Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxxv. Capittel.

Ieremia vergadert, door Godts bevel, de Rechabiten, ende noodightse tot wijn drincken, vers 1, etc. maer sy weygeren het selve, van wegen het verbodt hares vaders Ionadabs, 6. met welck exempel Godt sijn ongehoorsaem ende onboetveerdigh volck beschaemt, ende hen het verderf voorseyt, 12. maer den Rechaten belooft hy sijnen zegen, 18.

1

HEt woort, dat tot Ieremia geschiet is, van den HEERE; in de dagen ¹ Iojakims, des soons Iosia: des Koninghs van Iuda, seggende:

1 Siet boven 1.3. ende 21.1. ende 25. vers 1. ende 26. vers 1. ende 27.1, 12. ende c. 28. vers 1. ende 32. vers 1. Uyt welcker vergelijckinge blijckt, dat in het by een brengen deser Prophetien niet altijts gesien is op den order des tijts. Vergel. ond. c. 45. op vers 1. ende Ezech. 30. op vers 20.

2

Gaet henen tot der Rechabiten ² huys, ende spreeckt met hen, ende brenghtse in des HEEREN huys, in eene der ³ kameren, ende ⁴ geeftse wijn te drincken.

2 D. het familie, of, geslachte der Rechabiten, alsoo terstont vers 3. siet van dese 1.Chron. 2. op vers 55.

3 Die aen den Tempel waren. siet 1.Reg. 6. op vers 5.

4 D. presenteert, biedt, schencktse, etc.

3

Doe nam ick Iaazanja, den sone Ieremia, des soons Habazinia, mitsgaders sijne broederen, ende alle sijne sonen, ende het gantsche huys des Rechabiten,

4

Ende brachtse in des HEEREN huys, in de kamer der sonen Hanans, des soons Iegdalia, des ⁵ mans Godts; ⁶ welcke is by der ⁷ Oversten kamer, die daer is boven de kamer Maaseja des soons Sallums, des dorpelbewaerders.

5 D. Propheten. Siet Deuter. 33. op vers 1. en Iudic. 13. op vers 6. Dese omstandigheden dienden, om der sake te meer aensiens ende geloofs te maken by de hartneckige Ioden.

6 T.w. kamer.

7 Ofte, Princen. D. Regeerders, verstaet, des Tempels ofte des heylighdoms. (siet Ies. 43. vers 28.) als daer waren de Hoofden der Priesteren ende Leviten, ende principalick de Hoogepriester ende de naeste aen hem. Sulcke Hebreeusche woorden worden gebruyckt van Kerckelijcke ende Politijcke diensten. Vergel. bov. 20. op vers 1. ende 29.26. Item, Gen. 41. op vers 45. Num. 3.32. 1.Cor. 12.28, etc.

5

Ende ick settede den kinderen van der Rechabiten huyse ⁸ koppen vol wijns ende bekers ⁹ voor: ende ick seyde tot hen, Drincket wijn.

8 Of, schalen. Het Hebr. woort komt seer na over een met een ander, dat eenen heuvel beteeckent, ende kan derhalven hebben de beteeckeninge van eenen verhevenen kop, schale, of, beker, etc. siet Genes. 44. op vers 2. Het volgende woort beteeckent oock bekers, ofte diergelijcke drinckvaten, welcker onderscheyt nu onseker is.

9 Hebr. voor ’t aengesichte der, etc. als Gen. 18.8, etc.

6

Maer sy seyden, Wy en ¹⁰ sullen geenen wijn drincken: want Ionadab de sone Rechabs, onse ¹¹ vader, heeft ons ¹² geboden, seggende: Ghylieden en sult geenen wijn drincken, ghy, noch uwe kinderen, tot in ¹³ eeuwigheyt.

