Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxix. Capittel.

Iob wenschende in sijnen eersten staet herstelt te werden, verklaert hoe gelucksaligh deselve geweest zy door des Heeren gunste, ende zegen, vers 1, etc. ende hoe seer hy daer in van allen ge-eert, ende aengesien was, 7. uyt oorsake van sijne vroomigheyt, ende deughtsaemheyt, 12. hy verhaelt oock hoedanigh sijne hope daer in was, 18. mitsgaders sijnen gestadigen opgangh in rijckdom, 19. item in eere, ende aensien, 20.

1

¹ ENde Iob gingh voort sijne spreucke op te heffen, ende seyde:

1 Siet boven 27. op vers 1.

2

² Och of ick ware gelijck in de voorige maenden; gelijck ³ in de dagen, [doe] Godt my bewaerde.

2 Hebr. wie sal my geven te zijn, etc. siet boven 6. op vers 8.

3 D. in den vorigen tijt mijnes levens. Vergel. bov. 14. vers 5. ende siet de aenteeckeninge.

3

Doe hy ⁴ sijne lampe dede schijnen over mijn hooft; [ende] ick ⁵ by sijn licht ⁶ de duysternisse doorwandelde:

4 D. my met sijne gunste, ende zegen by bleef. Soo wort dit woort dickwils genomen. siet boven cap. 18. op vers 6.

5 D. door sijne genade, ende zegen: want licht is hier even veel, als recht te voren lampe. siet bov.18. op vers 5.

6 D. de elende, ende den tegenspoet deses levens door quam, ende overwan. Duysternisse voor elende, ende tegenheyt. siet Genes. 15. op vers 12.

4

Gelijck als ick was in de dagen mijner ⁷ jonckheyt, doe Godts ⁸ verborgentheyt over mijne tente was:

7 D. mijner meester kracht, ende gelucksaligheyt. Ende verstaet dese niet soo seer ten aensien van sijnen ouderdom, als van den welstant sijnes levens, die hem te voren als eene jeught geweest was. Anders, in de dagen mijnes herfsts, te weten, als ick overvloet, ende weelde gehadt hebbe, gelijck men heeft in den herfst, als de vruchten rijpe zijn. Ofte, in de dagen mijnes winters, D. als ick ruste, ende stilte gehadt hebbe, gelijck de krijghslieden in de winter plegen te hebben, alsse in eene goede plaetse logeeren.

8 Verst. de eeuwige voorsichtigheyt Godts, waer door hy sorge voor Iob droegh, om hem te geleyden, ende te bewaren, mitsgaders sijne vriendelicke bywooninge door de onderwijsinge, ende vertroostinge van sijnen Heyligen Geest.

5

Doe de Almachtige noch ⁹ met my was, [ende] mijne ¹⁰ jongers rontom my:

9 Siet Genes. cap. 21. op vers 22.

10 Dat is, knechten, ofte, sonen.

6

Doe ick mijne gangen ¹¹ wiesch in bo-

11 Het is eene overtollige maniere van spreken, beteeckenende grooten overvloet van boter, niet ongelijck de gene, die wy hebben, Gen. 49.11, 12. ende die hier inde naeste woorden volght.

[fol. 231v]

ter: ende de rotze by my ¹² oly-beken uytgoot:

12 Vergel. Deut. cap. 32. vers 13. ende cap. 33. vers 24. ende boven 20.17. Hebr. ende de rotze by my met beken van olie uytgegoten wert.

7

Doe ick uytgingh na de ¹³ poorte door de stadt, [doe] ick mijnen ¹⁴ stoel op de ¹⁵ strate liet bereyden.

13 Verst. de plaetse van het gerichte, by ons genaemt de vyerschare. Siet Genes. 22. op vers 17. ende boven 5.4.

14 Richterstoel, uyt den welcken hy als eene hooge Overigheyt kennisse nam van der ondersaten geschillen, ende het recht uytede.

15 Die by de stadts poorte was, alwaer het volck vergaderde om te pleyten, ende de uytsprake des Richters te verwachten.

8

De jongers sagen my, ende ¹⁶ verstaken sich: ende de stock-oude ¹⁷ resen op, [ende] stonden.

16 Te weten, uyt vreese, ofte schaemte voor my wijckende.

17 Te weten, tot dat ick neder geseten was, in teecken van eerbiedinge. Vergel. Levit. c. 19. vers 32. 1.Reg. 2.19.

9

De Overste ¹⁸ hielden de woorden in: ende ¹⁹ leyden de hant op haren mont.

18 D. lieten hare propoosten varen, om my te hooren spreken, ofte uyt ontsicht van mijne tegenwoordigheyt.

19 D. swegen stille. Siet Iudic. 18. op vers 19.

10

De stemme der Vorsten verstack haer: ende ²⁰ hare tonge kleefde aen haer gehemelte.

20 Dese maniere van spreken beteeckent stilswijgentheyt, ofte onvermogentheyt van spreken, siet deselve oock Psalm 137. vers 6. Ezech. 3.26.

11

Als een oore [my] hoorde, soo hieldt sy my gelucksaligh: als [my] een ooge sagh, soo getuychdese ²¹ van my.

21 T.w. van mijne Godtvruchtigheyt, ende vromigheyt, die haer openbaerde, in alle mijne woorden, ende wercken.

12

^a Want ick bevrijdde den elendigen, die riep: ende den weese, ende die geenen helper en hadde.

a Psalm 72.12. Proverb. 21.13.

13

²² De zegen des genen, die ²³ verloren gingh, quam op my: ende het herte der weduwe dede ick ²⁴ vrolick singen.

