Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het ij. Capittel.

Nehemia versoeckt, by goede gelegentheyt, ende verkrijght van den Koningh Arthahsastha, dat hy hem na Ierusalem sendt, met last om alles te herstellen, ende met brieven aen sijnen Houwtvester ende Lantvooghden, vers 1, etc. Nehemia komt tot de Lantvooghden, ende te Ierusalem; dat den vyanden van Godts volck verdriet, 9. besichtight by nachte de gebrokene mueren ende verbrande poorten van Ierusalem, 12. Opent des Koninghs last aen de voorneemste van den volcke, ende maecktse lustigh tot bouwen, in spot ende spijt der vyanden, 17.

1

DOe geschiedd’et in de maent ¹ Nisan, in het twintighste jaer des Koninghs ² Arthahsastha, [als’er] wijn voor sijn aengesichte was; dat ³ ick den wijn opnam, ende gaf [hem] den Koningh; nu was ick noyt ⁴ treurigh geweest ⁵ voor sijn aengesichte.

1 Anders genoemt Abib, Exod. 13.4.

2 Siet Ezra 6. op vers 14.

3 Tot wien de beurte nu weder gekomen was om den Koningh van den opgedragenen wijn te schencken. Hier mede wort te kennen gegeven de oorsake, waerom Nehemia dus lange getoeft heeft.

4 Hebr. quaet, dat is, hier droevigh, treurigh van gelaet, ende soo in’t volgende. siet Genes. 40. op vers 7.

5 Als ick voor den Koningh plagh te verschijnen: maer nu (wil hy seggen) was ’t anders met my gestelt.

2

Soo seyde de Koningh tot my, Waerom is u aengesichte treurigh, soo ghy doch niet kranck en zijt? dit en is niet dan treurigheyt des herten: Doe ⁶ vreesde ick gantsch seer.

6 Uyt ontsigh des Koninghs, want men voor de Persische Koningen met geene teeckenen van rouwe ende droeffenisse moeste verschijnen, Esth. 4.2. ende mede uyt bekommernisse over d’uytkomste deser sake, die seer gewichtigh was.

3

Ende ick seyde tot den Koningh; ⁷ De Koningh leve in ⁸ eeuwigheyt; ⁹ Hoe soude mijn aengesicht niet treurigh zijn, daer de

7 Maniere van geluckwenschen in die landen gebruyckelick. siet Dan. 2.4. ende 3.9. ende 5.10. ende 6.22.

8 D. lange.

9 Hebr. waerom.

[fol. 209v\Nehemia reyst na Jerusalem.]

¹⁰ stadt, de ¹¹ plaetse der begraefnissen mijner vaderen, woest is, ende hare poorten met vyer verteert zijn?

10 Namel. Ierusalem, die hy aldus beschrijft, om sijne droeffenisse te excuseeren, ende den Koningh te meer te bewegen.

11 Hebr. huys, het welcke somtijts voor plaetse genomen wort. Siet Exod. 25.27. 2.Sam. 15. vers 17. Prov. 8.2. met de aenteeckeninge.

4

Ende de Koningh seyde tot my; ¹² Wat versoeckt ghy nu? Doe ¹³ badt ick tot Godt van den hemel.

12 Hebr. waer over zijt ghy nu versoeckende.

13 T.w. by my selven, in mijn herte.

5

Ende ick seyde tot den Koningh; ¹⁴ Soo het den Koningh goet dunckt, ende soo uwe knecht voor u aengesichte ¹⁵ aengenaem is; ¹⁶ dat ghy my sendet na Iuda, na de stadt der begraefnissen mijner vaderen, dat ickse bouwe.

14 Hebr. soo het by den Koningh goet [is,] alsoo vers 7. siet Ezra 5. op vers 17.

15 Hebr. goet.

16 Verstaet hier op, soo versoeck ick.

6

Doe seyde de Koningh tot my, ¹⁷ daer de ¹⁸ Koninginne neffens hem sat; Hoe lange sal uwe reyse wesen, ende wanneer sult ghy weder komen? Ende het ¹⁹ behaeghde den Koningh dat hy my sondt, als ick hem sekeren ²⁰ tijt gestelt hadde.

