Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm x.

David, ofte, Godts Kercke, ofte, David in den naem van Godts Kercke, bidt vyerighlick tegen de vervolginge ende verdruckinge der godtloosen, beschrijvende seer levendigh haren hooghmoedt, godtloosheyt, ende hare wreede bloedige practijcken. Begeert Godts rechtveerdige wrake, die hy sich oock door geloove versekert dat Godt doen sal.

1

O HEERE, ¹ waerom staet ghy van verre? [waerom] verberght ghy u ² in tijden van benauwtheyt?

1 Als of hy seyde: En doet doch niet alsoo: nadert met uwe hulpe, ende laet u genadigh aenschijn lichten. Menschelicker wijse van Godt gesproken, als dickwils in dit boeck. Vergelijckt Psal. 3. op vers 8. ende 7. op versen 7, 8.

2 Als bov. Psal. 9. vers 10.

2

De ³ godtloose ⁴ vervolght hittighlick in hooghmoedt den elendigen: ^a laetse gegrepen worden in de aenslagen, die sy bedacht hebben.

3 D. de godtloosen: als blijckt uyt het volgende.

4 Als Psalm 7.14.

a Psalm 7.16. ende 9.16. Prov. 5.22.

3

Want de godtloose ⁵ roemt over den wensch sijner ziele; hy ⁶ zegent den gierigaert, hy ⁷ lastert den HEERE.

5 Vastelick meynende, dat hy sijnen aenslagh sal volbrengen, ende sijnen wensch verkrijgen. Anders, hy prijst na den lust sijner ziele, Dat is, wien hy maer wil: by exempel, den gierigaert, als volght. Of, hy beroemt sich over den wensch sijner ziele, Dat is, over sijn boose lusten, als hy die volbracht heeft.

6 D. hy houdt ende reeckent den onrechtveerdigen, die door gierigheyt den armen verdruckt, geluckigh te zijn. Siet Deuter. 29. op vers 19. Anders, de gierige (terstont genoemt godtloose) vloeckt [ende] lastert den Heere: gelijck zegenen somtijts voor vloecken genomen wort. Siet 1.Reg. cap. 21. op vers 10. Of, de gierigaert zegent [hemselven.]

7 Ofte, terght.

4

De godtloose, ⁸ gelijck hy sijn neuse om hooge steeckt, en ⁹ ondersoeckt niet; ^{b 10} alle sijne gedachten zijn, datter geen Godt en is.

8 Hebr. na de hoogheyt, ofte, opstekinge, opheffinge sijns aensichts, ofte, sijns gelaets, sijner neuse, sijns toorns, Dat is, na de trotsheyt, ende smadelicke verachtinge van goet onderwijs, die hy in sijn gantsch gelaet ende alle gebeerden toont; gelijck de hoogheyt des herten, Psalm 131. vers 1. ende des geests, Proverb. 16.18. de inwendige trotsheyt, ofte hooghmoedt beteeckent, alsoo de hoogheyt der oogen, Psalm 18. vers 28. ende 101.5. ende hier, des aensichts, ofte, der neuse de uytwendige.

9 Of hy wel ofte qualick doe, nergens na vragende. Anders, hy soeckt [Godt] niet, uyt Psalm 14.2.

b Psalm 14.1. ende 53.2.

10 And. [in] alle sijne listige aenslagen en is Godt niet.

5

Sijne ¹¹ wegen ¹² maken t’allen tijde smerte; uwe ¹³ oordeelen zijn eene hooghte ¹⁴ verre van hem: alle sijne tegenpartijders, ¹⁵ die blaest hy aen.

11 D. sijn voornemen, aenslagen ende doen.

12 T.w. aen den genen dien hy in sijnen hooghmoedt verdruckt. Anders, sijne wegen zijn t’allen tijde voorspoedigh. Het Hebreeusch woort heeft de beteeckeninge van barens smerte, waer op blijdtschap volght, als het kint geboren is, Ioan. 16.21. Ende alsoo schijnen eenige het voorts genomen te hebben in de beteeckeninge van voorspoet, wel gedijen, sijn werck te voorderen, dat het voor den dagh kome, als de vrucht des lichaems: alsoo woelt, arbeyt, ende werckt de godtloose sijn voornemen uyt, het geluckt hem na sijnen sin; daerom en vraeght hy na Godt niet.

