Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xiiij. Capittel.

Na de doot van Abia wert sijn soon Asa Koningh, vers 1, etc. die roeyt de afgoderije uyt, ende herstelt den suyveren Godesdienst, 2. Vrede hebbende, maeckt hy sijne steden sterck, ende voorsiet hem van krijghsvolck, 6. In krijghsnoot tegen Zerah den Moor roept hy tot Godt, ende slaet een geweldigh leger, met vele steden, 9.

1

SOo ontsliep Abia met sijne vaderen, ende sy begroeven hem in de stadt Davids; ende ^a sijn sone Asa wert Koningh in sijne plaetse: in sijne dagen was het lant ¹ tien jaren stille.

a 1.Reg. 15.8, etc.

1 Verstaet dit van de eerste jaren der regeeringe deses Koninghs, in dewelcke hy van de Heydensche volckeren met vrede gelaten is geweest, hoewel tusschen hem ende Baësa den Koningh Israëls vyantschap was, die wel mochte van weder zijden uytvallen veroorsaken, maer niet in eene geformeerde oorloge uytgebroken is. siet onder vers 6. ende vergelijckt 1.Reg. cap. 15. de aenteeckeninge. op vers 16.

2

Ende Asa dede ² dat goet, ende dat recht was in de oogen des HEEREN sijnes Godts.

2 Siet 1.Reg. 11. op vers 33. Doch verstaet desen lof alhier meest van de oprichtinge van den vervallenen Godesdienst. Alsoo onder c. 25.vers 2. ende 26. vers 4.

3

Want ^b hy nam de altaren der ³ vreemde, ende de hooghten wech: ende brack de opgerechte beelden; ende hieuw de bosschen af.

b 1.Reg. 15.13.

3 T.w. ofte, volckeren; die den afgoden dienden, welcke die van Iuda navolghden: ofte, goden, die sy na de wijse der Heydenen dienden, ende dreck-goden genaemt worden, 1.Reg. 15.12.

4

Ende hy ⁴ seyde tot Iuda, datse den HEERE den Godt harer vaderen soecken, ende datse ⁵ de wet, ende ’t gebodt doen souden.

4 Dat is, hy liet aenseggen, ende gebieden allen den ondersaten van sijn Koninckrijcke.

5 Dat is, datse het gene, dat in de wet geboden was, onderhouden, ende in het werck stellen souden. Vergel. Iosu. 22.5. ende onder 31.21.

5

Hy nam oock wech uyt alle steden van Iuda ⁶ de hooghten, ende de ⁷ sonnebeelden: ende ’t Koninckrijcke was ⁸ voor hem stille.

6 Siet Levit. 26. op vers 30.

7 Siet Levit. 26. op vers 30.

8 Hebr. voor sijn aengesichte, D. onder sijn beleyt, ofte, tot sijn eygen beste, ende welvaren. Of, als hy dus regeerde: want hy hadde den suyveren Godesdienst (die den stoel der Koningen versekert) in sijn lant herstelt, ende vernieuwt.

6

Daer toe bouwde hy ⁹ vaste steden in Iuda: want het lant was stille, ende daer en was geene oorloge in die jaren tegens hem, dewijle de HEERE hem ruste gaf.

9 Hebr. steden der vestinge, ofte, vastigheyt. De sin is, dat hy eenige opene steden besloten heeft, ende swacke gesterckt. Vergelijckt boven 11.5.

7

Want hy seyde tot Iuda; Laet ons ¹⁰ dese steden bouwen, ende mueren daer om trecken, ende torens, deuren, ende grendelen, ¹¹ terwijle het lant noch is voor ons aengesichte, want wy hebben den HEERE onsen Godt gesocht, wy hebben [hem] gesocht, en hy heeft ons rontom henen ruste gegeven: soo bouweden sy, ende hadden voorspoet.

10 Het woordeken dese geeft te verstaen, dat de steden, van dewelcke hier gesproken wort, noch waren, ende dat volgens de bouwinge der selver te verstaen zy van hare versterckinge, gelijck oock de volgende woorden mede brengen.

11 Dat is, terwijle wy het lant noch met vrede besitten, ende gebruycken mogen. Vergelijckt Genes. cap. 13. op vers 9.

8

Asa nu hadde een heyr van drie hondert duysent uyt Iuda, rondasse, ende spiesse dragende, ende twee hondert ende tachtentigh duysent uyt Benjamin, den schildt dragende, ende den ¹² boge spannende: alle dese waren ¹³ kloecke helden.

