Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het x. Capittel.

Rehabeam treckt na Sichem, om van ’t volck, dat aldaer vergadert was, Koningh gemaeckt te worden, vers 1, etc. ’t volck begeert door Ierobeam verlichtinge van de sware lasten, 2. Rehabeam volgende den raet niet der oude, maer der jonge heeren, geeft den volcke eene harde antwoorde, 6. Daerom vallen tien stammen van hem af, 16. ende steenigen sijnen Commissaris Hadoram, maer hy vlucht na Ierusalem, 18.

1

^a ENde ¹ Rehabeam toogh na ² Sichem: want het gantsche Israël was tot Sichem gekomen, om hem Koningh te maken.

a 1.Reg. 12.1. etc.

1 De breeder verklaringe deses cap. is te vinden 1.Reg. c. 12. alwaer dese historie eerst beschreven is.

2 Siet Genes.12. op vers 6.

2

Het geschiedde nu als Ierobeam de sone Nebats [dat] hoorde, ^b (deselve nu was in Egypten, alwaer hy ³ van het aengesichte des Koninghs Salomo gevloden was:) dat Ierobeam uyt Egypten ⁴ weder keerde:

b 1.Reg. 11.40.

3 Uyt vreese van Salomo, die hem sochte te dooden, misschien vernomen hebbende de Prophetie van Ahia, 1.Reg. 11.40.

4 Wel verstaende niet terstont, als hy hoorde dat Salomo overleden was, maer als hy van den Israëliten ontboden was. siet 1.Reg. 12. versen 2, 3. ende hier het volgende vers.

3

Want sy ⁵ sonden henen, ende lieten hem roepen: soo quam Ierobeam met het gantsche Israël, ende spraken tot Rehabeam, seggende:

5 T.w. boden.

4

Uw’ vader heeft ons jock ⁶ hardt gemaeckt: nu dan, ⁷ maeckt ghy uwes vaders harden dienst, ende sijn swaer jock, dat hy ons opgeleght heeft, lichter; ende wy sullen u dienen.

6 Verstaet dit van de burgerlicke lasten. Want sy moesten Salomo sijn onderhoudt opbrengen, die seer kostelick hof hieldt. siet 1.Reg. 4.vers 7, etc. ende voornemelick versen 22, 23.

7 Hebr. verlicht, ofte, licht van uwes vaders harden dienst, ende van sijn swaer jock. Alsoo onder vers 9. Men kan dit oock aldus oversetten, mindert van den harden dienst uwes vaders: ende alsoo in het volgende.

5

Ende hy seyde tot hen; Komt over drie dagen weder tot my: ende ’t volck gingh henen.

6

Ende de Koningh Rehabeam hieldt raet met den Oudtsten, die gestaen hadden voor ’t aengesichte sijns vaders Salomo, als hy leefde, seggende; Hoe raet ghylieden dat men desen volcke antwoorden sal?

7

Ende sy spraken tot hem, seggende; Indien ghy desen volcke ⁸ goedertieren ende tegen hen goetwilligh wesen sult, ende tot hen goede woorden spreken; soo sullen sy ⁹ tot allen dagen uwe knechten zijn.

8 Hebr. voor goet, ofte, ten goede; D. genegen tot goedertierenheyt, vrientschap, ende weldadigheyt. vergel. Neh. 5.vers 19. Psalm 86.17.

9 D. soo lange als ghy leeft.

8

Maer hy verliet den raet der Oudtsten, dien sy hem geraden hadden: ende hy hieldt raet met ¹⁰ den jongelingen, die met hem opgewassen waren, die voor sijn aengesichte stonden.

10 Siet van het Hebreeusch woort Genes. 44. op vers 20. Dese jonge heeren moeten redelick bedaecht geweest zijn, dewijle Rehabeam, met den welcken sy opgewassen waren, een en veertigh jaren oudt was, doe hy aen de regeeringe quam, 1.Reg. 14.21. ende onder 12.13.

9

Ende hy seyde tot hen; Wat radet ghylieden, dat wy desen volcke antwoorden sullen, die tot my gesproken hebben, seggende; Maeckt het jock, dat uw’ vader ons opgeleght heeft, lichter?

10

Ende de jongelingen, die met hem opgewassen waren, spraken tot hem, seggende; Alsoo sult ghy seggen tot dat volck, die tot u gesproken hebben, seggende; Uw’ vader heeft ons jock swaer gemaeckt, maer maeckt ghy het over ons lichter; alsoo sult ghy tot hen spreken; ¹¹ Mijn kleynste [vinger] sal dicker zijn, dan mijns vaders lendenen.