13 Uwe regeeringe, ende de straffen, die ghy, ó Heere, den godtloosen bereyt hebt.

14 Vergelijckt de maniere van spreken met Iudic. 9. op vers 17. ende Cantic. 6. op vers 5. Hebr. van, ofte, van tegen over hem, Dat is, hy werptse van sich uyt sijn gesichte, ende denckt daer niet eens om: ofte, sy zijn hooger, dan dat hyse sich soude voorstellen, sy zijn voor hem verborgen, boven sijn verstant ende bedencken: dewijl hy geluckigh is, en denckt hy niet op de toekomstige straffen. Siet het volgende vers.

15 Ofte, daer op blaest hy, ofte, tegen deselve blaest hy, Dat is, hy meentse gelijck kaf, als met een geblaes te verstuyven: soo gantsch niets past hy daer op, om dat hem alles na sijnen sin gaet. Vergelijckt Psalm 12.6.

6

Hy ¹⁶ seyt in sijn herte; Ick en sal niet ¹⁷ wanckelen; want [ick] en sal ¹⁸ van geslachte tot geslachte in geen ¹⁹ quaet zijn.

16 D. hy denckt, als versen 11, 13. ende Psalm 14. vers 1, etc.

17 Dat is, ick sal van mijnen staet ofte welstant niet versett worden, het sal my altoos wel gaen, ick en sal niet sneuvelen ende vallen, ofte omgestooten worden.

18 Hebr. in geslachte ende geslachte, Dat is, nimmermeer.

19 D. my en sal nimmermeer eenigh ongeluck ofte tegenspoet over komen.

7

^c Sijn mont is vol van vloeck, ende bedriegerijen, ende list; ²⁰ onder sijne tonge is moeyte ende ongerechtigheyt.

c Rom. 3.14.

20 Vergelijckt Psalm 66.17. Rom. 3.13.

8

Hy sitt in de achterlage der ²¹ hoeven, in verborgene plaetsen doot hy den onschul-

21 Ofte, dorpen, vlecken.

[fol. 240v]

digen; sijne oogen ²² verbergen haer tegen den armen.

22 D. hy loert in ’t verborgen op hem.

9

Hy leyt lagen in eene verborgene plaetse, gelijck een leeuw in sijn hol; hy leyt lagen om den elendigen te rooven; hy rooft den elendigen, als hy hem treckt in sijn net.

10

Hy ²³ duyckt neder, hy buyght sich; ²⁴ ende den armen hoop valt in sijne stercke [pooten.]

23 Om niet gesien te worden, ende als met eenen onvoorsienen sprongh hem op ’t lijf te vallen. Vergel. Psalm 17.11.

24 Ofte, op dat den armen hoop moge vallen, etc. And. ende hy overvalt den armen hoop met sijne stercke [leden:] voor, armen hoop, is in het Hebreeusch, armen, in het getal van velen, gevoeght by het woort, valt, in het getal van eenen.

11

^d Hy seyt in sijn herte, Godt ²⁵ heeft het vergeten; hy heeft sijn aengesichte verborgen, hy en siet niet in eeuwigheyt.

d Psalm 94.7.

25 Hebr. heeft vergeten, Te weten, dese lieden, of, de sake van de gene, die ick voor hebbe te plagen: dat zijn de elendige van dewelcke de Propheet ter contrarie in ’t volgende vers bidt, dat Godt harer niet en vville vergeten.

12

²⁶ Staet op, HEERE Godt, ²⁷ heft uwe hant op; en vergeet de ²⁸ elendige niet.

26 Siet Psalm 3. op vers 8.

27 Dese maniere van spreken wort verscheydentlick in de Schrifture genomen, beteeckenende hier de openbare vertooninge van Godts macht in het helpen der vromen, ende beschamen der boosen, die met hare godtloosheyt in het voorgaende beschreven zijn.

