermetelheyt. Siet Iesa. 48.2. Ierem. 7. versen 4, 8, 9, 10. Hoe ondraeghlick sulcks by Godt was, blijckt in ’t volgende vers.

38 Dat is doch buyten allen twijffel, willen sy seggen: niet anders, als of haer Godt verplicht was, al even veel hoe sy het maeckten.

39 Dat is, ongeluck, elende, waer van de andere Propheten soo veel hebben te seggen. Vergelijckt Amos 9. vers 10.

12

Daerom, om ⁴⁰ uwent wille, sal ⁴¹ Zion [als] een ⁴² acker geploeght worden: ende Ierusalem sal [tot] steenhoopen worden, ende de bergh deses ⁴³ huyses tot hooghten eenes ⁴⁴ woudts.

40 Om uwe sonden, daer mede ghy alles vervult ende verdorven hebt.

41 Soo weynigh vraeghde Godt na Zion, Ierusalem, ja sijnen Tempel selfs, alsse verontreynight waren.

42 Dat is, geheel ende al verwoest worden. Dese scherpe ende schricklicke prophetien heeft de vrome Koningh Hizkia by sijnen tijt (in welcken Micha dit propheteerde) met een boetveerdigh herte aengenomen, Godt om genade gesmeeckt, ende ontwijfelick alles gedaen, wat hy kost, tot verbeteringe. Siet Ierem. 26.18, 19, 20. ende vergelijckt boven 1.6.

43 Des tempels.

44 Als Ierem. 26.18. op dese schrickelicke prophetie volght eene uyttermaten heerlicke Euangelische belofte, van den bergh des huyses des Heeren, in het begin des volgenden Capittels: van gelijcken in het eynde des vierden, ende begin des vijfden Capittels.