Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

(1657)–Anoniem Statenbijbel– rechtenstatus



Ga naar margenoot* Het xl. Capittel.
Tijt ende maniere van dit gesichte, versen 1, 2. een man bericht den Propheet van ’t eynde des gesichtes, 3. van de muer die rontom gingh, ende de maten, 5. van de poorten ende voorhoven, te weten, het buytenste voorhof met sijn toebehooren, daer het volck plach te vergaderen, 6. het binnen ofte middelste voorhof, met sijn toebehooren, daer de gereetschap der Leviten was, ende de offeren bereyt wierden, 28. Het derde ofte binnenste voorhof, ofte voorhof der Priesteren, daer de brant-offers altaer stont, 44. Het voorhuys des Tempels, 48.
1 INden vijf ende twintighsten jare onser gevangelicke Ga naar margenoot1 wechvoeringe, in den Ga naar margenoot2 beginne des jaers, op den tienden der Ga naar margenoot3 maent, in ’t veertiende jaer na dat de Ga naar margenoot4 stadt Ga naar margenoota geslagen was: Ga naar margenoot5 even op dien selven dagh, was de Ga naar margenoot6 hant des HEEREN op my, ende hy bracht my Ga naar margenoot7 derwaert.
2 In de Ga naar margenoot8 gesichten Godes bracht Ga naar margenoot9 hy my in ’t lant Israëls: ende Ga naar margenoot10 hy settede my op eenen seer hoogen Ga naar margenoot11 bergh; ende aen den selven was als een gebouw eener stadt tegen het Ga naar margenoot12 Zuyden.
3 Als hy my daer henen Ga naar margenoot13 gebracht
[Folio 86v]
hadde, siet soo was’er een Ga naar margenoot14 Man, wiens gedaente was als de gedaente van Ga naar margenoot15 koper; ende in sijne Ga naar margenoot16 hant was een Ga naar margenoot17 linnen snoer, ende een Ga naar margenoot18 meet-riet: ende hy stont Ga naar margenoot19 in de poorte.
4 Ende die Man sprack tot my; Ga naar margenoot20 Menschen kint, Ga naar margenoot21 siet met uwe oogen, ende hoort met uwe ooren, ende sett u herte op alles wat ick u sal doen sien; want op dat ick u soude doen sien, zijt ghy herwaerts gebracht: verkondight [daer na] den huyse Israëls, alles wat ghy siet.
5 Ende siet, daer was een Ga naar margenoot22 muer buyten aen den huyse, Ga naar margenoot23 rontom henen, ende in des mans hant was een meet-riet van ses ellen, Ga naar margenoot24 [elcke elle] van eene elle ende een Ga naar margenoot25 hant breet; ende hy mat de Ga naar margenoot26 breette des gebouws, een riet, ende de Ga naar margenoot27 hooghte, een riet.
6 Doe quam hy tot de Ga naar margenoot28 poorte, welcke Ga naar margenoot29 sagh des weeghs na het Oosten, ende hy gingh by der selver Ga naar margenoot30 trappen op, ende mat den dorpel der poorte, een riet de breette, ende den anderen dorpel, een riet de breette.
7 Ende Ga naar margenoot31 [elck] kamerken, een riet de lenghte, ende een riet de breette; ende Ga naar margenoot32 tusschen de kamerkens, vijf ellen: ende den Ga naar margenoot33 dorpel der poorte, by den Ga naar margenoot34 voorhuyse der poorte van binnen, een riet.
8 Ga naar margenoot35 Oock mat hy het voorhuys der poorte van Ga naar margenoot36 binnen, een riet.
9 Doe mat hy het [ander] voorhuys der poorte, acht ellen, ende Ga naar margenoot37 hare posten twee ellen: Ga naar margenoot38 ende het voorhuys der poorte was van binnen.
10 Ende de kamerkens der poorte des weeghs na ’t oosten, waren Ga naar margenoot39 drie van dese, ende drie van gene zijde; die drie hadden eenderley mate: oock hadden de posten, van dese ende van gene zijde, eenderley mate.
11 Voorts mat hy de wijtte der deure vande poorte, tien ellen: de lenghte der poorte, dertien ellen.
