Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxiij. Capittel.

Iob klaeght dat hy van wederspannigheyt beschuldight wort, vers 1, etc. wenscht dat sijne sake voor Godt gebracht mochte worden, 3. steunende op sijne goede conscientie, 10. maer is verschrickt over Godts onveranderlick besluyt, ende hooge majesteyt, 13.

1

MAer Iob antwoordde ende seyde:

2

¹ Oock heden is mijne ² klaghte ³ wederspannigheyt. ⁴ mijne plage is ⁵ swaer boven mijn suchten.

1 T.w. na soo vele verdedingen, die ick tot bewijs van mijn onschult, ende oprechtigheyt voor desen gedaen hebbe. Ofte men kan dese woorden vraeghswijse nemen: Sal oock heden mijne klaghte wederspannigheyt zijn?

2 T.w. die ick doe over mijne groote elende.

3 D. sy wort voor wedersporigheyt tegen Godt gehouden. Dit seyt Iob, om dat sijne verantwoordingen daer voor van sijne vrienden veroordeelt wierden. Vergelijckt boven 4.5. ende 5.1. ende 8.2, 3. ende 11.2, 3. ende 15.4. ende 22.4, 5.

4 Hebr. mijne hant: D. de hant Godts, daer mede ick als nu geplaeght, ende geslagen worde: want de hant Godts is voor Godts straffe genomen, die oock Iobs hant, ende straffe genaemt wort, om dat hyse dragen, ende lijden moeste. siet boven 13.21. ende de aenteeck.

5 D. swaerder dan ick met mijn suchten, ende klagen uytdrucken kan. Alsoo is het Hebreeusch woordeken hal oock gebruyckt, Psalm 89.8.

3

⁶ Och of ick wiste, dat ick ⁷ hem vinden soude! ick soude tot sijnen stoel ⁸ komen:

6 Hebr. wie sal geven, ick hebbe geweten, ende ick sal hem vinden. Siet van dese maniere van wenschen boven cap. 6. op vers 8.

7 T.w. Godt.

8 T.w. niet sijner strenger gerechtigheyt, maer sijner vriendelicker genade in het vertrouwen, niet van eenige volmaecktheyt voor Godt, maer van onschult voor de menschen.

4

Ick soude ⁹ het recht voor sijn aengesichte ¹⁰ ordentlick voorstellen: ende mijnen mont soude ick ¹¹ met verdedingen vervullen.

9 D. mijne rechtsake. Vergelijckt Num. 27.5. ende 1.Reg. 8.45.

10 D. ordentlick aendienen, beleyden, ende verweeren.

11 D. met redenen, om mijne sake te verdedigen; T.w. om te toonen, ende waer te maken, dat ick geen huychelaer en zy, daer voor ick van dese mijne vrienden gehouden worde. siet van’t Hebreeusch woort bov. 13. op vers 6.

5

Ick soude de redenen weten, [die] ¹² hy my antwoorden soude; ende verstaen wat hy my seggen soude.

12 Namel. Godt.

6

Soude hy na ¹³ de grootheyt [sijner]

13 D. na de volheyt sijns vermogens, ende de strenghte sijner gerechtigheyt.

[fol. 229v]

macht met my twisten? neen: maer hy soude ¹⁴ acht op my slaen.

14 De volle maniere van spreken is bov. 1.8. siet d’aenteeckeninge. De sin is, dat Godt bereyt soude zijn, om Iob te hooren, ende kennisse van de beschuldingen tegens hem gedaen, te nemen. Anders, hy soude [kracht] in my leggen; T.w. om voor sijne Majesteyt te bestaen: verre van daer, dat hy my door die verdrucken soude, ofte ten hardtsten met my handelen, Iesa. 27.4, 8.

7

¹⁵ Daer soude de oprechte met hem pleyten: ende ick soude my in eeuwigheyt ¹⁶ van mijnen Richter vry maken.

15 T.w. alwaer Godt sijn volle recht, ende absolute macht niet en soude in het werck stellen. Hy spreeckt ten aensien van het geschil, dat hy met sijne vrienden uytstaende hadde.

16 Te weten, vry verklaert zijnde van den selven over de beschuldingen, daer mede mijne vrienden my beswaren.

8

¹⁷ Siet, gae ick voorwaert, soo en is hy daer niet, ofte achterwaert, soo en verneme ick hem niet.

17 Hy siet op het gene, dat hy geseyt hadde boven vers 3. Och, of ick wiste, dat ick hem vinden soude! als of hy seyde, Ick en kan dat niet weten: hoe soude ick dan met hem handelen? want hy is onsienelick, ende onbegrijpelick, ende een vrywilligh Werckmeester, niet zijnde gehouden sich aen yemant te openbaren tot sijnen gevalle. Vergel. bov. 9. vers 11.

9

¹⁸ Als hy ter slincker hant werckt, soo en aenschouwe ick [hem] niet: bedeckt hy sich ter rechter hant, soo en sie ick [hem] niet.

18 De sin is, dat de oordeelen Godts ons verstant te boven gaen, ende waer men sich keert, dat mense niet en kan doorgronden.

10

Doch hy kent den ¹⁹ wegh, [die] by my is; hy ²⁰ beproeve my; ²¹ als gout sal ick uyt komen.

