Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het vij. Capittel.

Het vyer valt uyt den hemel, verteert de offerhanden, ende de heerlickheyt des Heeren vervult den tempel, vers 1, etc. beschrijvinge der ceremonien daer mede Salomo den tempel inwijede, 4. het feest der Loofhutten wort gehouden, 8. De Heere verschijnt Salomo, 12. belooft hem sijne gunste, met conditie van gehoorsaemheyt, 17. Anders dreyght hy sware straffen, 19.

1

ALs nu Salomo voleynt hadde te bidden, ¹ soo daelde het vyer van den hemel, ende verteerde het brand-offer, ende de slacht-offeren, ^a ende de ² Heerlickheyt des HEEREN vervulde het Huys.

1 Tot een openbaer bewijs, dat Godt Salomons gebedt verhoort hadde. siet gelijcke exempelen van het vallen des vyers uyt den hemel, Levit. cap. 9. vers 24. Iudic. c. 6. vers 21. 1.Reg. c. 18. vers 38. 1.Chron. 21.26.

a 1.Reg. 8.10, 11. 2.Chron. 5.13, 14.

2 Verst. dit van de wolcke, die een teecken was van de bysondere tegenwoordigheyt Godts. siet Num. 14. op vers 10 ende bov. 5.13, 14.

2

Ende de Priesteren en konden niet ingaen in het Huys des HEEREN; want de Heerlickheyt des HEEREN hadde het Huys des HEEREN vervult:

3

Ende als alle de kinderen Israëls sagen dat vyer afdalen, ende de Heerlickheyt des HEEREN over ’t Huys; soo buckten sy met haer aengesichten ter aerden, op de vloer, ende aenbaden, ende loofden den HEERE, ³ dat hy goedigh is; dat sijne weldadigheyt is tot in eeuwigheyt.

3 Siet boven 5. op vers 13. ende vergel. het volgende 6. vers deses Capittels.

4

De Koningh nu, ende al het volck offerden slacht-offeren voor het aengesichte des HEEREN.

5

Ende de Koningh Salomo offerde ⁴ slacht-offeren van runderen, twee en twintigh duysent, ende van ⁵ schapen hondert en twintigh duysent: alsoo hebben de Koningh, ende ’t gantsche volck ’t Huys Godts ingewijet.

4 Nam. ten danck-offer, gelijck verklaert wort 1.Reg. cap. 8. vers 63. van welck offer siet Lev. cap. 3. op vers 1.

5 Het Hebr. woort beteeckent oock geyten: hoewel het meest van schapen gebruyckt wort. Siet Genes. 12. op vers 16. ende Levit. cap. 1. op vers 2.

6

Oock stonden de Priesters in ⁶ hare wachten, ende de Leviten met de musicale instrumenten ⁷ des HEEREN, die de Koningh David gemaeckt hadde, om den HEERE te loven, dat sijne weldadigheyt is in eeuwigheyt, ⁸ als David door ⁹ haren dienst [hem] prees: ende de Priesters trompetteden tegen haer over, ende gantsch Israël ¹⁰ stont.

6 T.w. na de deelinge harer beurten, diese te voren in de inwyinge des tempels niet en hadden konnen onderhouden, boven 5.11.

7 D. die ter eeren Godts gemaeckt waren, om hem daer mede na de wijse, die onder de wet van Godt verordent, ende in gebruyck was, te loven, ende te dancken.

8 Anders, door de lofsangen Davids in haer hant. Ofte, als David [hem] prees door haer, T.w. de musicale instrumenten.

9 Hebr. hare hant.

10 T.w. in het groote, ofte, uyterste voorhof, genaemt het voorhof des volcks, afgesondert van het innerste voorhof, daer in de Priesteren stonden.

7

Ende ¹¹ Salomo heylighde het middelste des voorhofs, het welcke voor het Huys des HEEREN was: dewijle hy daer de brand-offeren, ende het vette der danck-offeren bereyt hadde: want de koperen altaer, die Salomo gemaeckt hadde, en konde het brand-offer, ende het spijs-offer, ende het ¹² vette, niet vatten.

11 Siet de verklaringe van dit vers 1.Reg. 8.64. in d’aenteeck.

12 Verstaet, der danck-offeren. Siet 1.Reg. 8.64.

8

Salomo hieldt oock ter selver tijt het ¹³ feest seven dagen, ende gantsch Israël met hem, eene seer groote gemeynte: ¹⁴ van den [kolom] ingangh af van Hamath, tot de riviere van Egypten.

13 T.w. der looftenten. Siet 1.Reg. 8. op vers 65.

14 D. van de noordpale tot de zuydpalen des lants van Canaan. Vergel. Genes. 15.18. ende Iosu. 13.3, 4, 5. Van de stadt Hamath, siet Numer. 13. op vers 21. ende van de riviere van Egypten, genaemt Sichor, Iosu. 13.3.

9

Ende ten ¹⁵ achtsten dage hielden sy eenen ¹⁶ verbodtsdagh: ^b want sy hielden de ¹⁷ inwyinge des altaers ¹⁸ seven dagen, ende het feest seven dagen.

15 Te weten, van het feest, het welck seven dagen geduert hadde.

16 D. eenen vyerdagh, op den welcken alle dagelicks werck verboden was, Siet Levit. 23. op vers 36. dese dagh wort genaemt de groote dagh van het feest, Ioan. 7.37.

b 1.Reg. 8.65.