12 Ende daer was een Ga naar margenoot40 ruym Ga naar margenoot41 voor aen de kamerkens, van eene elle, [van dese], ende een ruym van eene elle van gene zijde: ende [elck] kamerken ses ellen van dese, ende ses ellen van gene zijde.
13 Doe mat hy de poorte van het dack Ga naar margenoot42 eenes kamerkens af tot aen het dack eenes anderen; de breette was vijf ende twintigh ellen: deure was tegen over deure. [kolom]
14 Oock Ga naar margenoot43 maeckte hy posten van sestigh ellen: naemlick tot den post des Ga naar margenoot44 voorhofs, rontom de poorte henen.
15 Ende van ’t Ga naar margenoot45 voorste deel der poorte Ga naar margenoot46 des inganghs, tot aen ’t voorste deel des voorhuyses Ga naar margenoot47 vande binnen-poorte, waren vijftigh ellen.
16 Ende daer waren Ga naar margenoot48 geslotene vensters aende kamerkens, ende aen hare posten innewaert in de poorte rontom henen; alsoo oock aen de Ga naar margenoot49 voorhuysen: Ga naar margenoot50 de vensters nu waren rontom henen innewaert, ende aen de posten waren Ga naar margenoot51 palmboomen.
17 Voorts bracht hy my in den Ga naar margenoot52 buytensten voorhof, ende siet daer waren kameren, ende een plaveysel, dat gemaeckt was in den voorhof rontom henen; Ga naar margenoot53 dertigh kameren warender op het plaveysel.
18 Het plaveysel nu was aen de zijde van de poorten, tegen over de Ga naar margenoot54 lenghte van de poorten: [dit] was het Ga naar margenoot55 benedenste plaveysel.
19 Ende hy mat de breette, van ‘t Ga naar margenoot56 voorste deel der benedenste poorte af, Ga naar margenoot57 voor aen den binnensten voorhof, van buyten, hondert ellen: Oostwaert ende noordwaert.
20 De poorte nu aengaende, die des weeghs na ’t Noorden Ga naar margenoot58 sagh, aen den buytensten voorhove: hy mat der selver lenghte, ende der selver breette.
21 Ende hare kamerkens, drie van dese ende drie van gene zijde, ende hare posten ende hare voorhuysen Ga naar margenoot59 waren na de mate der eerster poorte: vijftigh ellen hare lenghte, ende de breette Ga naar margenoot60 van vijf ende twintigh ellen.
22 Ende hare vensters, ende hare voorhuysen, ende hare palmboomen, waren na de mate der poorte, die des weeghs na ’t Oosten sagh: ende Ga naar margenoot61 men gingh daer in op met seven trappen, ende hare voorhuysen waren Ga naar margenoot62 voor aen de selve.
23 De poorte nu van het binnenste voorhof, was tegen over de poorte van ’t Noorden, ende van ’t Oosten: ende hy mat van poorte tot poorte hondert ellen.
24 Daer na voerde hy my des weeghs na ’t Zuyden; ende siet daer was eene poorte des weeghs na ’t Zuyden: ende hy mat der selver posten, ende der selver voorhuysen, Ga naar margenoot63 na dese maten.
25 Ende sy hadde vensteren, oock aen hare voorhuysen, rontom henen, Ga naar margenoot64 gelijck dese vensteren: de lenghte was vijftigh ellen, ende de breette vijf ende twintigh ellen.
26 Ende hare opgangen waren van seven trappen, ende hare voorhuysen waren voor aen deselve: ende sy hadde palmboomen, eenen van dese, ende eenen van gene zijde aen hare posten.
27 Oock was’er eene poorte in den binnensten voorhof, des weeghs na ’t Zuyden: ende hy mat van poorte tot poorte des weeghs na ’t Zuyden, hondert ellen.
28 Voorts bracht hy my door de zuyder-poorte tot den Ga naar margenoot65 binnen-voorhof: ende hy mat de zuyder-poorte, Ga naar margenoot66 na dese maten.
29 Ende hare kamerkens, ende hare posten, ende hare voorhuysen waren na dese maten; ende sy hadde vensteren, oock in hare voorhuysen, rontom henen: de lenghte was vijftigh ellen, ende de breette vijf ende twintigh ellen.
30 Ende daer waren voorhuysen rontom henen: de Ga naar margenoot67 lenghte was vijf ende twintigh ellen, ende de breette vijf ellen.
[Folio 87r]

