Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xlij. Capittel.

Beschrijvinge des buytensten voorhofs, daer het achterste des Tempels in stont, met de kameren van dien, vers 1, etc. het gebruyck der selver kameren, 13. afmetinge van den geheelen buytenmuer, 15.

1

DAer na bracht ¹ hy my uyt tot den ² buytensten voorhof, des weeghs na den wegh van ’t Noorden: ende hy bracht my tot de ³ kameren, die tegen over de afgesnedene plaetse, ende die tegen over het gebouw tegen ’t Noorden waren:

1 Die man, bov. 40. vers 3.

2 Verstaet het achterste buyten-voorhof, in het Westen, daer het achterste deel des Tempels in stont, ende waer van een gedeelte was afgesneden. Vergelijckt boven 41.12. met de aenteeckeninge.

3 Hebr. kamer. Dat is, kameren, kamer-gebouw, rijge van kameren, als onder versen 4, 5. Vergelijckt boven 40.45, 46. alwaer ’t getal van eenen oock staet, maer en wort aldaer door het getal van velen niet verklaert, als wel hier in het volgende geschiet, ende derhalven in het 40 Capittel uyt dese plaetse schijnt verklaert te moeten worden: hoewel sommige hier oock het getal van eenen in den text houden, soo wel als in ’t 40 Capit.

2

⁴ Voor aen de lenghte van de hondert ellen ⁵ [na] de deure van ’t Noorden: ende de breette was vijftigh ellen:

4 Hebr. tegen ’t aengesichte.

5 And. [was.]

3

Tegen over de twintigh [ellen], die het binnenste voorhof hadde, ende tegen over het plaveysel, dat het buytenste voorhof hadde: [was] galerije ⁶ tegen galerije, in drie [rijgen.]

6 Hebr. tegen ’t aengesichte.

4

Ende ⁷ voor de kameren was eene wandelinge van tien ellen de breette, na binnen toe; [ende] een wegh van eene elle: ende de deuren van ⁸ deselve waren tegen het Noorden.

7 Hebr. voor ’t aengesichte.

8 Wandelingen, of galerijen.

5

De bovenste kameren nu waren ⁹ nauwer; (om dat de galerijen ¹⁰ hooger waren dan deselve) ¹¹ dan de onderste ende dan de middelste des gebouws.

9 Of, enger, Hebr. korter.

10 Of, overtroffen deselve. Hebr. mochten meer dan deselve, overmochten die: And. aten van deselve, Dat is, door hare hooghte benamen sy de opperste kameren een goet gedeelte harer ruymte, als oock het gesichte in den Tempel, ende maecktense soo nauwe, datse tot wooninge ondienstigh waren, na sommiger gevoelen.

11 Anders, uyt de onderste, ende uyt de middelste was het gebouw, Dat is, de onderste ende middelste waren alleen bequaem tot wooninge.

6

Want sy waren wel van drie [rijgen,] maer en hadden geene pilaren gelijck de pilaren der voorhoven: daerom ¹² warense benauwder dan de onderste ende dan de middelste van der aerden af.

12 Hebr. was het.

7

De ¹³ muer nu, die na buyten tegen over de kameren was, des weeghs na den buytensten voorhof, ¹⁴ voor aen de kameren; de lenghte van dien was vijftigh ellen.

13 Verstaet, een scheydmuer, makende een afschutsel ende bysonder parket. Siet van het Hebreeusch woort Psalm 62. op vers 4. alsoo versen 10, 12.

14 Hebr. tegen het aengesichte.

8

Want de lenghte der kameren, die het buytenste voorhof hadde, was vijftigh ellen: ende siet, ¹⁵ voor aen den Tempel waren hondert ellen.

15 Hebr. aen, ofte, voor het aengesichte.

9

Van ¹⁶ onder dese kameren nu; was den ¹⁷ ingangh van ’t Oosten, als yemant tot deselve ingaet, uyt den buytensten voorhof.

16 Ofte, van de plaetse.

17 And. als hy, die my van het Oosten ingebracht hadde uyt de plaetse deser kameren tot de andere [kameren] uyt den buytensten voorhof ingingh: (ende dan voorts in het volgende vers) soo warender aen de breette, etc.

[fol. 88r]

10

¹⁸ Aen de breette van des voorhofs muer, des weeghs na ’t Oosten, ¹⁹ vooraen de afgesnedene plaetse, ende vooraen het gebouw, waren ²⁰ kameren.

18 Ofte, in, op, de dickte.

19 Hebr. tegen het aengesichte, ende soo terstont wederom.

20 Verstaet, andere kameren, of (als sommige) dese voorseyde kameren.

11

Ende de ²¹ wegh ²² voor deselve henen was als de gedaente der kameren, die des weeghs na ’t Noorden waren; ²³ na der selver lenghte, alsoo [na] der selver breette: ende alle hare uytgangen waren oock na der selver wijsen, ende na der selver deuren.

21 Ofte, wijse, gelegentheyt.

22 Hebr. voor haer aengesichte.

23 D. sy waren gelijck die, in lenghte, breette, uytgangen, fatsoen ende deuren.

12

Ende gelijck de deuren der kameren, die des weeghs na ’t Zuyden waren; was’er eene deure in het hooft van den wegh, des weeghs ²⁴ voor aen den rechten muer, des weeghs na ’t Oosten, als men daerin gaet.

