Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm Lj.

David in sware sonden gevallen, ende van Godt door den Propheet Nathan bestraft, ende opgeweckt zijnde, bidt seer vyerighlick om genade ende vergevinge door den Messiam, met bekentenisse niet alleen deser sonden, maer oock sijner aengeborene verdorventheyt: begeert wijders, dat Godt sijnen Heyligen Geest in hem vernieuwe, op dat hy door dien mach worden ondersteunt, ende andere van hem geleert, belovende Gode danckbaerheyt met oprechte boetveerdigheyt: ende bidt eyndelick voor de behoudenisse der gantscher Kercke.

1

EEn Psalm Davids, voor den ¹ Oppersanghmeester.

1 Siet Psalm 4. op vers 1. Het is aenmerckelick, dat, gelijck het Gode gelieft heeft Davids val tot menighvuldigh onderwijs sijns volcks in de Heylige Schrift te doen beschrijven, David van gelijcken, door Godts Geest gedreven zijnde, desen Psalm tot gelijcken eynde in Godts Huys heeft doen singen ende spelen.

2

Doe de ^a Propheet Nathan tot hem was gekomen, na dat hy tot ^b Bath-Seba was ² ingegaen.

a 2.Sam. 12.1, etc.

b 2.Sam. 11.4.

2 Siet Genes. 6. op vers 4.

3

Zijt my genadigh, O Godt, na uwe goedertierenheyt: ³ delght mijne overtredinge uyt, na de ⁴ grootheyt uwer barmhertigheden.

3 Ofte, wischt uyt, doet uyt. Vergelijckt Iesa. c. 43. vers 25. ende cap. 44. vers 22. Coloss. 2.14. alsoo onder vers 10.

4 Ofte, mengchte.

4

Wascht my ⁵ wel van mijne ongereghticheyt: ende reynight my van mijne sonde.

5 Hebr. vermenighvuldight, wascht my, ofte, vermenighvuldight, maeckt veel my te wasschen, ofte, wascht my veel, ofte, veelvoudighlick, wel ter degen, over ende weer over. Aldus spreeckt David uyt overdenckinge ende gevoel van de grootheyt ende veelheyt sijner sonden. De maniere van spreken is wel genomen van het uyterlick ende ceremoniael wasschen ende reynigen, (waer van Levit. cap. 11. versen 25, 32. ende cap. 14. versen 8, 9. Num. cap. 19. versen 19, 20, etc. oock Exod. 19. vers 10.) maer siet op de beteeckende sake, te weten, de geestelicke afwasschinge ende reyninge van sonden, door het bloet des Messiae. Siet Apocal. 7. vers 14. 1.Ioan. 1. vers 7. ende 1.Corinth. cap. 6. vers 11. Vergelijckt onder vers 9.

5

Want ick ⁶ kenne mijne overtredingen: ende mijne sonde is steeds voor my.

6 Ofte, ick weet, mijne overtredingen zijn my bekent.

6

Tegen u, u ⁷ alleen, heb ick gesondight, ende gedaen dat ⁸ quaet is in uwe oogen: ^c op dat ghy ⁹ rechtveerdigh zijt in u spreken, [ende] reyn zijt in u richten.

7 Te weten, voor soo veel ick, gepooght hebbende mijne sonden voor menschen te verbergen, u nochtans, door Nathans aenseggingen, bevonden ende in mijne conscientie gevoelt hebbe een getuyge ende Richter daer van te zijn: ghy die oock alleen mijne sonde kondt straffen, ende vergeven.

8 Dat is, dat u mishaeght.

c Rom. 3.4.

9 D. rechtveerdigh bevonden, gehouden ende geoordeelt wordet. Door dese bekentenisse geeft David Godt de eere, dat sijne woorden ende oordeelen, hem door Nathan aengedient, rechtveerdigh ende reyn zijn. Anders, soo dat ghy rechtveerdigh zijt, etc.

7

Siet, ick ben in ¹⁰ ongerechtigheyt ¹¹ geboren: ende in sonde heeft my mijne moeder ¹² ontfangen.

10 Verstaet, de erfsonde, aengeborene verdorventheyt, het vleesch, ende de inwoonende sonde. Siet Ioan. cap. 3. vers 6. Rom. cap. 7. vers 17.

11 Alsoo wort het Hebreeusch woort gebruyckt Iob cap. 15. vers 7. Proverb. 8.24, 25.

12 Hebr. verwarmt. Ofte, is van my verwarmt geworden, Te weten, my ontfangende, ende dragende. Aengaende het Hebreeusch woort, vergelijckt Genes. cap. 30. versen 38, 39, 41.

8

Siet, ghy hebt lust tot ¹³ waerheyt in ’t [kolom] ¹⁴ binnenste: ende in’t ¹⁵ verborgene maeckt ghy my wijsheyt bekent.

