Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het viij. Capittel.

Bildad bestraft de woorden Iobs, vers 1, etc. prijst Godts gerechtigheyt, 3. beschuldight Iobs kinderen, 4. maer hy belooft Iob, soo hy sich bekeerde, Godts genade, ende zegen, 5. daer en tegen bewijst hy met de ervarentheyt der voorgaende tijden, den ondergangh der godtloosen, 8. hy troost Iob, soo hy oprecht zy, met Godts beloften, 20.

1

DOe antwoordde Bildad de Suhiter, ende seyde:

2

Hoe lange sult ghy dese dingen spreken,

[fol. 222v]

ende de redenen uwes monts een ¹ geweldige wint zijn?

1 Hier worden Iobs propoosten by eenen stercken wint vergeleken, om datse uyt heftige bewegingen voort komende, tegens de behoorlicke zedigheyt, ende de eere Godts scheenen aen te lopen.

3

^a Soude dan Godt het recht verkeeren? ende soude de Almachtige de gerechtigheyt verkeeren?

a Deut. 32.4. 2.Chron. 19.7. Dan. 9.14.

4

Indien uwe kinderen gesondiget hebben tegens hem, ² hy heeftse oock in de hant harer overtredinge geworpen.

2 Hebr. hy heeftse gesonden: dat is, hy heeftse laten vallen in’t gewelt der sonden, om hare mate te vervullen, ende der straffen, om den verdienden loon daer voor te ontfangen.

5

^b [Maer] indien ³ ghy na Godt ⁴ vroegh soeckt; ende tot den Almachtigen om genade bidt:

b Iob 22.23.

3 ’t Is soo veel, als of hy seyde: Uwe kinderen zijn wel om hare sonden omgekomen, maer wat u aengaet, indien ghy den Heere van herten soeckt, ende bidt om genade, ende suyver zijt van grouwelicke sonden, hy sal u wel weder te rechte helpen, ende in uwen voorgaenden welstant herstellen.

4 D. by tijts, ende neerstelick. siet bov. cap. 7. op vers 21.

6

Soo ghy ⁵ suyver, ende recht zijt, gewisselick sal hy nu opwaken, ⁶ om uwent wille: ende hy sal de wooninge ⁷ uwer gerechtigheyt ⁸ volmaken.

5 D. niet besmet met grove verborgene sonden, daer over ghy geen berouw en hebt.

6 Hebr. over u: dat is, om uwent wille, tot uwen besten, om u goet te doen.

7 Dat is, in welcke ghy gerechtigheyt, ende deughtsaemheyt pleeght.

8 Dat is, weder oprechten, ende herstellen in sijnen vorigen stant. And. bevredigen, ofte, voorspoedigh maken.

7

U beginsel sal wel geringe zijn: maer u laetste ⁹ sal seer vermeerdert worden.

9 Dat is, sal u van kleyn, groot, van vernedert, verhooght, van arm, rijck, van tegenspoedigh, voorspoedigh, maken, u, ende de uwe meer ende meer zegenende.

8

^c Want vraeght doch na het vorige ¹⁰ geslachte, ende bereyt u tot de ondersoeckinge ¹¹ harer vaderen.

c Deut. 4.32.

10 Verst. eene menighte van menschen, die in eene eeuwe, ofte sommige jaren t’samen leven. siet Genes. 6. op vers 9. en Psalm 12. op vers 8.

11 T.w. die in de vorige geslachten geweest zijn, ende verkregen hadden soo door de lanckheyt hares levens, ende groote ervarentheyt, als door verscheydene openbaringen Godts, groot verstant, ende wijsheyt.

9

^d Want ¹² wy zijn van gisteren, ende en weten niet: dewijle onse dagen op der aerde ^e eene ¹³ schaduwe zijn.

d Gen. 47.9. 1.Chron. 29.15. Iob 7.5, 6, 7. Psalm 39.13. ende 144.4.

12 Die met die voorvaderen niet te gelijcken en zijn, hebbende een korter leven, mindere ervarentheyt, ende niet soo vele openbaringe van Godt.

e Psalm 102.12. ende 144.4.

13 D. seer verganckelick, ydel, ende nietigh. Vergel. de aengewesene plaetsen.

10

En sullen ¹⁴ die u niet ¹⁵ leeren, tot u spreken, ende ¹⁶ uyt haer herte redenen voort brengen?

