Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxv. Capittel.

Een dancksegginge des volcks Godes voor het verdelgen harer vyanden, vers 1. insonderheyt der stadt Babel, 2. Prophetie van de beroepinge der Heydenen, ten tijde des Messiae, 6. ende verlossinge aller geloovigen, 7. mitsgaders de verdelginge harer vyanden, 10.

1

¹ HEERE, ghy zijt mijn Godt, u sal ick verhoogen, uwen name sal ick loven, want ghy hebt ² wonder gedaen: [uwe] raetslagen ³ van verre zijn waerheyt [ende] ⁴ vastigheyt.

1 Dit is een lofsangh des volcks Godes, T.w. der gemeynte der geloovigen in het Nieuwe Testament.

2 Ofte, wonderlicke dingen.

3 D. van oudts af.

4 Ofte, trouwe.

2

⁵ Want ghy hebt van de ⁶ stadt een ^a steenhoop ⁷ gemaeckt, de vaste stadt tot een vervallen hoop: het palleys der vreemdelingen, dat het geen stadt meer en zy, in eeuwigheyt en sal sy niet herbouwt worden.

5 Klarigheyts halven zijn de woorden deses vers in een weynigh andere ordre gestelt, dan sy in ’t Hebreeusch staen.

6 T.w. Babylon, ende voorts alle andere vyantlicke steden ende volcken, insonderheyt Romen.

a Iesa. 21.9. ende 23.13. Apoc. 14.8. ende 18.2.

7 Hebr. gestelt tot eenen steenhoop.

3

Daerom sal u ⁸ een machtigh volck eeren, de stadt ⁹ der tyrannige volckeren sal u vreesen.

8 Verst. dat volck, dat hem tot u bekeeren sal, dat u uyt sulcke schrickelicke straffen, sal leeren vreesen en eeren.

9 Ofte, schrickelicke, geweldige, grouwelicke Heydenen.

4

Want ghy zijt ¹⁰ den armen een sterckte geweest, een sterckte den nootdruftigen, als hem bange was: een toevlucht ¹¹ voor den vloet, een schaduwe voor de hitte, ¹² want ¹³ het blasen der tyrannen is als een vloet [tegen] eenen wandt.

10 Ofte, een sterckte der armen.

11 Ofte, voor de overvloeijende wateren, als Iesa. 4.6.

12 Of, doe het blasen der tyrannen was als, etc.

13 Hebr. de wint (ofte, als sommige, geest, D. toorn) der tyrannen, of der grouwsamen, of schrickelicken.

5

¹⁴ Gelijck de hitte in een dorre plaetse,

14 De sin is, Gelijck de hitte in een dorre plaetse door den regen haest gedempt wort: Alsoo heeft Godt door de wolcke sijner genadiger hulpe, door dewelcke hy sijne Kercke heeft willen verquicken, de ongestuymigheyt der vreemdelingen, D. der ongeloovigen ende der vyanden sijner Kercke, gedempt.

[fol. 13r]

sult ghy de ongestuymigheyt der vreemdelingen neder drucken, [gelijck] de ¹⁵ hitte door de schaduwe eener dicke wolcke, sal het ¹⁶ gesangh der tyrannen vernedert worden.

15 Siet bov. 4.6.

16 D. de vreught, blijdschap ende triumphe, die sy over de Godtsalige plechten te bedrijven.

6

Ende ¹⁷ de HEERE der heyrscharen sal op ¹⁸ desen bergh ¹⁹ allen volcken ²⁰ een vette maeltijt maken, een maeltijt van ²¹ reynen wijn, ²² van vette vol merghs, van reyne wijnen die gesuyvert zijn.

17 Hier spreeck de Propheet, als oock versen 7, 10.

18 D. in de Christelicke Kercke, die door den bergh Zions wort afgebeelt.

19 Soo wel den Heydenen, als den Ioden, die hy door de predicatie des H. Euangelii tot sijne kennisse roepen sal.

20 Hebr. een maeltijt van vettigheden. Geestelicker wijse te verstaen, is dit, ende datter volght, te seggen, dat Godt sijnen uytverkorenen sijner overgroote genade in Christo sal deelachtigh maken, namelick de eeuwige vreught ende saligheyt, die hy ons boven in den Hemel heeft bereyt. Vergel. hier mede Psalm 22. versen 27, 30. Matth. 8. vers 11. ende 22.2. Siet de aenteeck. Psalm 36. op vers 9.

21 Of, gesuyverden wijn, D. daer geen heffe in en is: of, die van de heffe gesuyvert is, als stracks. And. die op de heffe light.