17 Siet de beteeckeninge deses woorts Num. 7. op vers 10.

18 Die de dagen van het feest voorgegaen waren.

10

Doch op den drie en twintighsten ¹⁹ dagh der sevender maent, ^c liet hy het volck gaen tot hare hutten, blijde, ende ²⁰ goedes moedts, over het goet dat de HEERE David, ende Salomo, ende sijn volck Israël gedaen hadde:

19 De dagh na den verbodtsdagh. Want dit feest begon met den vijftienden dagh der sevender maent, ende eyndighde met den twee en twintighsten der selver maent, Lev. 23,34.

c 1.Reg. 8.66.

20 Hebr. goet van herten.

11

^d Alsoo volbracht Salomo het Huys des HEEREN, ende het huys des Koninghs: ende al wat in Salomons herte gekomen was, om in het Huys des HEEREN ende in sijn huys te maken, richtte hy voorspoedelick uyt.

d 1.Reg. 9.1.

12

Ende de HEERE ²¹ verscheen Salomo ²² des nachts: ende hy seyde tot hem, Ick hebbe u gebedt verhoort, ende hebbe my dese plaetse verkoren tot een offerhuys.

21 T.w. terstont na de voltimmeringe, ende inwyinge des tempels, ende na het gebedt, dat Salomo dan uytgesproken heeft: waer op dan gevolght is de bouwinge van het Konincklicke huys. Siet 1.Reg. 9. op vers 2.

22 T.w. in den droom. Vergelijckt 1.Reg. cap. 3. vers 5. ende 9.2. Siet van sulcke Goddelicke verschijninge Gen. c. 20. vers 3. ende 28. vers 12. mitsgaders de aenteeckeninge.

13

Soo ick den hemel toesluyte, datter geen regen en zy, ofte soo ick de sprinckhanen ²³ gebiede, ²⁴ het lant te verteeren, ofte soo ick peste onder mijn volck sende:

23 Godt wort geseyt de onredelicke dieren te gebieden, om dat hy deselve verordent, voort brenght, ende gebruyckt, om de menschen, ofte te straffen, als hier, Amos 9.3. ofte te helpen, ende goet te doen, als 1.Reg. 17.4.

24 D. sijn gewas, ende vruchten.

14

Ende mijn volck, ²⁵ over dewelcke mijn naem genoemt wort, sich verootmoedigen, ende bidden, ende ²⁶ mijn aengesichte soecken, ende sich bekeeren van hare boose wegen: soo sal ick uyt den hemel hooren, ende hare sonden vergeven, ende haer lant ²⁷ genesen.

25 D. die van my haren name hebben, ofte, na my genaemt worden: want de vrome worden Godes kinderen, des Heeren erfdeel, ende sijn eygendom genaemt. Deselve maniere van spreken is Deuter. 28.10. Amos 9.12.

26 ’t Aengesichte des Heeren te soecken, is hem te leeren kennen, alsoo hy hem geopenbaert heeft in sijn woort, sijne wercken, ende teeckenen sijner genade, onder dewelcke in ’t Oude Testament oock geweest is de Arke des verbonts. Siet Psalm 24.6. ende 27.8.

27 D. vry maken van alle ongedierte, van onvruchtbaerheyt, van peste, etc.

15

Nu sullen ^e mijne oogen open zijn, ende mijne ooren opmerckende op het gebedt ²⁸ deser plaetse.

e 2.Chron. 6.40.

28 Siet boven 6. op vers 40.

16

Want ²⁹ ick hebbe nu dit Huys verkoren, ende geheylight, op dat mijn name daer zy tot in eeuwigheyt: Ende mijne oogen, ende mijn herte sullen daer t’allen dagen zijn.

29 Siet de aenteeckeninge, dienende tot verklaringe hier van, ende het volgende, 1.Reg. c. 9. vers 3, etc.

17

Ende u aengaende, soo ghy voor mijn aengesichte wandelen sult, gelijck als u vader David gewandelt heeft, ende doen na alles, dat ick u geboden hebbe, ende mijne insettingen, ende mijne rechten houden sult;

18

Soo sal ick den throon uwes Koninckrijcks bevestigen, gelijck als ick [een verbont] met uwen vader David gemaeckt hebbe, seggende; Geen man sal u afgesneden worden, die in Israël heersche.

19

Maer soo ghylieden u afkeeren sult, ende mijne insettingen, ende mijne geboden, die ick voor u aengesichte gegeven hebbe, verlaten, ende henen gaen, ende andere goden dienen, ende u voor die neder buygen sult:

20

Soo sal ickse uytrucken uyt mijn lant, dat ick hen gegeven hebbe, ende dit Huys, dat ick mijnen name geheylight hebbe, sal ick van mijn aengesichte wech werpen, ende sal het tot een spreeckwoort, ende spotreden onder alle volckeren maken.

21

Ende dit Huys, dat verheven sal geweest zijn, daer over sal sich een yeder die voorby gaet ontsetten; dat hy sal seggen, Waerom heeft de HEERE desen lande, ende desen huyse alsoo gedaen?

22

Ende men sal seggen, Om dat sy den HEERE harer vaderen Godt verlaten hebben, die hen uyt Egyptenlant uytgevoert hadde, ende hebben sich aen andere goden gehouden, ende sich voor de selve neder gebogen, ende die gedient: daerom heeft hy alle dat quaet over hen gebracht.