21
e De godtloose, seyt mijn Godt, 74 en hebben geenen vrede.
|
-
1
- D. soodanige Godtsalige persoonen, die haer in haer leven bevlijtight hebben de wet des Heeren te onderhouden, sterven henen.
-
2
- Hebr. worden versamelt, ofte, wech genomen, Dat is, sy worden uyt dit leven geruckt. siet Deut. c. 32. vers 50. Iud. 18. vers 25. Psalm 26.9. ende de aent. aldaer.
-
3
- Anders, want de rechtveerdige wort wech geraept.
-
4
- Hebr. voor het aengesichte des quaets, D. eer de elenden komen, die de Heere bestemt heeft in de werelt te senden, ofte, uyt het geselschap der boose menschen. Siet 2.Reg. 22.20. ende Sap. 4.10.
-
5
- Verstaet hier elck rechtveerdige, die Godt tot sich roept.
-
6
- D. in de vreught des Hemels, in de Hemelsche saligheyt, om de eeuwige vreught te genieten: Of, in vrede, D. in gerustigheyt, ende met een goede conscientie. vergelijckt Luce 2.29.
-
7
- Of, bedden, of, slaepkameren, of, legers, ende alsoo hier na meer maels, D. in hare graven, daer sy rusten sullen tot hare weder opstandinge ten jonghsten dage.
-
8
- Ofte, richtigheyt, namelick sonder van den rechten wegh ter rechter of ter slincker hant te wijcken. De sin is, Die al sijnen handel ende wandel op het nauwste na de wetten ende geboden des Heeren aenstelt. Of, die richtigh, of, op den rechten [wegh] gewandelt heeft. Of, die recht voor hem, T.w. voor den Heere, gewandelt heeft. siet Genes. 5. op vers 22.
-
9
- D. ghylieden die met tooverije, ende met guychelerije om gaet.
-
10
- D. ghy zaet, of kinderen der overspelers, of, kinderen der gener die tot overspel zijn begeven. Aldus noemt hy de Ioden, van wegen haer geestelick overspel, D. hare afgoderije, als af te nemen is uyt de naestvolgende versen. siet Ezech. cap. 16. Christus noemt oock de Ioden, een overspeligh geslachte, Matth. 12.39. om dat sy dickwils den waren Godt waren af gevallen, ende de afgoden der Heydenen dienden.
-
11
- Of, aen wien hebt ghylieden uwen lust? D. met wien te bespotten houdt ghylieden uwe kortswijle. Met dese, ende de volgende woorden geeft de Heere te kennen, hoe sich de afgodische Ioden tegen de Propheten des Heeren gedragen hebben, als sy haer Godes woort predickten.
-
12
- Of, tegen wien? als of hy seyde, En doet ghy my dit niet te spijte? siet Iob 16.10. Psal. 35.21.
-
13
- D. booswichten, die u geheelick tot overtredinge hebt begeven?
-
14
- D. menschen tot valsheyt, D. tot eenen valschen Godtsdienst begeven.
-
15
- D. ghy boeleert ende drijft afgoderije.
-
16
- In de welcke sy afgoderije bedreven. Siet Ies. 1.29. And. ghy zijt hittigh op de goden, D. afgoden.
-
17
- Of, looverigen, of, geblaedden boom.
-
18
- Vergel. Ezech. 16. versen 21, 36. ende 23.39. ende 24.7. ende vergel. wijders 2.Reg. 16.3. 2.Chron. 28.3.
-
19
- Of, onder de uytstekende steenrotzen.
-
20
- And. aen de gladde beecksteenen is u deel. Hebr. aen de gladdigheden [der steenen] der beke is uvve portie, D. ghy beneerstight u om schoone, gladde steenen uyt te kiesen, daer ghy eenen afgodt stelt, ofte eenen altaer ter eeren van de afgoden.
-
21
- D. ghy hebtse soo lief, als oft u deel ware, dat u door het lot is toe gevallen. Het contrarie is Psalm 16.5. siet de aenteeck. aldaer.
-
23
- T.w. afgoden, die ghy op die plaetsen stelt. Ofte, op die [plaetsen] stortet ghy, etc.
-
24
- De sin is, Soude ick het hertzeer dat ick gehadt hebbe, ende noch hebbe, van wegen u-lieder afgoderije, soo kunnen vergeten? menschelicker wijse van Godt gesproken. Siet Genes. 24.67. ende 2.Sam. 13.39. De vrage loochent ende dreyght. Als of hy seyde, Ick en sal u-lieder afgoderije geensins vergeten, maer ick sal u om deselve wel dapper straffen. siet Ies. 1.24. Ezec. 5.13.