22 D. van vette wel-gemerghde beesten.

7

Ende hy sal op desen bergh ²³ verslinden ²⁴ het bewindsel des aengesichts, daer mede alle volckeren bewonden zijn, ²⁵ ende het decksel daer mede alle natien bedeckt zijn.

23 D. te niete doen.

24 Hebr. het aengesichte des bewindsels, of, decksels, bewonden, ofte, gedeckt, over, etc. ende soo in het volgende: ende verstaet de blintheyt ende onwetenheyt in Goddelicke ende Hemelsche saken, daer alle Heydenen in staken voor de verkondiginge des H. Euangelii. Siet 2.Corinth. 3.16.

25 D. daer mede aller natien, of aller Heydenen oogen des verstants bedeckt, ende als verblint zijn, aengaende Goddelicke saken. ’t Gene dat stracks te voren geseyt is, wort met andere woorden wederhaelt.

8

^b Hy sal de doot ²⁶ verslinden, ²⁷ tot overwinninge, ende de Heere HEERE sal de tranen van ²⁸ alle aengesichten afwisschen: ende hy sal de smaetheyt sijnes volcks ²⁹ van de gantsche aerde wech nemen, want de HEERE heeft’et gesproken.

b 1.Cor. 15.54.

26 D. hare macht benemen, alsoo dat sy over sijne uytverkorene te heerschen geene macht en hebbe, ofte haer van sijne liefde niet scheyden en kunne.

27 Alsoo heeft den Apostel dese woorden genomen 1.Cor. 15.54. And. in eeuwigheyt, of, eeuwighlick. Siet van’t Hebr. woort Psal. 4. op vers 1. ende 13. op vers 2.

28 T.w. van de aengesichten sijnes volcks. siet Apoc. 7.17. ende 21.4.

29 D. in alle landen.

9

Ende men sal te dien dage seggen, Siet, ³⁰ dese is onse Godt, wy hebben hem verwacht, ende hy sal ons ³¹ saligh maken: dese is de HEERE, wy hebben hem verwacht, wy sullen ons verheugen, ende verblijden ³² in sijne saligheyt.

30 T.w. Iesus Christus.

31 Of, verlossen, behoeden. Dit woort ende ’t laetste deses vers komen beyde van den Hebr. wortel, of oorspronckelick woort, daer het woort Iesus van komt.

32 D. in de saligheyt die hy ons te wege brenght. And. in sijne salighmakinge.

10

Want ³³ de hant des HEEREN sal op desen bergh rusten: maer ³⁴ Moab sal ³⁵ onder hem verdorscht worden, gelijck het stroo verdorscht wort ³⁶ tot mist.

33 D. de macht. De sin is, Godt sal steets sijne Kercke beschutten ende beschermen. want door den bergh Zions wort hier de Kercke Godes verstaen.

34 D. alle vyanden ende vervolgers des volcks Godes.

35 T.w. onder den Heere, die hem vertreden ende verdelgen sal.

36 Verstaet hier door, het aldergeringhste stroo, ’t welck nergens anders toe en deught, dan om mist daer van te maken. And. vertreden wort op den misthoop. And. te Madmenah. Daer zijn twee steden van dien name geweest, de eene in Iuda, 1.Chro. 2.49. de andere in der Moabiten lant, Ier. 48.2. ’t Schijnt datter overvloedigh veel korens gewassen heeft, Ies. 10.31.

11

Ende ³⁷ hy sal ³⁸ sijne handen uytbreyden in het midden van haer, gelijck als een swemmer [die] uytbreyt om te swemmen, ende ^c hy sal ³⁹ haren hooghmoet vernederen ⁴⁰ met de lagen harer handen.

37 T.w. de Heere.

38 D. hy sal met gantscher macht sijne vyanden aentasten ende verdelgen, gelijck een swemmer sijne beyde handen uytstreckt om kloeckelick voort te swemmen.

c Ies. 16.6.

39 T.w. der Moabiten.

40 De sin is, Moab is hoovaerdigh van herten, ende in sijne handen is bedrogh, weshalven hy sich groote dingen inbeelt: maer Godt salse beyde te schande maken, soo de hoovaerdije sijnes herten, als de lagen sijner handen. Soo dat met hier beteeckent soo veel als mitsgaders. And. met sijne loerende handen. als of hy seyde, Met sijne handen, die daer op loeren, om de vrome te verscheuren, gelijck de leeuw op een proije loert.

12

Ende hy sal ⁴¹ de hooge vesten ⁴² uwer mueren buygen, vernederen, [ja] ⁴³ hy salse ⁴⁴ ter aerde tot den stof toe doen reycken.

41 D. de vastigheden uwer hooger mueren.

42 T.w. Moabs, D. der vyanden van Godes Kercke.

43 T.w. de Heere.

44 D. hy salse te gronde werpen tot in den stof.