Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm L.

De Propheet voert Godt in, als komende met groote Majesteyt om sijn volck solenmeelick te richten; stercklick betuygende, waer in de ware ende Godt aengename Godtsdienstigheyt niet en besta, ende waer in sy ter contrarie besta: met eene heftige overtuyginge der Godtvergetende huychelaren ende verbontbrekers, dreyginge van eeuwigh verderf, soo sy haer niet en beteren, ende belofte van saligheyt aen de gene die hem recht dienen.

1

EEn Psalm ¹ Asaphs. De ² Godt der goden, de HEERE spreeckt, ende roept de ³ aerde; van den opgangh der sonne, tot aen haren ondergangh.

1 Ofte, voor Asaph, D. hem ofte sijnen nakomelingen ter handen gestelt, om in Godts Kercke te gebruycken: gelijck Iacob ende Israël dickwils genomen worden voor de Israëliten ofte Iacobs nakomelingen, ende Aaron voor Aarons nakomelingen, 1.Chr. cap. 12. vers 27. Alsoo kan men oock door Asaph somtijts verstaen sijne nakomelingen. Asaph was een Oppersanghmeester ende oock een Siender, ofte Propheet. Siet 1.Chron. 25.1, etc. 2.Chron. 29.30.

2 Siet Deut. 10. op vers 17. Psal. 82. vers 1. Sommige verstaen, dat hier drie onderscheydene namen Godts by een gevoeght zijn, El, Elohim, Iehova. Vergel. Iosu. c. 22. vers 22.

3 D. inwoonders der aerde.

2

Uyt Zion, de ⁴ volkomentheyt der schoonheyt, ⁵ verschijnt Godt blinckende.

4 D. die volkomen schoon is, ten aensien des reynen Godtsdiensts, der heylige vergaderingen, der Arke des verbonts, etc. ende aller geestelicke beteeckende saken. Vergelijckt Psalm 48.3. Thren. c. 2. vers 15. 1.Petr. 1.10, 11, 12.

5 Ofte, is Godt blinckende verschenen. Vergelijckt Deut. 33.3. Sommige nemen ’t aldus: Godt heeft de volkomenheyt der schoonheyt uyt Zion doen verschijnen.

3

Onse Godt sal ⁶ komen ende sal niet ⁷ swijgen: een ⁸ vyer voor sijn aengesichte sal verteeren; ende rontom hem sal het seer stormen.

6 Vergel. Apoc. 22. vers 20.

7 Ofte, stille zijn. Siet Iudic. 18. op vers 9.

8 Vergel. Deut. 4. vers 24. 2.Sam. 22. vers 9. Psalm 18.9.

4

Hy sal roepen tot den ⁹ hemel van boven, ende tot de aerde, om sijn volck te richten.

9 Om die als tot getuygen te nemen. siet Deuter. 4. op vers 26.

5

¹⁰ Versamelt my mijne gunstgenooten, die ¹¹ mijn verbont maken met offerhande.

10 Vergelijckt Matth. 24.31. Dit zijn Godts woorden, waer mede hy ingevoert wort, gelijck als door sijne sendtboden, sommeerende ende verdaghvaerdende sijn volck (die in ’t gemeyn den tijtel voeren van sijne gunstgenooten) om sijn oordeel over hare Godtsdiensten uyt te spreken.

11 D. die offeren, om het verbont, dat tusschen my ende hen is, daer door te verzegelen, ende te toonen, dat sy mijne trouwe bondtgenooten zijn. Van de ceremonien, in’t maken van verbonden gebruyckelick, siet Genes. 15. op versen 17, 18. ende een exempel van verbont maken tusschen Godt ende sijn volck door offerhanden, Exod. 24.4, 5, 6, 7, 8. Dit alles sagh op het bloet des Nieuwen Testaments, ende den Middelaer van dien, onsen Heere Iesum Christum, in welcken alleen het verbont Godts met alle sijne ware gunstgenooten bevestight is, Hebr. capp. 7, 8, 9, 10.