22 Dat is, ’t goet, het welcke my toegewenscht wiert van de gene, die ick uyt sware nooden hielp.

23 D. die in perijckel stont van verloren te moeten gaen, indien ick hem met raet ende daet niet geholpen en hadde.

24 Dat is, verblijden over de weldaet, ende den bystant, dien ick haer bewees in hare verdruckinge.

14

^{b 25} Ick bekleedde my met gerechtigheyt, ende ²⁶ sy bekleedde my: mijn ²⁷ oordeel was als een mantel, ende vorstelicke hoedt.

b Iesa. 59.17. Ephes. 6.14, etc. 1.Thessal. 5.8.

25 De sin is, gelijck Iob hem vast gehouden heeft aen de gerechtigheyt, als aen een kleet dat men niet af en leght, dat oock alsoo de gerechtigheyt hem diende tot een cieraet, ende aensien by den menschen. Vergelijckt onder 40.5. Psalm 132.9. Iesa. 52.1.

26 T.w. de gerechtigheyt.

27 T.w. dat ick uytede tot bescherminge van de verdruckte.

15

²⁸ Den blinden was ick [tot] oogen: ende den kreupelen was ick [tot] voeten.

28 Verstaet, dat hy de elendige geholpen hadde, niet alleen met woorden van onderwijs, waerschouwinge, raet, ende troost, maer oock met wercken, ende middelen.

16

Ick was den nootdruftigen een vader: ende het geschil [dat] ick niet en wiste, ²⁹ dat ondersocht ick.

29 Hy wil seggen, dat hy niet alleen recht afgehandelt en heeft, dat tot hem, als tot den ordinaren Richter aengebracht wiert, maer oock dat hy neerstelick nagespeurt hadde, dat hem niet aengebracht was, om de verdruckte by tijts te helpen.

17

Ende ick verbrack ³⁰ de backtanden des verkeerden; ende wierp den roof uyt sijne tanden.

30 D. het gewelt der onrechtveerdige menschen, die de arme, ende swacke sochten te verdrucken. Siet gelijcke maniere van spreken Psalm 3.8. ende 57.5. ende 58.7. Prov. 30.14. Ioël 1.6.

18

Ende ick seyde; Ick sal in ³¹ mijnen nest ³² den geest geven: ende ick sal de dagen vermenighvuldigen, ³³ als het zant.

31 Dat is, in mijn huys, ende onder de mijne.

32 D. allenghskens, ende sachtkens uyt gaen, ende als van enckelen ouderdom sterven. Vergelijckt de naestvolgende woorden. Het Hebreeusch woort schijnt soo genomen te zijn, Genes. 25.8. ende 49.33.

33 D. in groote veelheyt. Siet Genes. 41. op vers 49.

19

Mijn ³⁴ wortel was ³⁵ uytgebreydt aen het water: ende dauw vernachtede op mijnen tack.

34 D. mijn vermogen, ende welvaren nam toe, ende vermeerderde, gelijck de wasdom eens booms, die uyt den gront met water, ende uyt den hemel met dauw wel bevochtight wort. Vergelijckt boven 18.16. ende Psalm 1. vers 3.

35 Hebr. geopent.

20

Mijne ³⁶ heerlickheyt ³⁷ was nieuwe by my: ende ³⁸ mijn boge veranderde sich in mijne hant.

36 D. de eere, ende achtinge, die ick onder de menschen hadde uyt oorsake van mijnen grooten welstant.

37 D. bleef niet alleen gelijck te voren, maer nam oock dagelicks toe.

38 Verst. de macht, ende de middelen, die hy hadde om sijnen staet te onderhouden, ende te beschermen tegens alle schadelick gewelt. Hy verklaert van die, datse veranderden door toeneminge, ende vermeerderinge. Boge voor macht, ende middelen, Genes. 49.24. 1.Sam. 2.4, etc.

21

Sy hoorden my toe, ende wachteden; ende swegen op mijnen raet.

22

Na mijn woort en ³⁹ spraken sy niet weder: ende ⁴⁰ mijn reden druppede op hen.

39 Hebr. en verdobbelden sy niet. Alsoo 1.Sam. 26.8. 2.Sam. 20.10.

40 Siet Deut. cap. 32. op vers 2.

23

Want sy wachteden na my, gelijck ⁴¹ [na] den regen: ende sperreden haren mont op, [als] na den ⁴² spaden regen.

41 Vergelijckt Psalm 72. op vers 6.

42 Siet Deuter. cap. 11. op vers 14.

24

⁴³ Lacchede ick hen toe, sy en ⁴⁴ geloofden’t niet: ende ⁴⁵ het licht mijnes aengesichts en deden sy niet neder vallen.

43 Ofte, jockte ick met hen.

44 T.w. dat ick jockte; D. sy hadden my in sulcken aensien, ende weerde, datse mijne woorden in jock gesproken, opnamen als in rechten ernst van my voort gebracht.

45 D. mijn blijde gelaet en bedroefden, nochte en beschaemden sy niet, uyt oorsake, dat ick met mijn jocken hen soude mogen schijnen veracht te hebben.

25

⁴⁶ Verkoos ick haren wegh, soo sat ick ⁴⁷ boven aen, ende woonde ⁴⁸ als een Koningh onder de benden, als een die treurige vertroost.

46 D. indien ick van selfs by hen gingh, om hen te besoecken, ende met goet onderwijs, raet, ofte troost te vermaken, ende stichten.

47 Hebr. het hooft: ofte [aen’t] hooft.

48 Hy wil seggen, dat hy niet alleen geducht was, als een Koningh om sijne autoriteyt, maer oock bemint, ende begeert, als een vertrooster der bedroefden, om sijne vriendelickheyt, ende weldadigheyt.