-
25
- D. uwe altaren, of capellen, om met de afgoden aldaer geestelicke hoererije te bedrijven, gelijck een hoere op het bedde doet. siet Ezech. 16.24.
-
26
- T.w. ter eere van de afgoden.
-
27
- Eenige nemen dese woorden aldus, Ghy set uvve gedenck-teeckenen achter de deure, D. over al, in alle de hoecken uwer huysen set ghy een afgodisch beelt, zijnde een teecken uwer grouwelicker geestelicke afgoderije. Andere verstaen hier door de gedenck-teeckenen, ofte gedachtenisse, de wet Godes, die niet achter de deure behoorde gestelt te worden, maer Godt beveelt, dat mense voor aen de deuren, of op de posten der deuren soude schrijven, Deut. 6.9. ende 11.20.
-
28
- Hebr. u gedachtenisse.
-
29
- De sin is, My, uwen wettelicken man verlatende, ontdeckt ghy u, als eene ontuchtige vrouwe, voor andere. Hy blijft noch al in deselve allegorie van de geestelicke hoererije, T.w. de afgoderije.
-
30
- T.w. op eenen hoogen bergh, als vers 7. And. ghy klimter op, T.w. op u bedde, als vers 3. ende verstaet het bedde der geestelicker hoererije.
-
31
- D. ghy bedrijft hoererije met veel afgoden.
-
32
- T.w. bysonderlick met eenige van de heydensche afgoden, hoewel ghyse alle lief hebt. And. ende maeckt [een verbont] meer dan sy, T.w. de Heydenen, van dewelcke ghy dit geleert hebt. Anders, ende houvvt u [boomen] af, meer dan gene, Ghy houwt u [boomen] af, T.w. om plaetse te maken in de bosschagie, daer ghy de beelden ende altaren der afgoden mooght setten, ofte, om afgoden daer van te maken. Vergelijckt boven 44.14.
-
33
- T.w. der afgoden, D. ghy begaet met lust afgoderije.
-
34
- Anders, aen de plaetse die ghy u uyt gesien hebt.
-
35
- Hebr. hant. als Iesa. 56.5.
-
36
- D. ghy sendt uwe Ambassadeurs als ghy in noot zijt, om hulpe te versoecken.
-
37
- T.w. met kostelicke welrieckende balsem-olie (als Hos. 12.2.) tot een geschenck, soo sommige meenen, aen Tiglath Pilneser, den Koningh in Assyrien, 2.Reg. 16.7.
-
38
- D. ghy bereyt deser olie veel, om dien Koningh overvloedelick daer mede te beschencken.
-
40
- D. op dat ghy hulpe van hem soudt mogen verkrijgen, soo demoedight ghy u voor hem, tot der helle, D. op het aldernederighste, als Matth. 11.23. Het schijnt dat de Propheet hier siet op de woorden des Koninghs Achaz, doe hy den Koningh van Assyrien liet aenseggen, Ick ben u knecht, 2.Reg. 16.7.
-
41
- D. op dat ghy hulpe van hem soudt mogen verkrijgen, soo demoedight ghy u voor hem, tot der helle, D. op het aldernederighste, als Matth. 11.23. Het schijnt dat de Propheet hier siet op de woorden des Koninghs Achaz, doe hy den Koningh van Assyrien liet aenseggen, Ick ben u knecht, 2.Reg. 16.7.
-
42
- De sin is, Al hoewel ghy een beswaerlicke ende verre reyse gedaen hebt in Assyrien, om hulpe aldaer te soecken, soo en zijt ghy daer door noch niet afgeschrickt.
-
43
- In Assyrien. Hebr. in de grootheyt, ofte, veelheyt uwes weeghs.
-
44
- ’t Is verloren arbeyt, ofte, ’t Is desperaet werck, derhalven wil ick het laten berusten.
-
45
- D. het gene dat u heeft konnen by het leven, ofte by kracht ende in vigeur houden. And. ghy hebt een rot (of hoop, of schare) gevonden (D. ghy hoopt gevonden te hebben) uwer hant, D. die ghy aen de hant, of tot uwen gebiede meynt te hebben, T.w. de Assyriers. Anders, een versterckinge uwer hant, D. eene vertroostinge der hulpe, daer door uwe hant gesterckt sal worden. And. den kost uwer hant. De sin is, Dewijle ghy by de Assyriers vertroostinge gevonden hebt, ende sy beloven uwe hant met hulpe te verstercken, soo en laet ghy u die lange reyse niet berouwen, maer eer wort ghy daer door in uwe afgoderije gestijft ende gesterckt, ende ghy gaet al voort na Assyrien, om aldaer hulpe te soecken.