31 Ende hare voorhuysen waren aen den buytensten voorhof, oock warender palmboomen aen hare posten: ende hare opgangen waren van acht trappen.
32 Daer na bracht hy my tot den binnensten voorhof, des weeghs na ’t Oosten: ende hy mat de poorte, na dese maten.
33 Oock hare kamerkens ende hare posten, ende hare voorhuysen na dese maten; ende sy hadde vensteren oock aen hare voorhuysen, rontom henen: de lengte was vijftigh ellen, ende de breette vijf ende twintigh ellen.
34 Ende hare voorhuysen waren aen den buytensten voorhof; oock warender palmboomen aen hare posten, van dese ende van gene zijde: ende hare opgangen waren van acht trappen.
35 Daer na bracht hy my tot de noorder-poorte: ende hy mat na dese maten,
36 Hare kamerkens, hare posten, ende hare voorhuysen; oock hadse vensteren rontom henen: de lenghte was vijftigh ellen, ende de breette vijf ende twintigh ellen.
37 Ende hare posten waren aen den buytensten voorhof; oock warender palmboomen aen hare posten, van dese ende van gene zijde: ende hare opgangen waren van acht trappen.
38 Hare Ga naar margenoot68 kameren nu, ende hare deuren waren by de posten der poorten: aldaer Ga naar margenoot69 wiesch men het Ga naar margenoot70 brand-offer.
39 Ende in ’t voorhuys der poorte waren twee tafelen van dese, ende twee tafelen van gene zijde: om daerop te slachten het Ga naar margenoot71 brand-offer, ende het Ga naar margenoot72 sond-offer, ende ’t schult-offer.
39 Oock warender aen de Ga naar margenoot73 zijde van buyten des opganghs aen de deure der noorder-poorte, twee tafelen: ende aen d’andere zijde, die aen ’t voorhuys der poorte was, twee tafelen.
41 Ga naar margenoot74 Vier tafelen van dese, ende vier tafelen van gene zijde, aen de zijde der poorte: acht tafelen, daerop Ga naar margenoot75 men slachtede.
42 Maer de vier tafelen voor het brand-offer, waren van gehouwene steenen; de lenghte, eene elle ende eene halve, ende de breette, eene elle ende eene halve, ende de hooghte, eene elle: op deselve nu, leyde men het gereetschap henen, daer mede Ga naar margenoot76 men het brand-offer ende slacht-offer slachtede.
43 De Ga naar margenoot77 heertsteenen nu, waren een hantbreet [dick], ordentlick geschickt Ga naar margenoot78 in den huyse rontom henen: ende op de tafelen was het offervleesch.
44 Ende van buyten de binnenste poorte waren de kameren der Ga naar margenoot79 Sangers, in den Ga naar margenoot80 binnensten voorhof, dat aen de zijde van de noorder-poorte was; ende het voorste deel Ga naar margenoot81 der selver was des weeghs na ’t Zuyden: Ga naar margenoot82 eene, was’er aen de zijde van d’oost-poorte, Ga naar margenoot83 siende des weeghs na ’t Noorden.
45 Ende hy sprack tot my: Dese Ga naar margenoot84 kamer, welcker Ga naar margenoot85 voorste deel des weeghs na het Zuyden is, is voor de Priesteren, die de Ga naar margenoot86 wacht des huyses waer nemen. [kolom]
46 Maer de kamer, welcker voorste deel des weeghs na het Noorden is, is voor de Priesteren, die de Ga naar margenoot87 wacht des altaers waer nemen: dat zijn de kinderen Ga naar margenoot88 Zadoks, die uyt de kinderen van Levi tot den HEERE Ga naar margenoot89 naderen om hem te dienen.
47 Ende hy mat den voorhof, de lenghte, hondert ellen, ende de breette hondert ellen, vierkant: ende den Ga naar margenoot90 altaer was Ga naar margenoot91 voor aen het Ga naar margenoot92 huys.
48 Doe bracht hy my tot het voorhuys des huyses, ende hy mat [elcken] post des voorhuyses, vijf ellen van dese, ende vijf ellen van gene zijde: ende de breette der poorte, drie ellen van dese, ende drie ellen van gene zijde:
49 De lenghte van het voorhuys, twintigh ellen, ende de breette elf ellen; ende het was met Ga naar margenoot93 trappen, [by] dewelcke men daer in opgingh: Oock warender pilaren aen de posten, een van dese, ende een van gene zijde.	margenoot* Gelijck Godt in ’t begin deses boecks den Propheet Ezechiel met een voortreflick gesicht in sijn ampt heeft ingestelt, alsoo heeft het hem belieft alle sijne prophetien ende gesichten, insonderheyt de naest-voorgaende van de lichamelicke verlossinge uyt Babel, ende van andere vyanden, ende de geestelicke door den Messiam, met alle aenklevende beloofde zegeningen, hier in de negen volgende Capittelen als te sluyten ende te verzegelen met een seer groot, ende uytnemende heerlick gesichte, zijnde vol van geestelicke verborgentheden, ende gericht tot vertroostinge sijner Kercke, in eenen seer kommerlicken tijt, als Godts volck nu al eenen geruymen tijt uyt Canaan was wech gevoert geweest, Ezechiel met Iuda in Babel gevangen, (gelijck d’Apostel Iohannes in Pathmos gebannen, die in sijne Openbaringe, door ingevinge des selven Geests, vele gelijcke dingen geschreven heeft) Ierusalem, de Tempel, ende het Koninckrijck van Iuda verstoort, sulcks dat het menschelick met den volcke Godts teenemael scheen uyt ende gedaen te zijn. Waer tegen Godt hier seer levendigh afbeelt ende voorseyt eene gewisse ende seer volmaeckte herstellinge van sijn huys, stadt, volck, ende lant, (dat is, sijne algemeyne Kercke in den Nieuwen Testamente, uyt Ioden ende Heydenen) den geestelicken Godtsdienst, mitsgaders de Christelicke gemeynschap ende onbegrijplicke gelucksaligheyt der strijdende, ende principalick der triumpheerende Kercke, met den overvloet harer geestelicke gaven ende zegeningen, onder haren Hoogepriester, Koningh, Vorst, Hooft ende Heere Iesu Christo. Ende sulcks alles onder figuren, ende met manieren van spreken, die genomen zijn van den staet ende stijl des Ouden Testaments, als oock by andere Propheten gebruycklick, doch nergens soo uytvoerlick als hier. Sulcks dat de herstellinge van Iuda, Ierusalem, ende den Tempel, die ten tijde van Zerubbabel, Ezra ende Nehemia geschiet is, niet meer als eene kleyne schaduwe is van dit volkomen genadenwerck des Messiae, dat hier den Propheet is geopenbaert. Ende mach derhalven dit gesichte neffens de gesichten van Daniel, met reden een Apocalypsis des Ouden Testaments genaemt worden: ende moet oock wel met Christelicke nedrigheyt ende eerbiedigheyt ondersocht, ende met andere Schrifturen des Ouden ende Nieuwen Testaments, als oock met den aert ende nature des geestelicken Koninckrijcks Iesu Christi vergeleken worden, maer niet roeckelooslick ende vermetelick in alle particuliere omstandigheden op dit ende dat gepast sonder aenleydinge der Heylige Schrifture. Want wanneer de substantie ende het principael oogemerck al bekent mach zijn, soo salder evenwel noch al veel verborgens blijven, dat ons sal doen gedencken aen de woorden des Apostels, 1.Corinth. 13.9, 10, 12. met de verklaringen, die hier by gevoeght zijn, en worden niet verworpen andere schriftmatige uytleggingen die daer op souden mogen gepast worden. margenoot1 Met den Koningh Iojachin. siet bov. 1. vers 2. ende 24. vers 1. ende 33.21. margenoot2 Hebr. het hooft des jaers, dat de Ioden houden voor het begin des burgerlicken jaers. Andere verstaen’t van ’t kerckelicke jaer. margenoot3 Verstaet, d’eerste maent. margenoot4 Ierusalem. Siet bov. 33.21. ende 24. versen 1, 2. met d’aent. aldaer. margenoota Ezech. 