12 Hebr. den boge tredende, Te weten, met den voet: welcke wapen wy noch heden den voetboge noemen. Siet 1.Chron. 5.18. ende 8. op vers 40.

13 D. strijtbare, ende dappere krijghslieden. Het schijnt dat Asa dese heykracht vergadert, ende toegerust heeft, als hy vernomen hadde, dat de Koningh der Mooren hem overvallen wilde.

9

^c Ende Zerah, de ¹⁴ Moor, quam tegens hen uyt, met een heyr van duysent mael duysent; ende drie hondert wagenen: ende hy quam tot ¹⁵ Maresa toe.

c 2.Chron. 16.8.

14 Ofte, Arabier. Hebr. Chuschi. siet Num. cap. 12. op vers 1.

15 Eene stadt gelegen in den stam Iuda. siet boven 11. op vers 8.

10

Doe toogh Asa tegens hem uyt: ende sy stelden de slagh-orden in het dal ¹⁶ Ze phata by Maresa.

16 Anders, na Zephath toe. siet Iudic. 1. op vers 17.

11

Ende Asa riep tot den HEERE sijnen Godt, ende seyde: HEERE: ¹⁷ Het is niets by u te helpen ^{18 d} ’t zy den machtigen, ’t zy den krachteloosen: Helpt ons, O HEERE, onse Godt; want wy steunen op u, ende ¹⁹ in uwen name zijn wy gekomen tegen dese menighte: O HEERE, ghy zijt onse Godt, laet den sterffelicken mensche ²⁰ tegens u niets ²¹ vermogen.

17 Ofte, het en verschilt by u niet te helpen den machtigen, ofte den genen, die sonder kracht is, ofte, het is niets by u den krachteloosen te helpen, komende tusschen den genen, die machtigh is, D. u tegens hem stellende. Of aldus, En is het niet by u te helpen, etc.

18 Hebr. tusschen den machtigen, dengenen, die geen kracht en heeft.

d 1.Sam. 14.6.

19 Dat is, na uwen wille, onder u beleyt, in het vertrouwen op uwe hulpe, tot uwer eere. Siet 2.Reg. cap. 2. op vers 24.

20 Dat is, tegens u volck. Het quaet, Godes volck aengedaen, is hem aengedaen, Zachar. 2.8. Actor. cap. 9. vers 5.

21 Ofte, overhant hebben.

[fol. 193v\Voorder reformatie. Asa versoeckt--hulpe van Syrien.]

12

Ende de HEERE, plaeghde de Mooren voor Asa, ende voor Iuda: ende de Mooren vloden.

13

Asa nu, ende het volck, dat met hem was, jaeghdense na, tot ²² Gerar toe, ende [soo vele] vielender van de Mooren, datter voor hen geen ²³ hervattinge en was; want sy waren verbroken voor den HEERE, ende voor sijn leger: ende ²⁴ sy droegen seer veel roofs daer van.

22 Siet van dese stadt Genes. 20. op vers 1.

23 Hebr. geene levendighmakinge, of, levendigheyt, dat is, geene kracht, om hemselven weder op te helpen, ende by een te vergaderen, datse den slagh souden hebben mogen hervatten. Alsoo wort geseyt: Ende Ioab maeckte het overige der stadt levendigh, 1.Chron. 11. vers 8. siet d’aenteeckeninge aldaer.

24 Namelick, die van Iuda.

14

Ende sy sloegen alle steden rontom Gerar; want ²⁵ de verschrickinge des HEEREN was over hen: ende sy beroofden alle de steden, om dat vele roofs in deselve was.

25 D. eene seer groote verschrickinge van Godt toegesonden. Vergel. Genes. 35.5. ende siet d’aenteeckeninge daer op. Alsoo ond. 17.10. ende 20.29.

15

Ende sy sloegen oock de ²⁶ tenten van het vee, ende voerden wech schapen, in menighte, ende kemelen: ende quamen weder te Ierusalem.

26 D. de inwoonders der tenten. Verstaet de Arabiers, die in tenten woonden aen de palen der Edomiten, ende Philistijnen, daer henen de Mooren, geslagen zijnde, mogen gevloden zijn: of men kan het verstaen van de Arabiers selve, 1.Chron. 4.41.