-
46
- D. ghy en wort niet flaeuw, ghy en geeft den moedt niet verloren, ghy en beswijckt niet in u voornemen.
-
47
- De sin is, Als mijne Propheten uwe sonden straffen, soo ontkent ghy deselve, ende bedecktse met leugens. Vergel. ond. 59.13. En schroomt noch en vreest ghy niemant, ja selfs uwen Godt niet, om dat hy u soo lange laet ongestraft henen gaen?
-
48
- D. ghy en hebt op mijne wrake niet gedacht, noch gevreest, dat ick u soude straffen, van wegen uwe leugenen.
-
49
- D. om dat ick u niet stracks en straffe, soo haest als ghy tegen my gesondight hebt? And. hebbe ick niet gesvvegen, of my stille gehouden, u sonder straffe laten henen gaen, van over langh, ende ghy en hebt my evenwel niet gevreest? ofte aldus: En svvijge ick niet, oock van oudts, ende sult ghy my niet vreesen?
-
50
- Hebr. van eeuvvigheyt. Siet Iob cap. 22. op vers 15.
-
51
- D. uwe schijn heyligheyt, uwe huychelije, daer ghy mede pronckt, als oft goede wercken waren: maer in der dat is ’t ongerechtigheyt. Want men moet weten dat dit ironicè, ofte spotswijse gesproken is, dewijle sy voor rechtveerdige vrome lieden wouden geacht ende gehouden wesen, maer in der daet en waren sy ’t niet
-
52
- D. ick en salse niet langer verswijgen.
-
53
- Verstaet hier by, maer ter contrarie sullense u grootelicks schadigen.
-
54
- T.w. in noot zijnde, ende hulpe van my versoeckende.
-
55
- Als of de Heere seyde, Ick en sal u niet verlossen, laet sien of de Assyrische soldaten, die ghy tot uwe hulpe vergadert hebt, u sullen kunnen redden.
-
56
- D. hy sal hier op aerden zijn een lidtmaet mijner Gemeynte, ende na dit leven het eeuwige leven be-erven. Hebr. den bergh mijner heyligheyt. Vergel. hier mede Psalm 37.9. ende Iesa. 2.2. ende 56.7.
-
57
- Ofte, hy sal seggen, T.w. de roeper, ofte, de Koningh Cyrus, die uytroepen liet, dat het Ioodsche volck weder in sijn lant soude keeren, sonder dat yemant het selve soude beschadigen. Siet Ies. 40.3. ende 62.10. waer door wijders is afgebeelt de verlossinge door Iesum Christum.
-
58
- Siet Psalm 34. de aent. op vers 19.
-
60
- D. het herte, het gemoedt aller menschen, als ick altijt met haer soude twisten, of altijt op haer soude even toornigh blijven.
-
61
- Siet Psalm 61. op vers 3. ende 102. op vers 1.
-
62
- T.w. souden overstelpt worden, of in beswijminge vallen.
-
63
- Hebr. sijner, alsoo staet dit 17. ende oock het 18. ende 19. vers, doorgaens in het getal van eenen.
-
64
- D. ick ontrock haer mijne genade ende hulpe.
-
65
- D. in den wegh die haer herte bedacht ende versierde.
-
66
- And. [maer] als ick hare wegen aensagh, soo heelde, of genas, ickse. De sin is, Doe ick sagh dat sy gantsch verdorven waren, ende haer selven niet helpen en konden, soo hebbe ickse uyt loutere genade geholpen.
-
67
- T.w. die bedroeft zijn, om datse my vertoornt hebben.
-
68
- D. ick sal door de lippen mijner dienaren, die den vrede verkondigen, veel vruchts en vreughts, veel troosts ende danckbaerheyts verwecken, ende te wege brengen. And. ick scheppe ’t gene dat met de lippen is voort gebracht, of, voort gebracht wort.
-
69
- D. allen uytverkorenen, het zy datse Ioden of Heydenen zijn. Siet Ephes. 2.17.
-
70
- Als de zee, of meyren, die van de stercke winden beweeght ende beroert worden. Alsoo worden de godtloose tot alle boosheyt voort gedreven, soo van hare eygene quade conscientie, als van andere quade menschen.
-
72
- Alsoo werpen de godtloose, ende brengen voort, uyt haer verdorven herte ende gemoedt, alle vuyligheyt ende verdorventheyt.
-
74
- T.w. geen vrede der conscientie, ofte des gemoedts. Siet Iob cap. 18. op vers 11.
|