Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxxvij. Capittel.

Zedekia, hoewel ongehoorsaem zijnde, laet nochtans Ieremiam versoecken om voorbede by Godt, dewijle ’t scheen, als of de Chaldeen met Pharao te doen krijgende, de belegeringe wel gantsch mochten verlaten, versen 1, 2, etc. maer krijght voor antwoort, dat Pharao daer uyt sal scheyden, ende de Chaldeen weder komen, de stadt innemen ende verbranden sullen, al warense noch soo weynigh ende machteloos, 6. Ieremia, by occasie van ’t opbreken der Chaldeen, soeckt uyt de stadt te gaen, maer wort gegrepen, tot de Vorsten gebracht, geslagen, ende in snoode gevangenisse gestelt, 11, waer uyt hem Zedekia heymelick laet halen, om yets troostelicks te hooren, maer krijght al het oude bescheyt: laet hem nochtans in de vorige gevangenisse, op sijn begeeren, weder brengen, 16.

1

ENde Zedekia, sone van Iosia, regeerde, ¹ Koningh zijnde, in plaetse van ² Chonja Iojakims sone: welcken ³ [Zedekia] Nebucadrezar, de Koningh van Babel, Koningh gemaeckt hadde in den lande van Iuda.

1 Siet deselve maniere van spreken bov. 23.5. And. ende de Koningh Zedekia regeerde in plaetse, etc. Sommige houden, dat dese maniere van spreken hier van Zedekia alsoo gebruyckt wort, om dat Chonia, (anders genoemt Iechonia, ofte, Iojachin) sijn voorsaet, niet meer als drie maenden hadde geregeert, ende als voor geenen Koningh gehouden en was. Vergel. bov. 36. vers 30. met de aent.

2 Siet bov. 22. op vers 24.

3 Siet 1.Reg. 24. vers 17.

2

Maer hy en hoorde niet, hy, noch sijne ⁴ knechten, noch het volck des lants, na de woorden des HEEREN, die hy sprack door den ⁵ dienst des Propheten Ieremia.

4 D. officieren, ende hovelingen.

5 Hebr. hant.

3

Nochtans sondt de Koningh Zedekia, Iuchal den sone van Selemja, ende Zephanja den sone van Maaseja, den Priester, tot den Propheet Ieremia, om te seggen: Bidt doch voor ons, tot den HEERE onsen Godt ⁶.

6 Siet het vervolgh deser sake, vers 6.

4

(Want Ieremia was [noch] ⁷ ingaende ende uytgaende in het midden des volcks: ende sy en hadden hem [noch] in het ⁸ gevangenhuys niet gestelt.

7 D. hy verkeerde noch vrijelick onder den volcke, doende sijn ampt onverhindert. Vergel. Deut. 31. op vers 2.

8 Hebr. eygl. huys der besluytinge, of, ophoudinge, bedwangh: alsoo ond. versen 15, 18. als of men seyde, sluythuys, vers 15. oock genoemt het huys des bants, D. der banden: als of men seyde, bindthuys.

5

Ende ⁹ Pharaos heyr was uyt Egypten uytgetogen: ende de Chaldeen, die Ierusalem belegerden, als sy het geruchte van ¹⁰ hen gehoort hadden, soo waren sy ^a van Ierusalem ¹¹ opgetogen.)

9 Des Koninghs van Egypten, dien Zedekia ende de Ioden tegen Nebucadrezar te hulpe hadden geroepen. Van desen naem Pharao, siet Genes. cap. 12. op vers 15.

10 Van de Egyptenaren.

a Ier. 34.21.

11 D. afgetogen, opgebroken, als bov. 34.21. ende onder vers 11.

6

Doe geschiedde des HEEREN woort tot den Propheet Ieremia, seggende:

[fol. 52r]

7

Soo seyt de HEERE, de Godt Israëls; Soo sult ghylieden seggen tot den Koningh van Iuda, die u tot my gesonden heeft, om my te vragen; Siet, Pharaos heyr, dat u ter hulpe uytgetogen is, sal weder keeren in sijn lant, [in] Egypten.

8

Ende de Chaldeen sullen weder keeren, ende tegen dese stadt strijden: ende sy sullense innemen, ende sullense met vyer verbranden.

9

Soo seyt de HEERE; En bedrieget uwe ¹² zielen niet, seggende, De Chaldeen sullen ¹³ sekerlick van ons wech trecken: want sy en sullen niet ¹⁴ wech trecken.

12 D. u selven. siet ond. 38. op vers 17.

13 Hebr. wech treckende wech trecken.

14 T.w. teenemael, ende alsoo, datse de belegeringe niet en souden hervatten, of, ghy hare wederkomste niet en soudt hebben te verwachten.

10

Want al sloeght ghylieden het gantsche heyr der Chaldeen, die tegen u strijden, ende daer bleven van hen [eenige] ¹⁵ verwondde mannen over, soo souden sich die, een yegelick in sijne tente, op maken, ende dese stadt met vyer verbranden.