13 Dat is, ongeveynstheyt, onbedrieghlicke oprechtigheyt, gestelt tegen huychelrije ende geveynstheyt, waer aen sich David te deser tijt hadde schuldigh gemaeckt.

14 Ofte, binnenste, inwendige deelen, of, partyen, Te weten, des menschen, dat is, in’t herte. Vergelijckt Rom. 2.29. ende cap. 7. vers 22. 2.Corinth. 4. vers 16. 1.Petr. c. 3. vers 4. item, Luce 11.39, 40. ’t Hebreeusch woort wort alleen hier ende Iob 38. vers 36. gevonden, komende van een woort, dat bestrijcken, bedecken, overtrecken (als mueren met kalck, cement, leem etc.) beteeckent, ende wort van sommige overgesett, nieren, (als met vet overdeckt zijnde) waer door de bewegingen des menschen dickwils verstaen worden. Doch van andere, praecordia, dat is, herten-decksel, ofte, borstbeen, dat het herte overdeckt, daer in Godt de wijsheyt gestelt heeft, Iob 38. vers 36.

15 Ofte, beslotene, Te weten, het herte. Hy schijnt te willen seggen, dat Godt hem geleert heeft niet alleen van buyten sijn licht te laten schijnen, maer oock insonderheyt van binnen ende in het verborgen heyligh te zijn. Sommige duyden het op de wijsheyt Godts in verborgentheyt, 1.Cor. 2. vers 7, etc. in den Euangelio ende door sijnen Geest geopenbaert.

9

Ontsondight my met ^{d 16} ysop, ende ick sal reyn zijn: wascht my, ende ick sal witter zijn als sneeuw.

d Levit. 14.4, 6. Numer. 19.6, 18.

16 D. door de besprenginge met het bloet des Messiae, afgebeelt door de ceremonie, waer van te sien is Levit. c. 14. versen 4, 5, 6, 7. Numer. 19. versen 6, 9. siet d’aenteeckeninge aldaer. Ende van Ysop, 1.Reg. cap. 4. op vers 33.

10

Doet my vreughde ende blijdtschap ¹⁷ hooren; dat de ¹⁸ beenderen sich verheugen, [die] ghy verbrijselt hebt.

17 Mits my versekerende van de vergevinge mijner sonden, inwendighlick door uwen Heyligen Geest, ende uytwendighlick door den dienst uwer Propheten.

18 Dat is, dat ick my verheuge, dien ghy door de boodtschap uwer gramschap sulcke smerte hebt aengedaen, als yemant lijdt, dien de beenderen gebroken ende verbrijselt ofte vermorselt worden, ofte wiens kracht, vermogen ende lust als versmolten is. Siet Iob cap. 2. vers 5. ende 30.17. ende 33.19. Psalm 35.10. ende 38.4, etc.

11

¹⁹ Verberght u aengesicht van mijne sonden: ende ²⁰ delght uyt alle mijn ongerechtigheden.

19 D. reeckentse my niet toe. Vergelijckt Psalm 90. op vers 8. ende 109.14, 15. Ierem. 16.17.

20 Als bov. vers 3.

12

²¹ Schept my een reyn herte, O Godt: ende vernieuwt in’t binnenste van my eenen ²² vasten geest.

21 D. werckt door uwen Heyligen Geest krachtighlick in my de reyninge mijns herten. Alsoo wort het woort scheppen elders in dese materie gebruyckt. Siet Iesa. 41. vers 20. ende 57.19. Ephes. 2.10. ende 4.24, etc.

22 Dat is, vernieuwt door een vast geloove, een vast ende bestandigh opset in mijne ziele, tot de gehoorsaemheyt uwer geboden, op dat ick soo niet meer en slibbere ofte valle, als nu geschiet is. Vergelijckt Psalm 57. vers 8. ende 112.7. Vergelijckt wijders van herte, ende geest, Ezech. 11.19. met de aenteeckeninge. Ende van des menschen binnenste, Iob 20. op vers 14.

13

En ²³ verwerpt my niet van u aengesicht: ende en neemt uwen ²⁴ Heyligen Geest niet van my.

23 Dat een gevolgh is van Godts grooten toorn. Siet Genes. 4. versen 14, 16. 2.Reg. 24.20. Ierem. 7.15. ende 52.3.

24 Hebr. den Geest uwer heyligheyt, Dat is, uwen Heyligen Geest, als, bergh mijner heyligheyt, Psalm 2.6. palleys, ofte, tempel sijner heyligheyt, Psalm 11.4, etc. Alsoo hebben de Heere Christus ende sijne Apostelen doorgaens de derde persoone der Heylige Drievuldigheyt genoemt den Heyligen Geest.

14

Geeft my weder de ²⁵ vreughde uwes heyls: ende de ²⁶ vrymoedige geest ondersteune my.