10 D. mogen of moeten geenen wijn drincken.

11 D. voorvader. Dewijle vele het daer voor houden, dat hy deselve is, die 2.Reg. 10.15, 23. vermelt wort; zijnde geweest een seer Godtvruchtigh, aensienlick, ende seer vermogent personagie, soo dat oock Iehu sich in sijnen yver, ende nieuwen staet door des selven geselschap ende tegenwoordigheyt heeft willen stercken. Dese Ionadab, na sommiger gevoelen, wijslick overdenckende, sijne afkomste, ende de verdorventheyt die al te dier tijt in swange gingh, misschien oock door eenen Prophetischen geest voorsiende de toekomstige straffen ende verwoestingen, heeft sijne nakomelingen door dese particuliere, ofte bysondere bevelen willen inscherpen, dat sy, te vreden zijnde met dese genade, dat sy tot de gemeenschap Godts ende sijner Kercke waren aengenomen, voor de reste haer soo ingetogen, nedrigh ende slecht souden dragen, dat sy (als vreemdelingen in Israël, afkomstigh van Iethro, Mosis schoonvader) den Israëliten niet mochten onaengenaem ofte aenstootelick worden, gelijck het dan vreemdelingen somtijts haest (als men seyt) plegen te verkerven: Item, dat sy oock niet door gierigheyt, ofte wellust ende weelde met andere verdorven ende gestraft mochten worden, of, door besit van huysen ende erffenissen vervallen in vertrouwen op tijdelick goet, ende belett worden ten tijde van ballinghschap, beroovinge van goederen, etc. Wat Godt wijders met dit exempel der Rechabiten hebbe voor gehadt, blijckt uyt desen gantschen handel, dien Ieremia, door sijnen last, met hen gehadt heeft.

12 Of, heeft het ons verboden. siet Levit. 4. op vers 2.

13 D. nimmeermeer. Vergel. 1.Cor. 8.13.

7

Oock en sult ghylieden geen huys bouwen, noch zaet zaeijen, noch wijngaert planten, noch ¹⁴ hebben: maer ghy sult in tenten woonen alle ¹⁵ uwe dagen; op dat ghy ¹⁶ vele dagen levet ¹⁷ in den lande, alwaer ghy als vreemdelingen verkeert.

14 D. besitten.

15 D. de dagen uwes levens, alsoo in’t volgende vers.

16 D. langen tijt.

17 Hebr. op het aengesichte des lants.

8

Soo hebben wy der stemme Ionadabs, des soons Rechabs, onses vaders, gehoorsaemt, in alles dat hy ons geboden heeft: soo dat wy geenen wijn en drincken alle onse dagen, wy, onse wijven, onse sonen, ende onse dochteren:

9

Ende dat wy geene huysen en bouwen tot ¹⁸ onse wooninge: oock en hebben wy geenen wijngaert, noch velt, noch zaet:

18 Ofte, tot ons verblijf.

[fol. 51r]

10

Ende wy hebben in tenten gewoont: Alsoo hebben wy gehoort ende gedaen na alles dat ons onse vader Ionadab geboden heeft.

11

¹⁹ Maer het is geschiet, als Nebucadrezar, de Koningh van Babel, na dit lant optoogh, dat wy ²⁰ seyden; Komt, ende laet ons na Ierusalem trecken ²¹ van wegen het heyr der Chaldeen, ende van wegen het heyr der ²² Syriers: alsoo zijn wy te Ierusalem gebleven.

19 Hier geven sy reden, waerom sy in dese eene sake (namelick datse nu niet in hutten en woonden, maer haer binnen Ierusalem hadden begeven) haers voorvaders bevel, voor desen tijt, niet zijn na gekomen: toonende daer mede, dat het een menschelicke ordinantie was, die sy ter noot ende na gelegentheyt der saken, sonder tegen haren plicht te doen, wel mochten verlaten, om Godts wet niet te overtreden, sulcks oock Ionadabs intentie, ende Gode aengenaem was.

20 T.w. tot malkanderen.

21 Hebr. van, ofte, voor het aengesichte, D. om haer t’ontgaen, uyt vreese van haren overlast ende tyrannie.

22 Hebr. Aram. siet Genes. 10. op. vers 22.

12

Doe geschiedde des HEEREN woort tot Ieremia, seggende:

13

Soo seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls; Gaet henen ende seght tot de ²³ mannen van Iuda, ende tot de inwoonders van Ierusalem: En sult ghylieden geene tucht ²⁴ aennemen, dat ghy hooret na mijne woorden, spreeckt de HEERE?

23 Hebr. man. siet bov. 4. op vers 3.

24 Als bov. 32.33

14

De woorden Ionadabs, des soons Rechabs, die hy sijnen kinderen geboden heeft, dat sy geenen wijn en souden drincken, ²⁵ zijn bevestight; want sy en hebben geenen gedroncken tot op desen dagh, maer het gebodt haers vaders ²⁶ gehoort: ende ick hebbe tot u-lieden gesproken, ^{a 27} vroegh op zijnde ende sprekende, maer ghy en hebt na my niet gehoort.