11 Siet de verklaringe 1.Reg. c. 12. op vers 10.

[fol. 192r\Rehabeam regeert eerst wel; wijckt--daar na af.]

11

Indien nu mijn vader een swaer jock op u heeft doen laden, soo sal ick boven u jock noch daer toe doen: ¹² mijn vader heeft u met geesselen gekastijdt; maer ick ¹³ [sal u] met ¹⁴ scorpioenen [kastijden.]

12 Siet 1.Reg. 12. op vers 11.

13 Dese woorden zijn hier, ende onder vers 14. ingevoeght uyt 1.Reg. cap. 12. versen 11, 14. siet oock aldaer op vers 11. de verklaringe der selver.

14 D. met geesselen, die scherpe, ende kromme haken hebben, om het vleesch eysselick te verscheuren, gelijck de scorpioenen met hare kromme, ende scherpe steerten, doodelicke wonden geven.

12

Soo quam Ierobeam, ende al ’t volck tot Rehabeam, op den derden dagh; gelijck als de Koningh gesproken hadde, seggende; Komet weder tot my op den derden dagh.

13

Ende de Koningh antwoordde ¹⁵ hen hardelick: want de Koningh Rehabeam verliet ¹⁶ den raet der Oudtsten.

15 D. het volck, dat met Ierobeam tot den Koningh gekomen was, 1.Reg. cap. 12. vers 13.

16 Namelick, diense hem geraden hadden: gelijck staet 1.Reg. 12.13. ende siet den raet, boven vers 7.

14

Ende hy sprack tot hen na den raet der jongelingen, seggende; Mijn vader heeft u jock swaer gemaeckt, maer ick sal noch daer boven toedoen: mijn vader heeft u met geesselen gekastijdt, maer ick [sal u] met scorpioenen [kastijden.]

15

Alsoo en hoorde de Koningh na het volck niet: want dese ¹⁷ omwendinge was van Godt, op dat de HEERE sijn woort bevestighde, ^c ’t welcke hy door den ¹⁸ dienst van Ahia den Siloniter gesproken hadde, tot Ierobeam den sone Nebats.

17 Het Hebreeusch woort nesibbah, het welcke wy hier hebben, is na sommiger gevoelen, vast van eenderley beteeckeninge met sibbah, dat 1.Reg. 12.15. staet: gelijck sy oock zijn van eenderley oorspronck. Sy beteeckenen beyde omwendinge, omgangh, omkeeringe: item, oorsake. Verstaet dan door dese omwendinge het werck, dat al hier geschiedde, waer door de Israëliten hen omgekeert hebben van den huyse Davids: voor soo verre de oorsake daer van geweest is in Godes rechtveerdigh oordeel, straffende de sonden der menschen. Siet hier van breeder de verklaringe, 1.Reg. 12. op vers 15.

c 1.Reg. 11.31.

18 Hebr. de hant.

16

Doe het ¹⁹ gantsche Israël sagh, dat de Koningh na hen niet en hoorde; soo ²⁰ antwoordde het volck den Koningh, seggende; Wat deel hebben wy aen David? ja geene erve en [hebben wy] aen den sone van Isai: een yeder na uwe tenten, ô Israël; voorsiet nu u huys, ô David: soo gingh het gantsche Israël na sijne tenten.

19 Wel verstaende, uytgenomen de stam Iuda, ende de Israëliten, die daer onder sorteerden; van dewelcke gesproken wort in ’t volgende vers.

20 ’t Hebreeusch woort is oock voor antwoorden genomen, sonder het woort dabar by sich te hebben, Iob 13. vers 22. ende 33.32. maer het wort’er by gevonden 1.Reg. 12.16.

17

Doch aengaende de kinderen Israëls, die in de steden Iuda woonden, over die regeerde Rehabeam oock.

18

Doe ²¹ sondt de Koningh Rehabeam, ²² Hadoram, die over de ²³ schattinge was; ende de kinderen Israëls steenighden hem met steenen, dat hy sterf: maer de Koningh Rehabeam verkloeckte sich, om op eenen wagen te klimmen, dat hy na Ierusalem vluchtede.

21 T.w. om de gestoorde Israëliten te vrede te stellen, ende tot de gehoorsaemheyt van het huys Davids weder te brengen.

22 Oock genaemt Adoram, 1.Reg. 12.18. item (na eeniger gevoelen) Adoniram, 1.Reg. 4.6.

23 Verst. de persoonelicke schattinge: daer van siet 1.Reg. 5.13, 14.

19

Alsoo vielen de Israëliten van den huyse Davids af, ²⁴ tot op desen dagh.

24 D. welcke afvallinge, ende ontrouwe mishandelinge noch duert tot op desen dagh, te weten, als dit geschreven wert.