19 D. mijne genegentheyt, wille, bewegingen, voornemen, woorden, wercken, ende gantsche leven. Siet Genes. cap. 6. op vers 12.

20 Vergelijckt boven 7.18. ende de aenteeckeninge.

21 D. ick sal reyn ende suyver bevonden worden over het gene, dat mijne vrienden my optijgen; even gelijck het gout suyver uyt den vyere komt, als het daer in geloutert is geweest.

11

²² Aen sijnen ²³ gangh heeft mijn voet ²⁴ vast gehouden; sijnen ²⁵ wegh ^a hebb’ ick bewaert, ende en ben niet afgeweken.

22 Hy geeft reden van het gene hy geseyt hadde in het voorgaende vers; ende wederleyt de beschuldingen van Eliphaz, boven 22.5.

23 Siet op het volgende woort wegh.

24 Dat is, ick hebbe sijnen wegh, dat is, sijne geboden gestadelick gevolght. Vergelijckt boven 17.9.

25 Siet Genes. 18. op vers 19.

a Iob 31.4, etc.

12

Het gebodt ²⁶ sijner lippen en hebb’ ick oock niet wech gedaen: de redenen sijnes monts hebb’ ick meer dan mijn ²⁷ bescheyden deel ²⁸ wech geleyt.

26 Dat is, door sijne lippen, ofte mont uytgesproken, Dat is, door hemselven, ofte door sijne dienaren.

27 Verstaet, het dagelicks gesett, ende verordent onderhoudt mijnes lichaems: D. soo veel my daer toe noodigh, ofte van Godt bescheyden is. Alsoo Genes. 47.22. Prov. 30.8. ende 31.15.

28 D. in goede bewaernisse der memorie gehouden, ende als eenen weerdigen schat in het binnenste mijnes herten opgesloten, om daer aen te gedencken in al mijn doen, ende laten. Alsoo Psalm 119.11. Prov. 2.1, 7. ende 7.1.

13

²⁹ Maer is hy tegen ³⁰ yemant, wie sal dan hem afkeeren? ^b wat ³¹ sijne ziele begeert, dat sal hy doen.

29 Als of hy seyde, Of ick schoon eene goede conscientie hebbe, nochtans dewijle het hem belieft my aldus te besoecken, wie kander tegen? wie sal daer over rekenschap van hem eysschen? Siet bov. 9.12. ende 11.10. Rom. 9.19.

30 Hebr. eenen. Of, als sommige: heeft hy eenigh dingh voor.

b Psalm 115.3.

31 D. hy selve, T.w. Godt: Alsoo Levit. 26.30. Iesa. 1.14.

14

Want hy sal volbrengen ³² dat over my bescheyden is: ende diergelijcke ³³ dingen zijnder vele by hem.

32 Hebr. mijn besluyt: of, bescheyden deel, Te weten, der straffen, die hy voorgenomen heeft over my te senden.

33 D. verborgene, ende doch rechtveerdige oordeelen.

15

Hierom worde ick voor sijn aengesichte beroert: ³⁴ aenmercket, ende vreese voor hem:

34 D. als ick betrachte dese sijne groote macht, oneyndelicke wijsheyt, ende vreeselicke strengigheyt.

16

Want Godt heeft mijn herte ³⁵ weeck gemaeckt; ende de Almachtige heeft my beroert:

35 D. bloode, swack, teer, ende als gebroken door al mijn lijden, ende door de vreese, die my de grootheyt sijner macht, ende majesteyt indruckt. Siet deselve maniere van spreken Deuter. 20.3.

17

Om dat ick niet ³⁶ uytgedelght en ben ³⁷ voor de duysternisse; ende dat ³⁸ hy ³⁹ van mijn aengesichte ⁴⁰ de donckerheyt bedeckt heeft.

36 D. niet wech genomen en ben uyt dese werelt door de doot.

37 Hebr. van, ofte, voor het aengesichte der duysternisse, D. eer de duysternisse over my quam: ofte, van wegen, Dat is, uyt oorsake der duysternisse. Verstaet door dese, het lijden ende de elende, daer in hy stack. Siet Genes. cap. 15. op vers 12. Hy is verwondert, dat hy door de grootheyt sijnes lijdens noch niet en was gestorven.

38 Namelick, Godt.

39 Dat is, van mijne kennisse, ende wetenschap; ten eynde dat ick dit mijn verdriet niet meer sien, nochte gevoelen en soude.

40 Verstaet, de donckerheyt des doots, die den stervenden over komt. Dese wort van yemants aengesichte bedeckt, soo lange hyse niet en siet, D. niet en sterft, maer in het leven behouden wort; waer van Iob een afschouw hadde, boven 3. vers 23. ende cap. 6. versen 8, 9. Anders, ende dat hy van mijn aengesichte de donckerheyt [niet] bedeckt en heeft. Dat is, dat hy van my dit lijden niet wech genomen en heeft, te weten, door de doot, op dat ick het selve niet langer aenschouwen, nochte lijden en soude. Aldus is het woordeken niet uyt het voorgaende lidt van dit vers hier weder ingevoeght; ende het woort donckerheyt in den selven sin, als het voorgaende duysternisse genomen.