25 Hebr. is bevestigt, D. elck een sijner woorden is volbracht ofte gehouden, niet tegenstaende dat sy door noot in een eenigh stuck nu anders hadden gedaen, waer in sy geëxcuseert zijn. alsoo vers 16. Vergel. wijders Deuter. 27. vers 26. met de aent. ende onder vers 18. Item, bov. 34.18. ende ond. 44.25.

26 D. gehoorsaemt.

a Ierem. 11.7. ende 25.3. ende 26.5. ende 29.19. ende 32.33.

27 Siet bov. 7. op vers 13. en 2.Chron. cap. 36. op vers 15.

15

Ende ick hebbe tot u gesonden alle mijne knechten, de Propheten, vroegh op zijnde ende sendende, om te seggen, ^b Bekeeret u doch, een yegelick van sijnen boosen ²⁸ wegh, ende ²⁹ maket uwe handelingen goet, ende wandelt andere goden niet na, om hen te dienen; ³⁰ soo sullet ghy in den lande blijven, dat ick u ende uwen vaderen gegeven hebbe: maer ghy en hebt uwe oore niet geneyght, nochte na my gehoort.

b Ierem. 18.21. ende 25.5.

28 Siet Genes. 6. op vers 12.

29 Siet bov. 7. op vers 3.

30 Hebr. ende blijvet, of, woonet in het lant, D. soo sult ghy sekerlick daer in blyven woonen. Siet Psalm 37. op vers 3.

16

Dewijle [dan] de kinderen Ionadabs, des soons Rechabs, het gebodt haers vaders, dat hy hen geboden heeft, ³¹ bevestight hebben; maer dit volck na my niet en hooren:

31 Siet bov. vers 14.

17

Daerom alsoo seyt de HEERE, de Godt der heyrscharen, de Godt Israëls; Siet ick sal over Iuda ende over alle inwoonders van Ierusalem brengen al het ³² quaet dat ick tegen hen gesproken hebbe: om dat ick tot hen gesproken hebbe, maer sy niet gehoort en hebben, ende ick tot hen geroepen hebbe, maer sy niet en hebben geantwoort.

32 Der straffe.

18

Tot het huys nu der Rechabiten seyde Ieremia; Soo seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls; Om dat ghylieden den gebode uwes vaders Ionadabs zijt gehoorsaem geweest, ende hebt alle sijne geboden bewaert, ende gedaen na alles wat hy u-lieden geboden heeft:

19

Daerom alsoo seyt de HEERE der heyrscharen, de Godt Israëls: Daer en sal Ionadab, den sone Rechabs, niet worden ³³ afgesneden een man, die voor mijn aengesichte ³⁴ stae, ³⁵ alle de dagen.

33 Vergelijckt de maniere van spreken met bov. 33.17.

34 D. dien ick dese genade doe, dat hy in mijn huys, D. onder mijn volck, ofte in mijn kercke, plaetse hebbe, ende my na mijn woort diene. De maniere van spreken schijnt genomen te zijn van de Priesters ende Leviten, die in den Tabernakel ende Tempel voor den Heere stonden te dienen, ende voorts in het gemeyn van dienaers ende dienaressen, die steeds ontrent ende onder de oogen harer heeren moesten zijn, ende op passen. Siet Deut. 10. op vers 8. ende cap. 1. op vers 38. ende 1.Reg. cap. 1. op vers 2. Sommige verstaen dit slechtelick van de onderhoudinge, ende continuatie deses geslachtes der Rechabiten onder Israël, soo lange als de Ioodsche Politie soude duren, uyt vergelijckinge van boven vers 7. Van den Priesterlicken ofte Levitischen stant en kan het niet worden verstaen, dewijle sy uyt den stam Levi niet en waren, selfs geen Israëliten, maer vreemdelingen, als boven verhaelt is, ende Heydenen van afkomste, waerom sy oock by sommige aengemerckt worden, als een voorteecken van de beroepinge der Heydenen, ende als een geestelick Priesterdom door den geloove.

35 Als boven 33.18.