25 De vreughde, die ick te voren gevoelt ende gehadt hebbe, over de saligheyt die ghy my bereyt hebt ende geven sult: waer van het gevoel door mijnen val in my verduystert is.

26 Ofte, ondersteunt my, [met] den vrywilligen, ofte, vrymoedigen, goetwilligen, edelen, weldadigen geest: waer door ick u, met kinderlicke vrymoedigheyt mach aenroepen, ende met blymoedigheyt ende bereytwilligheyt dienen. Vergelijckt dit met den Geest der kintschap, waer van Rom. 8. versen 15, 16. Anders, de Geest der goetvvilligheyt, vrymoedigheyt.

15

²⁷ Soo sal ick de overtreders uwe wegen leeren: ende de sondaers sullen sich tot u bekeeren.

27 Door mijn exempel sal ickse onderwijsen ende troosten, ende door dat middel (siende datter genade by u is voor eenen armen boetveerdigen sondaer) sullen sy haer bekeeren. Van des Heeren vvegen, siet Genes. 18. op vers 19. ende Psalm 25. versen 4, 10. Hose. 14.10, etc.

16

Verlost my van ²⁸ bloetschulden, O Godt, ghy Godt mijns heyls: soo sal mijne tonge uwe ²⁹ gerechtigheyt vrolick roemen.

28 Hebr. bloeden, Dat is, de schult van dootslagh, dien ick aen Uria, ende andere, die om sijnent wille mede zijn omgekomen, bedreven hebbe, waer door ick de straffe des doots selfs verdient hebbe. Siet Genes. 4. op vers 10. ende 9.5, 6.

29 Die ghy bewijst in ’t genadigh houden ende volbrengen uwer beloften. Anders gebedts-wijse: laet mijne tonge, etc.

17

Heere, ³⁰ opent mijne lippen: soo sal mijn mont uwen lof verkondigen.

30 Leght in mijnen mont een nieuw liedt. siet Psalm 40. op vers 4. Hy wil seggen, dat sijn mont, door de droeffenisse over sijne sonden ende betrachtinge sijner onweerdigheyt, als gesloten was, ende door Godts genade ende troost des Heyligen Geests moeste geopent worden.

18

Want ghy en hebt ³¹ geenen lust tot offerhande, anders soud’ickse geven: in brand-offeren en hebt ghy geen behagen.

31 T.w. sonder voor ende medegaende boetveerdigheyt. siet den voorgaenden Psalm, ende onder vers 21. Rom. 12.1. item Hose. 6. op vers 6. Sommige verstaen’t van den staet des Nieuwen Testaments, ofte den geestelicken Godtsdienst des selven. Siet Psalm 50. op vers 8.

19

De offerhanden ³² Godts zijn een gebroken geest: een ³³ gebroken ende ³⁴ verslagen herte en sult ghy, O Godt, niet verachten.

32 D. die hy principalick gebiedt, ende hem aengenaem zijn, als Ioan. c. 6. vers 28. vvercken Godts.

33 Door een oprecht ende diep berouw van sonden, ende hertelick verlangen ende suchten na vergevinge van dien. De gelijckenisse, genomen van het breken, stooten, kneusen, verbrijsen ende vermorselen der harde dingen, is klaer. siet Psalm 34. op vers 19. Hier tegen wort gestelt een hardt herte, waer van de Schrift elders spreeckt. Anders aldus: De offerhanden Godts zijn een gebroken geest, een gebroken ende verslagen herte: ghy en sult [die] niet verachten.

34 Of, gekneust, vermorselt, verbrijselt,

20

Doet wel by ³⁵ Zion ³⁶ na u welbehagen: bouwt de mueren van Ierusalem op.

35 De plaetse daer ghy woont, daer uwe Kercke hare heylige vergaderingen houdt, ende u dient. Siet wijders Psalm 2. op vers 6. Aldus bidt David voor Godts volck, uyt bekommernisse, dat doch de ergernisse, by hem gegeven, niet mochte strecken tot nadeel ende verstooringe der gantscher Kercke.

36 Ofte, door uvve goetgunstigheyt.

21

Dan sult ghy lust hebben aen de offerhanden der ³⁷ gerechtigheyt, aen brand-offer, ende ³⁸ een offer dat gantsch verteert wort: dan sullen ³⁹ sy varren offeren op uwen altaer.

37 Siet Psalm 4. op vers 6. ende vergelijckt boven op vers 18.

38 Verstaet, een bysonder spijs-offer des Hoogepriesters, dat geheel moeste geoffert ende verbrant worden. Siet Levit. 6.20, 22, 23. Hoewel’t somtijts oock met slacht-offer alsoo geschiet is, als te sien 1.Sam. 7.9.

39 Te weten, u volck in Zion. Ofte, sy sullen offeren, Dat is, men sal offeren, daer sullen geoffert worden; als elders dickwils.

[fol. 251v]