24 Hebr. in ’t aengesichte van den rechten (ofte, strack opgaenden, schoonen) muer. Anders, des weeghs recht, ofte, stracks voor aen den muer.

13

Doe seyde ²⁵ hy tot my; De kameren van ’t Noorden, [ende] de kameren van het Zuyden, die ²⁶ voor aen de afgesnedene plaetse zijn, dat zijn ²⁷ heylige kameren, daer in de Priesters, die tot den HEERE naderen, de ²⁸ alderheylighste dingen sullen eten: aldaer sullen sy de alderheylighste dingen henen leggen, ²⁹ ende het ³⁰ spijs-offer, ende het ³¹ sond-offer, ende het schult-offer; want de plaetse is heyligh.

25 Die man, bov. cap. 40. vers 3.

26 Hebr. tegen het aengesichte.

27 Hebr. kameren der heyligheyt.

28 Hebr. de heyligheden der heyligheden. alsoo in ’t volgende. siet Lev. 2. op vers 3.

29 Ofte, naemlick.

30 Siet Lev. c. 2.

31 Siet boven 40. op vers 39.

14

Als de Priesters ³² in gegaen sullen zijn, soo en sullen sy uyt het heylighdom niet [weder] ³³ uyt gaen in den buytensten voorhof, maer ³⁴ aldaer hare ³⁵ kleederen henen leggen, in dewelcke sy gedient hebben, want die zijn eene ³⁶ heyligheyt: ende sy sullen andere kleederen aentrecken, ende naderen tot ³⁷ het gene dat voor den volcke is.

32 In ’t heylighdom.

33 T.w. in ofte met de heylige kleederen, in dewelcke sy gedient hebben.

34 In dese heylige kameren.

35 Onse Hoogenpriester Christus is bekleet met welriekende kleederen des heyls, ende sijner verdiensten, met den mantel der gerechtigheyt, waer mede hy sijne Kercke kleet ende deckt. Psal. 45. vers 9. Iesa. 61.10. ende 63.1. Sijne dienstknechten, die tot den Heere naderen, moeten bekleet zijn met alsulcke deughden in het bysonder, als tot haer ampt vereyscht worden. siet 1.Tim. 4. vers 12. Tit. 2.7. Van de geestelicke kleederen der gantscher Kercke, siet Psalm 45. vers 14. Cant. cap. 4. vers 11. Matth. 22. vers 11. Rom. c. 13. vers 14. 2.Corinth. 5. vers 3. Gal. 3.27. Ephes. c. 4. vers 24. Col. 3. vers 10. Apoc. c. 3. versen 4, 5, 18. ende c. 16. vers 15. ende c. 19. vers 8, etc.

36 D. seer heyligh. Verstaet, de kleederen, ofte kameren, die beyde heyligh waren, daerom sy de heylige kleederen haers diensts daer moesten afleggen ende laten.

37 Dat is, in dese plaetsen in den buytensten voorhof, (als in ’t voorgaende geseyt,) dat voor het gemeyne volck is, sullen sy met andere kleederen moeten komen.

15

Als hy nu de maten des binnensten huyses ge-eyndight hadde, soo bracht hy my uyt, des weeghs na de poorte die des weeghs na ’t Oosten ³⁸ sagh: ende hy ³⁹ matse rontom henen.

38 Hebr. welcker aengesichte [was] etc.

39 Verstaet, de oost-poorte mat hy met den muer in sijn vierkant, die rontom de geheele plaetse van dit gantsche nieuwe gebouw gingh, in ’t Oosten, Noorden, Zuyden ende Westen, Dat is, hy mat den gantschen ommegangh van ’t Oosten af. Siet boven 40. op vers 5.

16

Hy mat de oost- ⁴⁰ zijde met het meet-riet: vijf hondert rieten, ⁴¹ met het meet-riet, ⁴² rontom.

40 Hebr. wint. (alsoo in het volgende) Dat is, de zijde die tegen den Oosten wint gelegen was.

41 Ofte, na, van: ende soo in het volgende.

42 Langhs henen de gantsche zijde. Alsoo in het volgende.

17

Hy mat de noorderzijde: vijf hondert rieten, met het meet-riet, rontom.

18

De zuydzijde mat hy: vijf hondert rieten, met het meet-riet.

19

Hy gingh om na de ⁴³ westzijde: [ende] hy mat vijf hondert rieten, met het meet-riet.

43 Hebr. der zee.

20

Hy mat het aende vier zijden; het hadde eenen muer rontom henen; de lenghte was vijf hondert [rieten], ende de breette vijf hondert: om onderscheyt te maken tusschen het ⁴⁴ heylige ende onheylige.

44 Hebr. heyligheyt. Verstaet tusschen het geestlicke ofte kercklicke, ende wereltlicke ofte politijcke, Dat is, tusschen dit gantsche heyligh begrijp, (siet onder 43.12.) ende de stadt met haer toebehooren. Siet onder 48.15. gelijck’er oock noch onderscheyt was tusschen het heylighdom, ende de plaetsen des volcks. Siet boven vers 14.