Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het iij. Capittel.

Iona, andermael van Godt gesonden zijnde, predickt den Nineviten haren ondergangh, vers 1, etc. sulcks sy geloovende, verootmoedigen haer voor den Heere (soo wel de Koningh, als d’onderdanen) met vasten, bidden, ende beteren haers levens, 5. waer op haer Godt verschoont, 10.

1

ENde het woort des HEEREN geschiedde ten ¹ anderen male tot Iona, seggende:

1 Sonder welcks Iona, die sich deses hoogen beroeps door sijn vluchten onweerdigh hadde gemaeckt, dat niet en hadde mogen bestaen.

2

Maeckt u op, gaet na de groote stadt Nineve: ende predickt tegen haer de predikinge, die ick tot u ² spreke.

2 D. te voren bevolen hebbe, ende nu van nieuws weder oplegge.

3

Doe maeckte sich Iona op, ende gingh na Nineve, ³ na ’t woort des HEEREN: Nineve nu was eene groote stadt ⁴ Godts, ⁵ van drie daghreysen.

3 Zijnde nu gehoorsaem, dat hy te voren niet en was geweest, ende daerom soo hardt gekastijdt.

4 Ofte, voor Godt, D. eene uytermaten groote stadt. Siet sulcken gebruyck in de Hebreeusche sprake, van het woort HEERE, of, Godt, tot beteeckeninge van uytnementheyt by te voegen, Genes. cap. 13. op vers 10. Sommige vergelijcken hier mede de maniere van spreken Ies. 22.5. Actor. 7. vers 20. ende 2.Cor. cap. 10. vers 4. Dit was een bewijs, dat Godt na geene grootheyt ofte heerlickheyt en vraeght, (die hy selfs den menschen geeft) als de menschen godtloos zijn. Van de uytnemende grootheyt deser stadt betuygen oock verscheydene Heydensche schrijvers.

5 Hebr. eene reyse van drie dagen.

4

Ende Iona begon in de stadt te gaen, eene daghreyse: ende hy predickte, ende seyde; ⁶ Noch veertigh dagen, dan sal Nineve worden ⁷ omgekeert.

6 D. na dien tijt, als die sal zijn verstreken, sal Godt dese stadt uytroeijen ende verdoen. Voor behouden in Godts raet, de conditie van bekeeringe, als de uytkomste heeft geleert, ende dit prediken van Iona, mitsgaders het respijt van den voorgesetten tijt bedecktelick gaven te verstaen, ende Godts woort over al betuyght. Dit kan men nemen als een sommier, ofte kort begrijp van Ione predicatie.

7 D. uytgeroeyt, geruïneert worden. Dese maniere van spreken wort doorgaens in de H. Schrift gebruyckt, specialick van Sodom, Gomorra, etc.

5

⁸ Ende de ^a lieden van Nineve ⁹ geloofden aen Godt: ende sy riepen een ¹⁰ vasten uyt, ende bekleedden haer met ¹¹ sacken van haren grootsten af tot haren kleynsten toe.

8 In dese vijf volgende verssen wort het geloove ende de bekeeringe der Nineviten beschreven. Siet daer van de woorden des Heeren Christi Matth. cap. 12. vers 41. Luce 11.32.

a Matth. 12.41. Luce 11.32.

9 Vergel. Exod. 14.31. 2.Chron. 20.20. met d’aenteeck.

10 Siet Ioël 1.14. met d’aenteeck.

11 Siet Genes. 37. op vers 34. Ioël 1.8, 13, etc.

6

Want ¹² dit woort ¹³ geraeckte tot den Koningh van Nineve, ende hy stont op van sijnen throon, ende dede sijn ¹⁴ heerlick overkleet van sich: ende hy bedeckte sich met eenen sack, ende satt neder ¹⁵ in der asschen.