14 T.w. die voorvaderen, tot dewelcke Iob van Bildad gewesen was. bov. vers 8. Dese maniere van vragen heeft macht om seer te versekeren. Siet Genes. 13. op vers 9.

15 T.w. van de voorsichtigheyt, ende oordeelen Godts, die wonderbaer zijn, ende van de uytkomsten der goeden, die goet, ende der quaden, die quaet zijn.

16 D. niet dat hen haestelick uyt de lippen valt, maer dat sy te voren wel rijpelick met den verstande bedacht, ende met der daet bevonden hebben.

11

¹⁷ Verheft haer de biese sonder slijck? groeyt het ¹⁸ rietgras sonder water?

17 De sin is, gelijck eene biese niet en kan opwassen sonder slijck, nochte het wier sonder water, maer haestelick verdrooght: alsoo en kan de mensche geen welstant hebben sonder Godtvruchtigheyt.

18 And. seck, ofte, slag, ofte, meyrgras. Vergel. Genes. 41.2. ende de aenteeck. daer op.

12

^f Als’t noch in sijne groenigheyt is, [hoewel] het niet afgesneden en wort, nochtans verdort het voor alle ¹⁹ gras.

f Psalm 129.6. Ier. 17.6.

19 Siet 1.Reg. 18. op vers 5.

13

²⁰ Alsoo zijn de paden aller die Godt vergeten: ende ^g de verwachtinge des ²¹ huychelaers sal vergaen.

20 D. alsoo gaet het hen, of soodanigh is het leven, de macht, ende de uytkomste der gener, die Godt verachten: want hoewelse voor eenen tijt langh groenen, ende bloeyen, ende hoogh opgaen, ende vast schijnen te wesen, soo lange als de tijdelicke voorspoet hen toelacht, nochtans wanneer dese ontbreeckt, vergaense seer haestelick, ja eer dan andere, Psalm 37.2, 35.

g Iob 11.20. ende 18.14. Psalm 112.10. Prov. 10.28.

21 Verst. eenen mensche, die in sijn herte godtloos is voor Godt, maer sich voor vroom uytgeeft met woorden, gebeerden, ende wercken voor de menschen, om die te bedriegen. Alsoo ond. 13.16. ende 15.34. ende 17. vers 8. Prov. 11.9. Iesa. 9.16, etc.

14

Van den welcken ²² sijne hope walgen sal: ende sijn vertrouwen sal zijn ²³ een huys der spinnekoppe.

22 D. het goet dat hy hoopt: het welck geseyt wort een verdriet, ofte walge van den huychelaer te sullen hebben, om dat het hem niet aenkomen, maer van hem vlieden sal. Vergel. Psalm 95.10. And. wiens hope sal afgesneden worden.

23 Verst. de webbe der spinnekoppe, die seer swack, ende teer is, ende lichtelick gebroken wort. De sin is, gelijck de spinnekoppe sich niet en kan met hare webbe tegen eenigh gewelt bewaren; alsoo en kan de godtloose sich tegen de straffen Godts, met sijne tijdelicke middelen, niet beschermen.

15

²⁴ Hy sal op sijn huys lenen, maer het en sal niet bestaen, hy sal hem daer aen vast houden, maer het en sal niet staende blijven.

24 T.w. de huychelaer, ende godtloose.

16

²⁵ Hy is sappigh ²⁶ voor de sonne: ende sijne scheuten ²⁷ gaen over sijnen hof uyt.

25 D. de godtloose is te vergelijcken by eenen groenen, ende vochtigen boom, die wel gewortelt is, maer als hy van den eygenaer afgehouwen, ende uytgeroeyt is, seer haestelick vergaet: want alsoo vergaen oock de huychelaers, alsse van Godt uytgeroeyt worden, hoewelse van groot vermogen zijn, ende door rijckdom hoogh verheven.

26 D. soo vochtigh, dat hy oock door de brandende hitte der sonne niet en verdrooght.

27 D. reycken uyt, ende verheffen haer over den hof door hare weeldigheyt, ende overgrooten wasdom: sommige meenen dat Bildad in dit 16 vers begint te spreken van de vrome ofte Godtvruchtige, ende setten voorts het 18 vers aldus over: Sal yemant hem verslinden uyt sijne plaetse, so datse hem loochene, etc.