33.21. margenoot5 Siet boven 2.3. ende 24.2. met de aent. Hebr. in het been, ofte, in de kracht dies daeghs. margenoot6 Siet bov. 1. op vers 3. margenoot7 T.w. in ’t lant Israëls: Verstaet, in een gesichte, als volght. margenoot8 Siet bov. 1. op vers 1. ende 8. op vers 3. margenoot9 De Heere. margenoot10 Vergelijckt Apoc. 21.10. Siet van ’t Hebreeusch woort bov. 37.1. margenoot11 ’t Is aenmercklick dat noch bergh, noch stadt, soo hier, als in ’t volgende, genoemt wort, maer alleen door het woordeken als, bedecktelick, als met den vinger, op Zion ofte Moria, ende Ierusalem gewesen: ’t welck dienen konde om onse gedachten te meer van ’t aerdsche Zion ende Ierusalem af te trecken, ende te leyden tot het hemelsche ende geestelicke, T.w. Godts Kercke, onser aller moeder, Galat. 4.26. welcker naem sal zijn, De HEERE is aldaer, onder 48.35. Tot gelijcken eynde konde strecken het onderscheyt datter is tusschen dit gantsche gebouw, ende den voorgaenden tempel van Salomo, ende den anderen, die na de wederkomste uyt Babel gebouwt is. Daerom oock nergens in Ezra, Nehemia, Haggeus, ende Zacharias gevonden wort, dat men in de weder-opbouwinge des tempels ofte der stadt sich soude hebben gereguleert na dit verborgen gesichte, het welcke selfs verscheydene Ioodsche Rabbijnen moeten bekennen te sien op den tijt des Messiae. margenoot12 Ezechiel staende in het Noorden, (daer de tempel geweest was. Siet Psalm 48. op vers 3.) sagh eene stadt voor sich in het Zuyden. margenoot13 Ofte, hadde doen ingaen, ingebracht hadde. margenoot14 Men kan hier door, met de meeste Uytleggers verstaen den Heere Christum, als den oppersten Stichter sijnes huyses, die hier niet verschijnt in schricklicke Majesteyt, als een Richter, maer lieflick als een Bouwmeester: of immers, eenen Engel, dien ’t den Sone Godts gelieft heeft daer toe te gebruycken. Vergel. bov. 1.26. ende 9.2. ende 10.2. Zach. 6. vers 12, etc. ende Apoc. 11. vers 1. item onder 43.6. alwaer ’t schijnt dat dese Man onderscheyden wort van den Heere, sprekende uyt den Tempel. margenoot15 Of, stael, zijnde schoon ende net, hardt ende duersaem. Vergel. Apoc. 1.15. item bov. 1.7. ende wijders Psalm 45.3. ende 102. versen 27, 28. doch hier niet als een brandende Hasmal, boven 1.4, 27. margenoot16 Als hebbende het beleyt ende de bedieninge van dit geestlick gebouw. margenoot17 Als een lantmeter, want men doe met snoeren of koorden het lant plach af te meten ende te deylen. siet ond. 47.3, 13. met d’aenteeck. ende vergel. Apocal. 21.15. Zach. 2.1. wort het genoemt, een meetsnoer. margenoot18 Als een Bouwmeester, om dit nieuwe gebouw pertinentelick af te meten, dat men te dier tijt veel met rieten (zijnde daer toe seer bequaem) gewoon was te doen, waer voor wy het woort meetroede, souden konnen gebruycken. siet Apocal. 11.1. Alsoo moet Godts Huys na sijnen raet ende woort gesticht ende gericht worden, als na de eenige regelmate, ende het souvereyn richtsnoer aller stichtinge: hier op siet de maniere van spreken Ies. 28.10. Gal. 6.16. Phil. 3. vers 16. ende daer van worden de boecken der H. Schrifture Canonijck genoemt. Vergel. Exod. 25.9, 40. Actor. 7.44. Hebr. 8.5. Voorts kan men, aengaende de gantsche metinge deses geestelicken gebouws, vergelijcken Ephes. 3. versen 17, 18, 19. margenoot19 Als Heere des huyses, ende erfgenaem van alles, openende ende sluytende: ofte immers, als last van dien hebbende. Siet Ioan. 10.2, 3. Hebr. 1.2. ende 3.3, 6. Apoc. 3.7. Anders, by de poorte, ofte, in eene poorte. margenoot20 Siet boven 2. op vers 1. margenoot21 D. lett met sonderlingen aendacht op alles wat ghy siet ende hoort, op dat ghy ’t den volcke Godes getrouwelick meught voordragen, als volght. Vergelijckt Matth. 10.27. Luce 12.3. Act. 20.20, 27. 1.Cor. 11. vers 23. etc. ende wijders in ’t gemeyn, 1.Corinth. 12.7. alsoo onder 43.10, 11. margenoot22 In het vierkant omcingelende de geheele plaetse van al dit gebouw. Vergelijckt Iesai. 26.1. Zachar. 