Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxxij. Capittel.

Iob, ende sijne drie vrienden houden op te spreken, vers 1. daer over is Elihu vertoornt, 2. hy vanght aen te spreken met verklaringe van de redenen, die hem beweeghden, 6. toont sijnen yver, die hy daer toe hadde, 17. wenschende na behooren sich daer in te dragen, 21.

1

DOe hielden die ¹ drie mannen op, van Iob te antwoorden: dewijle hy ² in sijne oogen rechtveerdigh was.

1 Namelick, Eliphaz, Bildad, ende Zophar.

2 D. in sijn eygen oordeel. siet bov. 18. op vers 3. Soo gevoelden de drie mannen van Iob, te weten, dat hy sich selven voor rechtveerdigh hieldt; gelijck sy oock geene stoffe ter contrarie en vonden, om te bewijsen, dat Iob onrechtveerdigh, D. een godtloos mensche, ende huychelaer was: want dat hy neffens andere mede een sondaer was, hadde hy vry uyt bekent, boven 14.4.

2

Soo ³ ontstack de toorn van Elihu de sone van Baracheël de ⁴ Buziter van het geslachte ⁵ Rams: tegen Iob wert sijn toorn onsteken; om dat hy sijne ⁶ ziele ⁷ meer rechtveerdighde dan Godt:

3 Namelick tegen Iob, ende sijne drie vrienden. Vergel. de maniere van spreken met Genes. 4.5. ende 39.19.

4 D. een der nakomelingen van Buz de sone Nahors, des broeders Abrahams. Siet Genes. 22.21. Sommige houden hem voor Bileam, daer van siet Numer. 22.5.

5 Van desen naem is verscheyden gevoelen. Vele meynen, dat Ram eene bekortinge des naems is, voor Aram, de naem eens Syriers, van den welcken een huysgesin, ofte geslachte der Syriers, uyt het welcke Elihu was, toegenaemt zy. Andere verstaen hier Ram den vader Aminadabs, 1.Chron. 2. versen 9, 10. die oock Aram genaemt wort, Matth. cap. 1. vers 4. Sommige oock Abram, Genes. 11.27. die daer na Abraham genaemt wiert, Genes. 17.5.

6 D. hemselven. Siet 1.Reg. 19. op vers 4.

7 Dat en hadde Iob niet uytdruckelick geseyt, maer Elihu besloot dit hier uyt, om dat Iob wilde met Godt gelijck in proces treden, ende meer besigh was met sijne oprechtigheyt te verdedigen, dan Godts wijsheyt, ende gerechtigheyt de eere te geven.

3

Sijn toorn ontstack oock tegen sijne drie vrienden, om datse ⁸ geene antwoorde vindende, nochtans Iob ⁹ verdoemden.

8 T.w. om Iob te wederleggen, ende te overtuygen.

9 Te weten, van huychelerije, ende godtloosheyt.

4

Doch Elihu hadde gewacht ¹⁰ op Iob ¹¹ in’t spreken; om ¹² datse ouder van dagen waren, dan hy.

10 Ende sijne vrienden.

11 Hebr. in de woorden; Te weten, om te vernemen ofse noch meer met malkanderen spreken souden, ofte wanneer sy hare woorden eyndigen souden. De vrienden haddense ge-eyndiget, Cap. 26. ende Iob de sijne met het eynde des voorgaenden Capittels. Anders, Elihu hadde met Iob gewacht op [hare] woorden, T.w. der drie vrienden.

12 Namel. Iob, ende sijne drie vrienden.

5

Als dan Elihu sagh, datter geene antwoorde en was in de mont van die drie mannen, ontstack sijn toorn.

[fol. 233r]

6

Hierom antwoordde Elihu de sone van Baracheël de Buziter, ende seyde; Ick ben ¹³ minder van dagen, maer ghylieden zijt ^a stock-oude: daerom hebbe ick geschroomt, ende gevreest u-lieden mijn gevoelen te vertoonen.

13 Dat is, jonger van jaren. Siet boven 30.1. ende d’aenteeckeninge.

a Iob 15.10. Boven vers 4. Onder vers 7.

7

¹⁴ Ick seyde, Laet ¹⁵ de dagen spreken, ende de veelheyt der jaren wijsheyt te kennen geven.

14 T.w. by my selven; Dat is, ick dachte. Siet Genes. cap. 20. op vers 11.

15 D. die bedaget zijn: alsoo in’t volgende, veelheyt der jaren, voor de gene die veel jaren hebben.

8

^b Sekerlick ¹⁶ de Geest die in den mensche is, ende de inblasinge des Almachtigen, ¹⁷ maeckt haerlieden verstandigh.

b Iob 12.13. ende 38.36. Proverb. 2.6. Eccles. 2.26. Dan. 1.17. ende 2.21.

16 Verstaet, den Geest Godts, gelijck uyt de volgende woorden kan verstaen worden. De sin is, dat de wijsheyt eygentlick alleen is oorspronckelick van Godt, niet van de oudtheyt der jaren, die menighmael feylt. And. sekerlick is de geest; Dat is, de redelicke, ende verstandige ziele, in de mensche, maer den adem, etc. Dat is, de rechte wijsheyt komt alleen van de verlichtinge Godts.