28 And. sachtmoedige.

13

²⁹ Waerom ³⁰ lastert de godtloose Godt? seyt in sijn herte; Ghy en sult het niet ³¹ soecken?

29 Hy wil seggen: Waerom laet ghy toe dat hy u alsoo lastert?

30 Ofte, terght.

31 Als boven 9.13. ende onder vers 15. Ofte, hy seyt in sijn herte; ghy en sult, etc.

14

Ghy siet het [immers;] want ghy aenschouwt de ³² moeyte ende het verdriet, ³³ op dat men het in uwe hant geve: op u ³⁴ verlaet sich de arme; ghy zijt ³⁵ geweest een helper des ³⁶ weesen.

32 Die de elendige lijden van den godtloosen.

33 Dat is, u de wrake geve, waer op de volgende woorden wel passen. Anders, op dat ghy het in uvve hant legget, Dat is, om hare sake ofte haer recht als voor oogen te hebben, ende daer op te letten, ofte, op dat ghy het met uvve hant gevet, Dat is, vergeldet.

34 Ofte, laet het de arme, Te weten, staen, hy laet het in uwe hant, hy vertrouwt het u, dat ghy sijne sake sult verwaren, ende op sijn recht letten. Vergelijckt de maniere van spreken met Genes. 39.6. Iob 39.14. Iesa. 10.3. ende 2.Timoth. 1.12.

35 Te weten, altoos in vorige tijden. Vergelijckt Psalm 27.9.

36 D. van my, ende alle de gene, die als weesen van de menschen verlaten ende verdruckt worden. Vergelijckt Psalm 68.6. Ioan. 14. vers 18. ende onder vers 18.

15

Breeckt den ³⁷ arm des godtloosen ende boosen: ³⁸ soeckt sijne godtloosheyt, ³⁹ [tot dat] ghyse niet en vindet.

37 D. de macht, het gewelt, als dickwils.

38 Als boven Psalm 9.13.

39 De sin is, straftse, ende roeytse uyt, sulcks dat de godtloose den vromen niet meer en konnen quellen. Vergel. Ezech. 23.48. In eenen gantsch anderen sin sullen de sonden van Godts volck gesocht ende niet gevonden vvorden, dewijlse alle van Godt uyt genade om des Messiae wille sullen vergeven zijn, Ierem. 50.20. Anders, sult ghyse niet vinden? Dat is, ghy sultse sekerlick vinden.

16

^e De HEERE is Koningh eeuwighlick ende altoos: de Heydenen zijn vergaen uyt ⁴⁰ sijnen lande.

e Psalm 29.10. ende 145.13. ende 146.10. Ierem. 10.10. Thren. cap. 5. vers 19. Dan. 4.3. ende 6.27. 1.Timoth. 1.17.

40 Te weten, Canaan, dat Godt sijn lant noemt, Levit. 25.23. Anders, uyt, ofte, van sijn aertrijck, gelijck de gantsche aerde oock Godes is, Psalm 24.1.

17

HEERE, ghy hebt den wensch der ⁴¹ sachtmoedigen gehoort: ghy sult haer herte ⁴² stercken, uwe oore sal opmercken;

41 Ofte, nedrigen, die door Godts hant, ende het middel van kruys verootmoedight zijn. Dit is een aenmerckelicke tijtel van Godts kinderen, die door sijnen Heyligen Geest wedergeboren, vernedert, ende onder sijn jock ende de gehoorsaemheyt sijner geboden gebracht zijn. Alsoo onder Psalm 22.27. ende 25.9. ende 34.3, etc.

42 Te weten, door u woort ende uwen Heyligen Geest.

18

Om den weese ende verdruckten recht te doen; op dat een ⁴³ mensch ⁴⁴ van der aerden niet meer voort vare gewelt te bedrijven.

43 Siet Psalm 8. op vers 5. ende vergelijckt Psalm 9.20, 21.

44 D. die uyt de aerde gesproten, ofte daer van gemaeckt is, ende dien volgens, geene oorsake heeft van trotz ende hooghmoedigh te zijn. And. op dat een sterflick mensch niet meer voort vare, uyt den lande te verjagen.