2.4, 5. Siet van den omgangh deses muers, onder cap. 42. versen 15, 16, 17, 18, 19, 20. margenoot23 Hebr. rontom, rontom, ende soo in het volgende. margenoot24 De mate van elcke elle, was eene gemeyne elle ende een hant breet, soo dat het meet-riet was van ses gemeyne ellen, ende ses hant breeten. margenoot25 Gereeckent op de breette van vier t’samengevoeghde vingeren, ofte drie duymen. margenoot26 Dat is, de dickte van desen muer. margenoot27 De leeghte deses buyten-muers nemen sommige als eene afbeeldinge, ten eersten van Christi uyterste vernederinge, van dewelcke hy is voort gegaen ende gewassen, tot dat hy, het werck onser verlossinge volbracht hebbende, is verhooght ende in gegaen in het heylige der heyligen. Siet Ioan. 3.30. Philip. 2.7. etc. Hebr. 9.11, 12, 24. Ten tweeden, van den eersten aenvangh, ende alsoo het volgende van den voortgangh ende wasdom des Christendoms, ende verscheydene maten der gaven aller leden Christi, in desen leven, tot dat hyse voere met hem in de hemelsche plaetsen, die hy haer bereyt heeft. Siet Luce 17. vers 5. Rom. 1.17. 1.Corinth. 13.9, 10, 12. Ephes. 4.12, 13, 14, 16. Apoc. 22. vers 11. margenoot28 Verstaet de eerste poorte. margenoot29 Hebr. welcker aengesichte [was] des weeghs, etc. margenoot30 Hoe vele die geweest mogen zijn, en wort hier niet vermelt, als wel van d’andere in het volgende geschiet. margenoot31 Hebr. het kamerken, D. elck een der kamerkens, ofte, cellekens, die aen beyde zijden in ’t Noorden ende Zuyden, tusschen de eerste ende tweede poorte tegen malkanderen over waren, tot eenigh verblijf van de poort ende dorpelwachters, ende de gene die van buyten in quamen. Het welcke eenige houden voor eene afbeeldinge van de aenkomste, ingangh, inschrijvinge ende opneminge der leden Christi in sijn huys, ofte (om soo te spreken) onder zijn dack, hoede ende bescherminge op aerden, ende daer na in de hemelsche woonsteden. Siet Psalm 22.31. ende 87.4, 5, 6. Iesa. 54.3. etc. ende 60.4. etc. Matth. 25.10. Luce 16.9. Actor. 2.41, 42. etc. margenoot32 D. de plaetse ofte het ruym, spatie, tusschen de kamerkens. margenoot33 D. beyde dorpelen (als sommige) gelijck vers 6. margenoot34 Ofte, portael, ende soo in ’t volgende, als sommige dit nemen. margenoot35 Anders, ende als hy gemeten hadde, etc. ende dan vers 9. soo mat hy, etc. margenoot36 Ofte, invvendigh, invvaert. margenoot37 T.w. der poorte, ofte, sijne, te weten, des voorhuyses ofte portaels. margenoot38 Anders, te weten, het voorhuys der poorte van binnen. margenoot39 Hebr. drie van hier ende drie van hier, Dat is, van daer, waer van de sin is, na den aert der Hebreeuscher sprake, sulcks als in den text staet: ende soo in het volgende. margenoot40 Hebr. grenze, pale. margenoot41 Hebr. voor het aengesichte. margenoot42 Anders, van het dack der kamerkens af tot haer (der poorten) dack toe. margenoot43 D. hy mat, als vele dit hier verstaen, alsoo het gebouw al gemaeckt of gereedt was. siet bov. vers 5. margenoot44 De voorhoven des Heeren, daer in Godts volck sich plach te onthouden, (dieder verscheydene geweest zijn voor desen Tempel, als in ’t volgende verhaelt wort,) houden eenige, als eene afbeeldinge van de uytbreydinge der Kercke des Nieuwen Testaments in vele particuliere Kercken door de gantsche werelt vergadert, doch alle gehoorende tot het lichaem der algemeyne Kercke, ende gemeynschap hebbende aen den Heere Christo ende sijne weldaden, door den Tempel afgebeelt. Siet Psal. 65.5. ende 84. vers 3. ende 87.4, 5, 6. ende 100. vers 4, etc. Iesai. 54.2, 3, etc. ende 60. vers 4, etc. ende 62.9. margenoot45 Hebr. aengesichte: ende soo in ’t volgende. margenoot46 Ofte, daer men aen komt. margenoot47 Of, [namelick tot aen] de binnen-poorte. margenoot48 Verst. met glas, ofte, erge, naeuwe, (als ofse gesloten waren) doch alsoo, datse innewaert schoon licht gaven, (vergel. 