6

¹² Ende de hemelen verkondigen sijne gerechtigheyt: want Godt selve is Richter, ¹³ Sela!

12 Dit zijn weder de woorden des Propheets, die hy (eer hy voort gaet in ’t verhael van Godts woorden tot sijn volck) hier invoeght, om de gerechtigheyt van Godts oordeel aen te wijsen, waer van alle creaturen getuygenisse moeten geven, insonderheyt de hemelsche heyrscharen der heylige Engelen, die hem in ’t oordeel assisteeren ende vereerlicken, mitsgaders sijne Heyligen, van dewelcke oock geseyt wort, dat sy sullen richten, Matth. cap. 19. vers 28. 1.Corinth. 6.2. Vergelijckt Dan. 7.10. Matth. 25.31.

13 Siet Psalm 3. op vers 3.

7

Hoort, mijn volck, ende ick sal spreken; Israël, ende ick sal onder u ¹⁴ betuygen: Ick Godt, ben ¹⁵ uwe Godt.

14 Ick sal u ernstelick voorhouden ende verklaren den rechten inhoudt des verbonts, dat ick met u opgericht hebbe: Ofte, Ick sal tegen u betuygen, Dat is, u met ernst overtuygen, dat ghy mijn verbont overtreedt. Beyds doet Godt in desen Psalm, eensdeels opscherpende de vrome, anderdeels de godtloose huychelaren overtuygende ende scherpelick dreygende, als verbontbrekers: ende de Hebreeusche maniere van spreken wort in beyde beteeckeningen gebruyckt.

15 Ofte, Ick [ben] Godt, uwe Godt. Siet Genes. 17. op vers 7. Dit is den inhoudt des verbonts van Godts zijde. Van sijns volcks plicht spreeckt Godt in ’t volgende.

8

¹⁶ Om uwe offerhanden en sal ick u niet straffen: want uwe brand-offeren zijn steeds voor my.

16 T.w. soo veel het uyterlicke aengaet: met offeren zijt ghy gestadighlick besigh, daer schort het niet aen, wil de Heere seggen: maer aen ’t geestelicke ende principaelste, als onder volght. Sommige verstaen ’t voorts van de afschaffinge der ceremonien des Ouden Testaments, ende instellinge van den geestelicken Godtsdienst in den Nieuwen Testamente.

9

Ick sal uyt u huys geenen varre nemen; [noch] bocken uyt uwe koyen.

10

Want al ’t gedierte des woudts is mijne; de beesten op ¹⁷ duysent bergen.

17 Hebr. geberghten van duysent. Dat sommige oversetten, op geberghten by duysenden, verstaende dat van de beesten.

11

Ick kenne al ’t gevogelte der bergen: ende het wildt des velts is ¹⁸ by my.

18 Ofte, aen my, met my, Dat is, het is in mijne macht, voor my gereedt. Ofte, het komt my altemael toe, ick kan ’t hebben als het my belieft, ’t is tot mijnen besten: sulcks dat ghy verre verdoolt zijt, soo ghy meynt, dat ghy my met uwe uyterlicke offerhanden alleen soudt payen, ofte mijn verbont voldoen.

12

Soo my hongerde, ick en soude ’t u niet seggen: want ^a mijne is de werelt ende hare ¹⁹ volheyt.

a Exod. 19.5. Deuter. 10.14. Iob 41.2. Psalm 24.1. 1.Corinth. 10.26, 28.

19 D. al watter in is, waer mede sy van my vervult ende verciert is, als Psalm 24.1. ende 89.12.

13

Soud’ick ²⁰ stierenvleesch eten, ofte bockenbloet drincken?

20 Van het Hebreeusch woort siet Psalm 22. op vers 13.

14

Offert Gode ²¹ danck: ende ^b betaelt den Alderhooghsten uwe geloften.