17 Anders, ende de Koninginne die neffens hem sat.

18 And. wijf, bedgenoote.

19 Hebr. was goet voor ’t aengesichte des Koninghs.

20 T.w. van twaelf jaren. siet ond. 5.14. ende 13.6.

7

Voorts seyd’ick tot den Koningh, Soo het den Koningh goet dunckt; dat men my brieven geve aen de Lantvooghden aen gene zijde der ²¹ riviere: datse my over geleyden, tot dat ick in Iuda sal gekomen zijn:

21 Euphrates, ende soo in ’t volgende.

8

Oock eenen brief aen Asaph, den ²² bewaerder van den lusthof, den welcken de Koningh heeft, dat hy my hout geve om te solderen de poorten van ’t palleys, dat aen den ²³ huyse is, ende tot de stadts muer, ende tot het huys, daer ick intrecken sal: Ende de Koningh gafse my, ²⁴ na de goede hant mijns Godts over my.

22 D. den Houtvester ofte Boschbewaerder. siet 1.Reg. cap. 5. vers 6. Lusthof. Hebr. Pardesch, D. Paradijs, waer door sommige verstaen de contreije van het geberghte Libanus tot Antilibanus toe, alsoo genoemt van wegen de sonderlinge lustigheyt der selver plaetse, sulcks datter oock een stedeken geweest zy, genoemt het Paradijs.

23 Verst. het Huys Godts, Dat is, den Tempel, welckes voorhof (hier, als eenige meynen, ’t Palleys genoemt) tot deser tijt toe open hebbe gelegen. Vergel. Ezra 10. op vers 9. 1.Chron. 29.1.

24 Als Ezra cap. 7. versen 6, 9, 28, etc.

9

Doe quam ick tot de Lantvooghden aen gene zijde der riviere, ende gaf hen de brieven des Koninghs: Ende de Koningh hadde Overste des heyrs ende ruyteren met my gesonden.

10

Doe nu Saneballat de ²⁵ Horoniter, ende Tobia de Ammonitische ²⁶ knecht, [dat] hoorden, ²⁷ mishaechde ’t hen met groot mishagen, datter een mensche gekomen was, om wat goets te soecken voor de kinderen Israëls.

25 Alsoo genoemt van Horonaim, eene der voorneemste steden der Moabiten, als te sien Ies. 15.5. ende Ier. 48.3, 5, 34.

26 D. des Persischen Koninghs Vasal, Officier, ofte Stadthouder. Dese beyde waren vyanden der Israëliten. Siet 2.Sam. 8. op vers 2. ende 12. op vers 31. ende hadden hare residentie te deser tijt binnen Samaria, als afgenomen wort uyt cap. 4. vers 2.

27 Hebr. het was (ofte dochte) hen quaet, [met, ofte, ja] een groot quaet, Dat is, het mishaeghde hen met groot mishagen.

11

Ende ick quam te Ierusalem, ²⁸ ende was daer drie dagen.

28 Vergel. Ezra 8. vers 32.

12

Daer na maeckte ick my des nachts op, ick ende weynigh mannen met my, ende ick gaf geenen mensche te kennen, wat mijn Godt in mijn herte gegeven hadde om aen Ierusalem te doen: ende daer en was geen dier met my, als het dier daer ick op reedt.

13

Ende ick trock uyt by nachte door de ²⁹ dalpoorte, ende voorby de ³⁰ drakenfonteyne, ende na de ³¹ mistpoorte, ende ick ³² brack aen de mueren van Ierusalem, dewelcke verscheurt waren, ende ³³ hare poorten met vyer verteert.

29 Dat is, daer dese poorte te voren geweest was, ende naderhant weder opgebouwt is. siet cap. 3. vers 13. alsoo van de volgende.