1.Reg. 6. op vers 4.) afbeeldende het ware licht, dat de Heere Christus in sijne Kercke soude inbrengen door sijn Woort ende Geest. Siet Iesai. 42. versen 6, 7. ende 49.6. ende 60. versen 19, 20. Ioan. 1. versen 7, 8. ende 8.12. Apoc. 21.23, 24. etc. margenoot49 And. galerijen, bogen. margenoot50 And. [aen] de vensteren nu, etc. ende aen de posten vvaren palmboomen. margenoot51 Afbeeldende den geestlick-cierlicken, altoos groenenden, vruchtbaren, ende onverwinnelicken staet der Kercke. Siet Psal. 92.13. Cant. 7. versen 7, 8. Apoc. 7.9. margenoot52 Dat sommige noemen, het voorhof der vrouvven. margenoot53 In mijns vaders huys zijn vele vvooningen, seyt de Heere Christus, Ioan. 14. vers 2. ende op aerden beschickt hy den sijnen plaetse, ende berginge tegen onweder, regen, ende der sonnen hitte, D. bestandigen troost in allen kruyce. Siet Ies. 4.5, 6. ende 32. vers 2. etc. margenoot54 Ofte, langhs de poorten henen. margenoot55 Ofte, leege. And. tegen over de lenghte van de poorten; [daer was] het leege plaveysel. Dit verstaen sommige alsoo, dat dit plaveysel in ’t midden verheven ende hoogh opgaende was, ende de zijden leegh afgaende, om alle onreynigheyt bequaemlick af te spoelen. margenoot56 Hebr. aengesichte. margenoot57 Hebr. voor ’t aengesichte, ofte, (als sommige) tot aen het aengesichte, D. tot aen het voorste des binnensten voorhofs. margenoot58 Hebr. welcker aengesichte was, etc. alsoo vers 22. margenoot59 Hebr. vvas, T.w. elck een van dien. margenoot60 Hebr. vijf ende tvvintigh in de elle. margenoot61 Hebr. sy gingen, of, sy souden opgaen: D. men gingh op, als elders dickwils. Vergel. onder versen 38, 41, 42. margenoot62 Hebr. voor ’t aengesichte van dien. alsoo vers 26. margenoot63 D. gelijck de voorseyde andere maten waren. margenoot64 Gelijck d’andere vensteren waren. margenoot65 Verst. het tweede, of middelste voorhof, tot onderscheyt van ’t binnenste, of derde, vers 44. margenoot66 D. gelijck d’andere waren: als boven ende in’t volgende. margenoot67 Sommige versetten dese woorden, ende lesen vijftigh, voor, vijf ellen, aldus: De lenghte was vijftigh ellen, ende de breette vijf ende twintigh ellen, uyt vergelijckinge van versen 21, 25, 33, 36. margenoot68 Hebr. kamer, deure, D. elck eene. margenoot69 Hebr. wiesschen, spoelden sy, of, souden sy wasschen. Vergel. boven vers 22. ende siet Exod. 29. vers 17. Lev. 1.9, 13. ende 8. versen 11, 21. ende 9. vers 14. afbeeldende den H. Doop, mitsgaders de geestelicke reyninge ende suyveringe, diese dagelicks alle van nooden hebben, die Godt welbehaeghlick sullen dienen, waer van dickwils in de Schrifture gesproken wort. siet Act. 22. vers 16. 1.Cor. 6. vers 11. 2.Tim. 2. vers 21. Titum 3.5. Hebr. 10. versen 22, 23. Iacob. 4.8. etc. margenoot70 Siet Gen. 8.20. Lev. 6.9. met d’aenteeck. Verstaet hier het vleesch, dat geoffert soude worden. margenoot71 D. het vee, dat tot dese offerhanden gebruyckt wert. margenoot72 Hebr. sonde. item, schult: als in ’t volgende dickwils. siet Lev. 4. op vers 3. Door dit slachten, ende voorts door de offerhanden, aengemerckt in ’t gemeyn, wierd afgebeelt, ten eersten, het eenigh slacht ende welrieckende soen-offer onses Hoogepriesters Iesu Christi, in den H. Euangelio voorgedragen, ende door de H. Sacramenten, specialick het heyligh Avontmael, beteeckent ende verzegelt. Ten tweeden, het werck des H. Kerckendiensts, waer door de menschen geestelick Gode als geslacht ende bereyt worden tot een aengenaem offer. Ten derden, de geestlicke slachtinge, doodinge ende kruycinge van ons selven, D. den ouden mensche, ende de danckbaerheyt der geloovigen, die sy selfs, als geestlicke Priesters, ja een Konincklick Priesterdom, haren Salighmaker schuldigh zijn, ende op-offeren. siet Psalm 40.7, 8, 9. Iesa. 53. versen 7, 10. 