Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm xlvj.

De Propheet beschrijft het vertrouwen ende den sekeren staet der Kercke onder de bescherminge des Heeren, die hy aen haer met eene wonderbare verlossinge bewesen hadde: vermanende eenen yederen om dit werck Godts, ende andere dergelijcke, te betrachten, tot grootmakinge sijns heyligen naems.

1

EEn ¹ liedt op ² Alamoth: voor den ³ Oppersanghmeester, onder de ⁴ kinderen van Korah.

1 Vergl. Psalm 47. op vers 1.

2 Het is onseker, wat dit woort beteeckent. Sommige houden het (gelijck andere dergelijcke woorden) voor een musicael instrument, of, een begin van seker liedt. Andre (om dat het Hebreeusch woort maeghden beteeckent, komende van een ander, dat beteeckent, verborgen te zijn) verduytschen het, maeghden[stemme,] als of de meyninge was, dat dese Psalm met eene fijne ende reyne stemme (gelijck de maeghden veel hebben) moeste gesongen worden. Dit selve woort wort oock gevonden in ’t verhael van de musijcke des Godtsdiensts, 1.Chron. 15. vers 20. ende schijnt aldaer gestelt te zijn tegen eene luyde, hooge, ofte, grove musijcke. Siet de aenteeckeninge aldaer.

3 Siet Psalm 4. op vers 1.

4 Siet Psalm 42. op vers 1.

2

Godt is ons eene toevlucht, ende sterckte: hy is ⁵ krachtelick ⁶ bevonden eene hulpe in benauwtheden.

5 Hebr. seer: Ofte aldus: eene seer vindelicke, (Dat is, gereede, tegenwoordige) hulpe in benauwtheden.

6 Anders, genoeghsaem. Siet Num. cap. 11. op vers 22.

3

Daerom sullen wy niet vreesen, al veranderde ⁷ de aerde [hare plaetse,] ende al wierden de bergen verset in het ⁸ herte van de zeen:

7 Of, al veranderde hy (te weten, Godt) de aerde [van plaetse.] Door dese figuerlicke redenen wort afgemaelt het schrickelick gewoel ende geraes der vyanden van Godts Kercke, die hy wel toelaet grouwelick ende geweldighlick te rasen, als ofse alles souden verderven ende verslinden, maer behoudt ondertusschen sijne Kercke wonderbaerlick, boven meyninge ende tegen danck harer vyanden.

8 Dat is, in ’t midden. Siet Exod. 15. op vers 8. ende Deuter. 4. op vers 11.

4

Laet ⁹ hare wateren bruysen, laetse ¹⁰ beroert worden: Laet de bergen daveren, door ¹¹ der selver verheffinge, ¹² Sela!

9 Te weten, der zeen

10 Dat is, troubel worden, (daer op het Hebreeusch woort siet) als in groote tempeesten pleeght te geschieden. Siet van ’t Hebreeusch woort Iob 16. op vers 16.

11 Dat is, de opswellinge der zee. Men kan het oock op Godt duyden, aldus: vermits sijne hoogheyt, ofte, verheffinge, als Deuter. 33. vers 26. siet aldaer d’aenteeckeninge.

12 Siet Psalm 3. op vers 3.

5

De ¹³ beeckskens der ¹⁴ riviere, sullen verblijden de ¹⁵ stadt Godes; ¹⁶ het heylighdom der wooningen des Alderhooghsten.

13 Hebr. eygentlick, verdeylingen, als Psalm 1.3. Dat is, armen, stroomen ende beeckskens, die uyt de riviere loopen ofte afgeleydt worden, ofte oock, die in de riviere loopen.

14 Al is de riviere van Ierusalem (als Gihon, Siloë, ende andere) niet soo groot ende wijdt, als wel andere. Siet 2.Reg. 5.12. ende vergelijckt Iesa. 8.6. ende 2.Reg. 20.20. 2.Chron. 32.30, etc. Het schijnt dat de Propheet wil seggen, by maniere van tegenstellinge: Als de vyanden gelijck eene schrickelicke onstuymige zee alsoo rasen, gaet de riviere met hare beeckskens sijn stille ende lieflick in Godes stadt, alwaer men oock in stilte op Godts bystant vertrouwt.

15 Verstaet, Ierusalem, ende voorts Godts Kercke.

16 Anders, de stadt Godts, des Heyligen; (gelijck Godt dickwils in de Schrifture genoemt wort de heylige) de wooningen des Alderhooghsten: ofte, des Heyligen, der wooningen, etc.

6

Godt is in ’t midden van ¹⁷ haer, sy en sal niet wanckelen; Godt salse helpen in het ¹⁸ aenbreken des morgenstonts.

17 Te weten, der stadt Godts.

18 Dat is, vroegh, tijdelick.

7

De Heydenen raesden, de Koninckrijcken beweeghden sich; ¹⁹ hy verhief sijne ²⁰ stemme, de aerde ²¹ versmolt.

19 Te weten, de Heere. Hebr. gaf.

20 Hier door kan men verstaen den donder. Siet boven Psalm 29. op vers 3. ende vergelijckt 1.Sam. cap. 7. vers 10.

21 Maniere van spreken, in de Schrifture gebruycklick, om uyt te drucken de nietigheyt aller schepselen, insonderheyt der hooghmoedige menschen, die haer tegen Godts Majesteyt opstellen, den welcken hert ende moedt ontvalt, ende als was versmelt, wanneer hy eenighsins sijne hant uytstreckt. Vergelijckt Deuter. 1. op vers 28.

8

De HEERE der ²² heyrscharen is met ons: De Godt Iacobs is ons een hoogh vertreck, Sela!

22 Siet 1.Reg. 18. op vers 15.

9

Komet, aenschouwet de daden des HEEREN; die verwoestingen op aerden ²³ aenrecht:

23 Ofte, heeft aengerecht, ofte, gemaeckt, aengestelt. Vergelijckt de historien 2.Reg. capp. 18. 19. 2.Chron. cap. 14. ende 20. item 2.Sam. cap. 10.

10

Die d’oorlogen doet ophouden tot aen het eynde der ²⁴ aerden, den boge verbreeckt, ende de spiesse ontwee slaet; de wagenen met vyer verbrant.

24 Anders, des lants, Dat is, in ’t gantsche Ioodsche lant, soo verre sich dat uytstreckt na Godts belofte. Siet Psalm 44.4. Andersins is ’t oock in ’t gemeyn waerachtigh, dat Godt de gene is, die in de gantsche werelt verwoestinge door sijn rechtveerdigh oordeel aenrecht, ende vrede geeft, als ’t hem belieft. Siet Iesa. cap. 45. vers 7.

11

²⁵ Latet af, ende wetet, dat ick Godt ben; Ick sal verhooght worden onder de ²⁶ Heydenen, Ick sal verhooght worden op der aerden.

25 Dit spreeckt Godt selfs tot de vyanden ende vervolgers sijner Kercke, die meynden, datse alleen met menschen te doen hadden.

26 Ick sal toonen (soo ghy niet aflaet) dat mijne macht niet besloten is binnen de palen van ’t Ioodsche lant, maer dat ick daer buyten onder alle Heydenen oock Heer ende Richter ben, ende sal door mijne oordeelen mijnen naem alomme groot maken.

12

De HEERE der ²⁷ heyrscharen is met ons; De Godt Iacobs is ons een hoogh vertreck, Sela!

27 Siet 1.Reg. 18. op vers 15.

[fol. 250r]