12 Ofte, dese sake, T.w. de predicatie Ione.

13 D. drongh door, quam voor hem.

14 Ofte, tabbaert, rock, Konincklicken mantel, ofte, overkleedt. Het selve Hebreeusch woort wort gebruyckt van den mantel des Propheten Elie, 2.Reg. 2. vers 8. ende van den Babylonischen mantel, dien Achan gestolen hadde, Iosu. 7.21. ende beteeckent anders heerlickheyt. Siet Ezech. 17.8. Zach. 11.3. ende vergel. Genes. cap. 25. op vers 25. ende Psalm 8. op vers 2. Mich. 2.8.

15 Ofte, op. Siet Iob 2. op vers 8.

7

Ende hy ¹⁶ liet uytroepen, ende men ¹⁷ sprack te Nineve, uyt ¹⁸ bevel des Koninghs ende sijner ¹⁹ Grooten, seggende: En laet mensch noch ²⁰ beest, runt noch schaep, yet wat smaken, en laetse niet weyden, noch water drincken.

16 And. riep [het volck] by een.

17 Hebr. hy seyde, D. men beval, geboodt: als elders. Siet Nehem. 13.9, 19. ende vergel. boven 2. op vers 11. Ofte, hy (de Koningh) seyde, Dat is, liet seggen, uyt bevel des Koninghs. Dat is, sijn bevel, ende sijner Grooten, als volght.

18 Hebr. eygentl. smaeck, D. oordeel, goet vinden, ende volgens bevel. Siet van het Hebreeusch woort Prov. 12. op vers 20. Alsoo wort dit woort in Ezra, ende Daniel, dickwils gebruyckt.

19 Raetsheeren, Vorsten, voorneemste in den staet. Siet 2.Reg. cap. 10. vers 6. ende 25.9. Ierem. 5.5. met de aenteeckeninge.

20 Niet, als of de beesten eene redelicke ziele, ende verstant van bekeeringe hadden, maer om datse verscheydentlick van de menschen worden misbruyckt, ende om der menschen sonden mede moeten lijden, soo heeft men door dit droevigh spectakel d’ingesetenen te meer tot deernisse ende medelijden willen bewegen, etc. Vergelijckt d’aenteeck. op Ioël 2.16.

8

Maer mensch ende beest sullen met sacken bedeckt zijn, ende ²¹ sullen sterckelick tot Godt roepen: ende sy sullen haer bekeeren, een yegelick van sijnen boosen ²² wegh, ende van het gewelt dat in hare ²³ handen is.

21 Dit bidden ende bekeeren moet men verstaen van de menschen. Hoe wel de beesten op hare wijse somtijts in de H. Schrift geseyt worden tot Godt te roepen. Siet Iob cap. 39. vers 3. Psalm 147.9. Ioël cap. 1. vers 20. met d’aenteeckeninge.

22 D. handel ende wandel. siet Genes. 6. op vers 12. ende Prov. 2. op vers 12.

23 D. dat sy gewrocht ende bedreven hebben, ende daer aen sy schuldigh zijn. Hebr. palmen, als Psalm 7.4.

9

^{b 24} Wie weet? Godt mochte sich wenden, ende ²⁵ berouw hebben: ende hy mochte sich wenden van de hittigheyt sijns toorns, dat wy niet en vergingen.

b Ioël 2.14.

24 Vergel. Ioël cap. 2. vers 14. met de aenteeckeninge.

25 Siet Genes. 6.6. ende Ioël 2. vers 13. met d'aenteeck.

10

Ende Godt sagh hare ²⁶ wercken, dat sy haer bekeerden van haren boosen wegh: ende het berouwde Godt over het ²⁷ quaet, dat hy ²⁸ gesproken hadde hen te sullen doen, ende en dede ’t ²⁹ niet.

26 Met welcke sy haer geloof ende bekeeringe betuyghden.

27 Der straffe.

28 Dat is, gedreyght hadde door Iona, in voegen als boven op vers 4. is aengeteeckent.

29 Verschoonende haer voor dien tijt: maer daer na tot deselve boosheyt (insonderheyt tegen Godts volck) weder vervallen zijnde, is dese Konincklicke stadt ende d’Assyrische Monarchie uytgeroeyt. siet Ezech. cap. 31. Nahum 1.1, etc. Zephan. 2.13. etc.