1.Corint. 11.24, 25. Gal. 3.1. Hebr. 10. versen 1, 4, 5. etc. Voorts Ies. 66.20. Mal. 1. vers 11. ende 3.3, 4. Rom. 6.6. ende 12. vers 1. ende 15.15, 16. Phil. 2.17. Col. 3.5. Hebr. 13.15, 16, etc. 1.Petr. 2.9. Apoc. 1. vers 6. margenoot73 Hebr. schouder: dat oock voor zyde genomen wort. alsoo in ’t volgende. margenoot74 Siet versen 39, 40. margenoot75 Vergelijckt boven versen 22, 38. margenoot76 Vergelijckt boven versen 22, 38, 41. margenoot77 Vergel. Psal. 68. vers 14. met de aent. And. haken, T.w. om de beesten daer aen op te hangen, de huydt af te trecken, om voorts in stucken te houwen, etc. margenoot78 Of, van binnen. margenoot79 De Leviten, die gestelt waren om Godt in sijn huys met singen ende spelen te loven. Siet 1.Chron. 6.31. ende 16.4. ende 23.5, 30, 31. Door dese ende andere diensten, die in ’t volgende, in de beschrijvinge van dit nieuw huys des Heeren, vermelt worden, wierden afgebeelt de verscheydene bedieningen, die in de Kercke des Nieuwen Testaments souden zijn, als oock in ’t gemeyn verscheydene oeffeningen der Godtsaligheyt, by de lidtmaten der Kercke, die hare voorgangers ende herders souden assisteeren, ende gehoorsaemlick navolgen. siet Rom. 12.6, 7, 8. 1.Corint. 12.5, etc. Ephes. 4.11, 12. ende 5.19. 1.Tim. cap. 3. Tit. capp. 1. 2. Hebr. 13.7, 17. etc. margenoot80 Verstaet het alderbinnenste ofte derde voorhof, dat aen het voorhuys deses tempels was. margenoot81 T.w. kameren. margenoot82 Anders, een andere [rijge van kameren] etc. margenoot83 Hebr. het aengesichte des weeghs, etc. margenoot84 D. kameren, elcke deser kameren, als eenige dit verstaen: alsoo in ’t volgende vers Vergelijckt onder 42.1, 4, 5. margenoot85 Hebr. aengesichte: alsoo in het volgende vers. margenoot86 D. den dienst van Godts huys. Vergel. Levit. 8. op vers 35. Num. 3. op vers 7. onder 44.8, 14, 15. Sommige verstaen hier, ende in ’t volgende vers, uyt vergelijckinge van ond. 44.10, 14. de Leviten, gereeckent onder de Priesteren ofte der selver naem, om datse den Priesteren gegeven ende by gevoeght waren tot haer behulp. siet Num. 3.6, 7, 8, 9, etc. ende 18.2, 3, 4. 1.Chron. 23.27, 28. ofte, Priesters genoemt, (als oock 2.Reg. 23.9.) om datse te voren Priesters geweest waren, maer gedegradeert, als van eenige geseyt wort, onder 44.12, 13, 14. Het schijnt altoos klaer te zijn, dat hier onderscheyt gemaeckt wort tusschen de wacht des huyses, ende de wacht des altaers, als in ’t volgende vers te sien is, gelijck onder 44.14, 15. tusschen de wacht des huyses, ende des heylighdoms. margenoot87 D. de bedieninge des brand-offers altaers: waer door sommige (als in het voorgaende vers) verstaen den dienst der Leviten, dien sy den Priesteren in ’t offeren moesten doen by den brand-offer altaer. Doch de aendachtige leser kan vergelijcken onder 44. vers 15. margenoot88 Siet van dese breeder ond. 44.15. margenoot89 Dit naderen ende genaken tot den HEERE (waer van oock in het volgende dickwils vermelt wort) was eene afbeeldinge van de naderinge Iesu Christi onses Middelaers, tot den Vader voor ons, ende voorts van de voorbiddingen der herderen voor hare kudde, ende aller geloovigen (als geestelicke Priesteren) in ’t gemeyn, met hare gebeden ende Godtsdiensten, in Christi name. Siet Ierem. 30. op vers 21. Rom. 1.9, 10. Ephes. 1.16, 17. Coloss. 4.12. Hebr. 10.19, 22, etc. ende 13.17. margenoot90 Brand-offers altaer. margenoot91 Hebr. voor ’t aengesichte. margenoot92 D. den tempel, alsoo in ’t volgende. Siet cap. 41. vers 1. margenoot93 Sonder te melden, hoe veel, als boven vers 6.

Vorige Volgende

Ga naar margenoot* Het xl. Capittel.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

39

41

42

43

44

45

46

47

48

49