15 Of, gestekene.

11

Voorts geschiedde ’t als het heyr der Chaldeen van Ierusalem was opgetogen, ¹⁶ van wegen Pharaos heyr;

16 Als bov. vers 5.

12

Dat Ieremia uyt Ierusalem uytgingh, om te gaen [in] den lande ¹⁷ Benjamins: om van ¹⁸ daer te ¹⁹ scheyden door het midden des volcks.

17 Zijnde sijn vaderlant, daer Anathoth gelegen was.

18 Van Ierusalem.

19 Of, te ontslibberen, sachtkens te ontgaen, onder de menighte van ’t volck, die nu na hare woonplaetse, vermits den optocht der Babyloniers, weder keerden.

13

Als hy in de poorte ²⁰ Benjamins was, soo was daer de wachtmeester, wiens naem was Ierija, de sone Selemja, des soons Hananja: die greep den Propheet Ieremia, seggende: Ghy wilt tot de Chaldeen ²¹ vallen.

20 Daer men na het lant Benjamins gingh.

21 D. over gaen, afwijcken tot den vyant. Hebr. ghy zijt vallende, etc.

14

Ende Ieremia seyde, Het is valsch, ick en wil niet tot de Chaldeen vallen; Doch ²² hy en hoorde niet na hem: maer Ierija greep Ieremia aen, ende bracht hem tot de Vorsten.

22 Ierija en hoorde niet na Ieremia, en geloofde hem niet.

15

Ende de Vorsten werden seer toornigh op Ieremia, ende ²³ sloegen hem: ende sy stelden hem in het ²⁴ gevangenhuys, ten huyse Ionathans des Schrijvers; want sy hadden dat tot een ²⁵ gevangenhuys gemaeckt.

23 D. sy lieten hem slaen, ende stellen, etc.

24 Hebr. huys des bants. siet boven op vers 4.

25 Hebr. huys der besluytinge, als bov. vers 4.

16

Als Ieremia in de ²⁶ plaetse des kuyls, ende in de ²⁷ kotjens gekomen was; ²⁸ ende Ieremia aldaer ²⁹ vele dagen geseten hadde:

26 Hebr. huys, dat voor plaetse, oock genomen wort. Verstaet hier eene diepe, vuyle, onder-aerdsche gevangenisse.

27 Ofte, sellekens, kamerkens, die in sulcke gevangenissen plegen te zijn.

28 Of, soo bleef Ieremia aldaer vele dagen: daer na, etc.

29 D. eenen geruymen tijt.

17

Soo sondt de Koningh Zedekia henen, ende ³⁰ liet hem halen; ende de Koningh vraeghde hem in sijn huys, in het verborgen, ende seyde, ³¹ Is’er oock een woort, van den HEERE? ende Ieremia seyde, Daer is, ende seyde, Ghy sult in de hant des Koninghs van Babel gegeven worden.

30 Hebr. nam hem, D. liet hem van daer nemen ende tot sich brengen. siet Genes. c. 12. op vers 15. ende bov. 36. vers 21. ende ond. 38.14. ende 40. versen 1, 2, etc.

31 Heeft u Godt eenige nieuwe prophetie geopenbaert, aengaende desen onsen elendigen toestant? hier uyt blijckt, dat de Koningh Ieremiam voor een waerachtigh Propheet Godts hielt: desen niet tegenstaende liet hy toe, dat men hem soo qualick tracteerde. siet ond. 38.5. ende vergel. Marc. 6.20, etc.

18

Voorts seyde Ieremia tot den Koningh Zedekia: Wat heb ick tegen u, ofte tegen uwe knechten, ofte tegen dit volck gesondight, dat ghylieden my in het ³² gevangenhuys gestelt hebt?

32 Als bov. vers 4.

19

Waer sijn nu u-lieder ³³ Propheten, die u gepropheteert hebben, seggende: De Koningh van Babel en sal niet tegen u-lieden, noch tegen dit lant komen.

33 Verst. valsche.

20

Nu dan, hoort doch, O mijn heer Koningh: ³⁴ laet doch mijne smeeckinge voor u aengesichte neder vallen, ende en ³⁵ brenght my niet weder [in] Ionathans des Schrijvers huys, op dat ick aldaer niet en sterve.

34 D. laet my doch met smeecken voor u neder vallen: of, laet mijn smeecken voor ofte by u gelden, bevallen, aengenaem zijn. siet bov. 36. op vers 7.

35 D. laet my niet weder brengen: ofte, doet my niet weder keeren.

21

Doe gaf de Koningh Zedekia bevel; ende sy ³⁶ bestelden Ieremia in den ³⁷ voorhove der ^b bewaringe, ende men gaf hem des daeghs eene ³⁸ bolle broots uyt de backers-strate, tot dat al het broot van de stadt ³⁹ op was, alsoo ⁴⁰ bleef Ieremia in den voorhove der bewaringe.

[kolom]

36 Ofte, gaven te bewaren, bevalen. Vergel. bov. 36. op vers 20.

37 Siet boven cap. 32. op vers 2.

b Ierem. 32.2.

38 Siet Iudic. 8.5. met de aenteeck.

39 Ofte, ten eynde was, verteert was

40 Ofte, satt.