17 T.w. de menschen. Het is eene veranderinge des getals: want hy hadde recht te voren in dit vers in’t eenvoudigh getal gesproken. Siet boven 24. op vers 18.

9

^c De ¹⁸ groote en zijn niet wijs, ende de oude en verstaen het recht [niet.]

c Iob 12.12.

18 D. de oude van jaren. siet boven 30. op vers 1. De sin is, dat dese niet altijt wijs en zijn, ende niet eygentlick, nochte voornemelick door de oudtheyt.

10

Daerom segge ick, ¹⁹ Hoort na my; ²⁰ ick sal mijn gevoelen oock vertoonen.

19 Hy spreeckt Iob toe.

20 T.w. die jonger ben van jaren.

11

Siet, ick hebbe gewacht ²¹ op u-lieder woorden: ick hebbe de oore gewendt ²² tot u-lieder aenmerckingen, tot dat ghy ²³ redenen uytgesocht haddet.

21 Hy spreeckt de drie vrienden Iobs toe.

22 D. soo neerstelick, ende aendachtelick, dat ick geraeckt ben tot in het begrijp van alle uwe voorgestelde bedenckingen.

23 Te weten, daer mede ghy Iob soudet mogen overtuygen.

12

Als ick nu acht op u gegeven hebbe, siet, daer en is niemant, die Iob overrede; die uyt u-lieden sijne redenen beantwoorde:

13

²⁴ Op dat ghy niet en segget, Wy hebben ²⁵ de wijsheyt gevonden; Godt heeft hem neder gestooten, ²⁶ geen mensche.

24 Sommige vervullen den sin der woorden, met, Ick segge dit, op dat ghy niet en segget.

25 Te weten, daer mede Iob van ons overtuyght, ende beantwoort is. Dese wijsheyt nu soude zijn, dat Godt hem sijn lijden toegesonden hadde, ende niet een mensche, ende dewijle Godt rechtveerdigh is, ende niemant ongelijck en doet, voornemelick als hy soo vreeslick straft, dat Iob moeste een godtloos mensche zijn.

26 Hebr. niet een man.

14

Nu en heeft ²⁷ hy tegen my geene woorden gericht, ende met ²⁸ u-lieder woorden en sal ick hem niet beantwoorden.

27 Namelick, Iob.

28 Namelick, ghy Eliphaz, Bildad, ende Zophar.

15

²⁹ Sy zijn ontset, sy en antwoorden ³⁰ niet meer: sy hebben de woorden van sich ³¹ versett.

29 Te weten, de drie vrienden Iobs. Het schijnt, dat hy dit seggende, hem gekeert heeft tot de omstanders, ende toehoorders.

30 Te weten, op de propoosten van Iob.

31 Dat is, afgeweert, ende anderen over gelaten.

16

Ick hebbe dan ³² gewacht, maer sy en spreken niet: want sy staen stille; sy en antwoorden niet meer:

32 Te weten, op de antwoorden der drie vrienden Iobs.

17

Ick sal mijn deel oock antwoorden: ick sal mijn gevoelen ³³ oock vertoonen.

33 Alsoo boven vers 10.

18

Want ick ben der woorden vol: ³⁴ de geest mijnes ³⁵ buycks benauwt my.

34 Verstaet den yver, ende goede genegentheyt, die Elihu tot desen handel hadde. Siet 2.Reg. 19. op vers 7.

35 Dat is, innersten gemoedts. Siet boven cap. 15. op vers 2. Alsoo in het volgend vers.

19

Siet, ³⁶ mijn buyck is als de wijn, [die] niet geopent en is: gelijck nieuwe ³⁷ ledersacken soude hy bersten.

36 Verst. dat het binnenste sijns gemoedts, niet sonder schade en soude zijn, indien hy verswege het gene hy over desen handel bedacht hadde; gelijck de vaten scheuren, ende bersten, die van nieuwen, ende stercken wijn vol zijnde, geene lucht en hebben.

37 Het Hebreeusch woort beteeckent hier ledersacken, daer men hier voortijden den wijn in dede. Vergelijckt Matth. 9.17.

20

Ick sal spreken, op dat ick ³⁸ voor my lucht krijge: ick sal mijne lippen openen, ende sal antwoorden.

38 D. verlichtinge krijge van de bedenckinge, ende bekommernisse, komende uyt mijn voorgaende aenhooren, ende stilswijgen.

21

Och! dat ick ³⁹ niemants aengesichte aen en neme, ende tot den mensche ⁴⁰ geene bynamen en gebruycke.

39 Siet Levit. 19. op vers 15.

40 T.w. nochte ten goede, om hem te vereeren met pluymstrijcken, nochte ten quade, om hem te versmaden, met bittere vermaningen.

22

Want ick en weet geene bynamen te gebruycken: in korten ⁴¹ soude mijn ⁴² Maker my ⁴³ wech nemen.

41 T.w. indien ick sulcks dede.

42 D. Godt, die my gemaeckt, ende geschapen heeft. Siet boven 4. op vers 17.

43 D. dooden, ende verderven.