21 Ofte, lof. Van’t ceremoniael lof-offer siet Levit. 7.12. maer hier wort gesproken van de geestelicke offerhanden, die Godts bondtgenooten schuldigh zijn te doen. Vergelijckt Hebr. cap. 13. vers 15.

b Deut. 23.23. Iob 22.27. Psalm 76.12. Eccles. 5.4, 5.

15

Ende roept my aen in den dagh der benauwtheyt: Ick salder u uythelpen, ende ghy sult my eeren.

16

Maer tot den godtloosen seyt Godt; Wat hebt ghy mijne insettingen te vertellen? ende neemt mijn verbont in uwen monde?

17

Dewijle ghy de ²² kastijdinge ha-

22 Of, tucht, bestraffinge, met woorden ofte wercken, dienende tot onderwijs ende verbeteringe eens sondaers. Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick verbant, bedwangh, ende wort voorts genomen voor tucht ende kastijdinge, zijnde den wegh des levens ende der wijsheyt, Proverb. 6.23. ende 14.1.

[fol. 251r]

tet, ende mijne woorden ²³ achter u henen werpt.

23 Als men doet, wanneer men yets veracht, ende van geener weerde houdt, dat men voor oogen niet sien en mach. Vergel. 1.Reg. 14. op vers 9.

18

Indien ghy eenen dief siet, soo ²⁴ loopt ghy met hem: ende u ²⁵ deel is met de overspeelders.

24 Ofte, ghy stemt met hem toe, ghy hebt behagen in hem. De sin is, Ghy zijt terstont vyerigh ende gereedt om in sijn quaetdoen te consenteeren, ende voeght u met herte, mont, ende daet met hem. ’t Hebreeusch woort schijnt beyder beteeckeninge deelachtigh te zijn, loopen, ende behagen daer in hebben.

25 Vergel. Prov. 29. vers 24. waer op dan volght, dat soodanige haer deel der straffe oock met deselve ontfangen. siet Iob cap. 20. vers 29. met d’aenteeckeninge.

19

Uwen mont ²⁶ slaet ghy in ’t quade: ende uwe tonge ²⁷ koppelt bedrogh.

26 Hebr. eygentlick sendt, Dat is, ghy gebruyckt, leght aen, besteedt dien in quade saken.

27 Ofte, smeedt te samen.

20

Ghy sitt, ghy spreeckt ²⁸ tegen uwen broeder, tegen den ²⁹ sone uwer moeder geeft ghy lasteringe uyt.

28 Tot sijn nadeel.

29 Siet Deuter. 13. op vers 6.

21

Dese dingen doet ghy, ende ick ³⁰ swijge: ghy meent, dat ick ³¹ teenemael ben gelijck ghy: Ick sal u straffen, ende sal het ³² ordentelick voor uwe oogen stellen.

30 Ofte, houde my stil, u op der daet niet straffende, maer tijt gunnende tot bekeeringe, na mijne lanckmoedigheyt, die ghy nochtans misbruyckt. Vergelijckt Rom. 2. versen 4, 5.

31 Hebr. zijnde zy, ofte, zijn sal.

32 Als op eene rijge, of in order, sal ick u optellen, ende doen gevoelen alle uwe verbontbrekingen.

22

Verstaet dit doch, ghy godtvergetende: op dat ick niet en ³³ verscheure, ende niemant en redde.

33 Als een leeuw ofte ander wildt dier. Siet dese beteeckeninge van ’t Hebreeusch woort Genes. cap. 31. vers 39. ende 37.33. Exod. 22.13. Anders, roove, wech rijte, Te weten, om te verscheuren.

23

Wie danck-offert, die sal my eeren: ende wie [sijnen] ³⁴ wegh [wel] aenstelt, dien sal ick Godts heyl doen ³⁵ sien.

34 D. leven, handel ende wandel, als Psalm 1. op vers 1. Anders, die ’t tot eene gewoonte stelt, ofte, eene gewoonte daer van maeckt, Te weten, van Godt te loven ende te dancken.

35 D. genieten, als Psalm 4.7. ende elders dickwils. Siet Iob 7. op vers 7.