30 Of, slangenfonteyne. Hier door wort by sommige verstaen de fonteyne des waters Siloa, als gaende seer stillekens ende sachtkens, gelijck of eene slange kroop. siet Iesa. 8.6. ende onder 3.15.

31 Daer men de vuyligheden uytbrachte na de beke Kidron, soo eenige meenen.

32 Om eygentlick te weten watter aen schortte, ende watter aen te doen was. And. ick lettede op de mueren, etc. hoese gescheurt waren, etc. alsoo oock vers 15.

33 T.w. Ierusalems.

14

Ende ick gingh voort na de ³⁴ fonteynpoorte, ende na des Koninghs ³⁵ vijver: doch daer en was ³⁶ geene plaetse voor ’t dier om onder my voort te gaen.

34 Daer men gingh na de fonteyne des waters Siloa, als eenige afnemen uyt Cap. 3. vers 15.

35 Siet onder 3.15, 16. ende 2.Reg. 18.17. ende 20.20.

36 Van wegen de steenhoopen van den vervallenen ende gebrokenen muer, soo dat hy te voete moest gaen.

15

Doe gingh ick op, des nachts, ³⁷ door de ³⁸ beke, ende ick ³⁹ brack aen den muer: ende ick keerde weder, ende quam in door de dalpoorte, alsoo keerde ick wederom.

37 And. by.

38 Kidron. siet daer van 2.Sam. 15. op vers 23. ofte, Gihon, soo andere meynen. siet daer van 2.Chron. 32.30. ende 33.14.

39 Siet op vers 13.

16

Ende de Overheden en wisten niet waer ick henen gegaen was, ende wat ick dede: want ick hadde tot noch toe den Ioden, ende den Priesteren, ende den ⁴⁰ Edelen, ende Overheden, ende den ⁴¹ anderen, ⁴² die het werck deden, niets te kennen gegeven.

40 Hebr. den witten, D. die witte cierlicke kleederen droegen, als groote Heeren in der Koningen hoven. siet Esth. 8.15. Alsoo ond. 5.7. ende 6.17. ende 7.5. ende 13.17.

41 Hebr. het overige.

42 Stadts bouwmeesters, ofte dien de opsicht daer van bevolen was, die het bewint daer van hadden.

17

Doe seyde ick tot hen; Ghylieden siet de elende, daer wy in zijn, dat Ierusalem [kolom] woest is, ende hare poorten met vyer verbrant zijn: komt, ende laet ons Ierusalems muer opbouwen, op dat wy niet meer eene versmaetheyt en zijn.

18

Ende ick gaf hen te kennen ⁴³ de hant mijns Godts, die goet over my geweest was, als oock de woorden des Koninghs, die hy tot my gesproken hadde: Doe seyden sy, Laet ons op zijn dat wy bouwen, ende sy ⁴⁴ sterckten hare handen ten goede.

43 Vergel. boven vers 8.

44 Dat is, sy grepen moedt, om dit goet ende loflick werck onbeschroomt by der hant te nemen.

19

Als nu Saneballat de Horoniter, ende Tobia de Ammonitische knecht, ende Gesem de Arabier, dit hoorden, soo bespotteden sy ons, ende verachteden ons: ende sy seyden; Wat is dit voor een dingh, dat ghylieden doet? wilt ghylieden tegen den Koningh rebeelleren?

20

Doe gaf ick hen tot antwoort, ende seyde tot hen; Godt van den hemel, die sal het ons doen gelucken, ende wy, sijne knechten, sullen ons opmaken ende bouwen: Maer ⁴⁵ ghylieden en hebt geen deel, noch gerechtigheyt, noch gedachtenisse in Ierusalem.

45 Als ongeloovige ende afgodendienaers van oudts af, en hebt ghy gantsch geene gemeenschap met Godts Kercke, maer zijt vreemt van deselve, ja hare vyanden, soo dat wy ons aen u niet hebben te keeren.