17

Sijne wortelen worden by den ²⁸ sprinck-ader ingevlochten: ²⁹ hy siet ³⁰ eene steenige plaetse.

28 T.w. daer de wateren haren oorspronck nemen, bobbelen, wellen, ende sich omme wentelen, ende volgens daer geene vochtigheyt en ontbreeckt. ’t Hebreeusch woort is voor eenen sprinckader genomen, Cant. 4.12. gelijck oock het woort Gullat, dat van den selven oorspronck is, Ios. 15.19. Andere setten het Hebreeuwsch woort hier over eenen hoop, te weten van steenen, gelijck het oock genomen wort, Genes. 31.46. ende de sin is dan hier eenderley met den sin der volgende woorden deses vers.

29 D. hy breydt sijne wortelen soo verre, ende krachtelick uyt, dat hy oock aen den steenigen gront gerakende, evenwel sijne kracht behoudt. Hy wil seggen, dat de huychelaer voor eenen tijt alle beletselen, ende tegenstoot over komt, die sijnen tijdelicken welstant schenen te sullen verhinderen.

30 Hebr. het huys der steenen. Alsoo is het woort huys by den Hebreen, voor eene plaetse, oort, ruymte, ofte wijtte genomen, 2.Sam. 15.17. And. hy siet uyt na een steenige plaetse, T.w. om een vaste wooninge aldaer te setten.

18

[Maer] als ³¹ [Godt] ³² hem verslint uyt ³³ sijne plaetse, soo ³⁴ salse hem ³⁵ loochenen, [seggende,] Ick en hebbe u niet gesien.

31 Ofte, de verslinder, dewelcke Godt is, die de godtloose uytroeyt.

32 T.w. den godtloosen huychelaer, die by eenen groenenden boom vergeleken wort.

33 T.w. daer de stamme des booms was. Verstaet, de wooninge, den staet, heerlickheyt ende het regiment des godtloosen. Vergelijckt onder c. 18. vers 21. ende 27.21. ende de aenteeckeninge.

34 T.w. de plaetse, Dat is, de inwoonderen der selver. Siet boven cap. 7. op vers 10.

35 D. hy sal soo uytgeroeyt worden, dat men niet en sal bekennen, nochte gedachtigh wesen, dat hy daer oyt geweest was.

19

³⁶ Siet, dat is de vreughde ³⁷ sijnes weeghs: ende ³⁸ uyt het stof sullen andere voort spruyten.

36 Schimpscher wijse past Bildad de voorgaende gelijckenisse op den huychelaer, ende godtloosen: als of hy seyde, dat hy wel eenen schoonen luyster heeft voor eenen tijt, maer dat hy ten laetsten elendighlick verdwijnt, ende niet meer gekent en wort.

37 D. van sijn wesen, leven, staet, ende conditie. Vergelijckt Genes. 6. op vers 12.

38 D. uyt de gene die vervallen, ende verarmt zijn. Ofte uyt andere daer men het niet van en verwacht, konnen andere opstaen, die vroom zijn, ende in des vorigen plaetse den zegen Godts genieten.

20

Siet, ³⁹ Godt en sal den oprechten niet verwerpen: ⁴⁰ hy en vatt oock de boosdoenders niet by de hant;

39 Bildad troost Iob met Godts beloftenisse: maer hier en tusschen dreyght hy hem oock, soo hy sich van de huychelerije, ofte boosheyt, die hy meende in hem te zijn, niet en bekeerde: andersins soude hem alle goet ende vreught over komen.

40 D. hy en helpt de boose niet, dat hyse uyt haer verdriet, ende lijden trecken soude.

21

Tot dat hy uwen mont met gelach vervulle: ende uwe lippen met ⁴¹ gejuych.

41 Verst. vreughden-geluyt. siet 2.Chron. 15. op vers 14.

22

⁴² Uwe haters sullen ⁴³ met schaemte bekleedet worden; ende de ⁴⁴ tente der godtloosen en sal niet [meer] zijn.

42 Ofte, [tot dat] uwe haters met schaemte bekleedet worden, ende de hutten der godtloosen niet meer zijn.

43 D. gantsch seer beschaemt worden. Siet gelijcke maniere van spreken Psalm 35.26. ende 109.29. Ezech. 7.27. ende 26.16.

44 D. huys ende wooninge.