Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xvj. Capittel.

Achaz is een grouwelick afgodendienaer, vers 1, etc. bekrijght zijnde van Rezin, ende Pekah, huert tegen hen Tiglath-Pileser, 5. Hy reyst na Damascus, ende laet te Ierusalem eenen altaer maken, na het patroon des altaers, dien hy te Damascus sagh, 10. daer op hy offert, verdervende den suyveren Godtsdienst, 12. hy sterft, ende Hizkia regeert, 20.

1

¹ IN het ^a seventiende jaer van Pekah den sone van Remalia, wert Achaz

1 Hebr. in het jaer des seventienden jaers. Siet Genes. 5. vers 5. ende de aenteeckeninge daer op.

a 2.Chron. cap. 28. vers 1.

[fol. 169v\Pekah. Tiglath-Pileser. Iotham. Achaz belegert.]

Koningh, de sone Iothams des Koninghs van Iuda.

2

Twintigh jaer was Achaz oudt doe hy Koningh wert, ende hy regeerde sestien jaer te Ierusalem: ende hy en dede niet dat recht was in de oogen des HEEREN sijnes Godts, als sijn vader David.

3

Want hy wandelde in den wegh der Koningen Israëls: ^b ja hy dede oock sijnen sone ² door het vyer gaen, na de grouwelen der Heydenen, die de HEERE voor de kinderen Israëls verdreven hadde.

b Levit. 18.21. ende 20.2, 3. 2.Reg. 17.31.

2 Wat dit zy, siet Levit. 18. op vers 21. ende vergel. 2.Chron. cap. 28. vers 3. ende siet aldaer de aenteeckeninge.

4

Hy offerde oock, ende roockte op de ³ hooghten, ende op de ⁴ heuvelen: oock onder alle groen geboomte.

3 Siet Levit. 26. op vers 30.

4 Siet van dit afgodisch gebruyck, Deut. 12. op vers 2. ende vergel. ond. 17. vers 10. 2.Chro. 28. vers 4. Ierem. 2.20. Hose. 4.13.

5

^c Doe toogh Rezin de Koningh van Syrien op, met Pekah den sone van Remalia, de Koningh Israëls, na Ierusalem ten strijde: ende sy belegerden Achaz; ⁵ maer sy en vermochten niet met strijden.

c Iesa. 7.1.

5 Sy zijn verhindert geweest door Godt, die niet alleene lange te voren belooft hadde Ierusalem te beschermen, 1.Reg. 11. vers 36. 2.Chron. 7. vers 16. maer oock in desen tegenwoordigen tijt, Iesa. 7.4, etc.

6

Te dier selver tijt bracht Rezin de Koningh van Syrien ⁶ Elath weder aen Syrien, ende wierp de Ioden uyt ⁷ Eloth: ende de ⁸ Syriers quamen tot Elath, ende hebben daer gewoont tot op desen dagh.

6 Dese stadt hadde Azaria de grootvader van Achaz te voren gewonnen, ende onder het gebiedt van het Koninckrijcke Iuda gebracht, 2.Reg. 14. vers 22. Siet van deselve, 1.Reg. 9. op vers 26.

7 Dat is, uyt het geheele lants-resort van Elath.

8 And. Edomiters.

7

Achaz nu sondt boden tot ⁹ Tiglath-Pileser den Koningh van Assyrien, seggende, ¹⁰ Ick ben uwe knecht, ende uwe sone: komt op, ende verlost my uyt de hant des Koninghs van Syrien, ende uyt de hant des Koninghs van Israël, die hen tegen my opmaken.

9 Siet boven 15. op vers 29.

10 And. laet my uwe knecht, ende sone zijn, D. laet my u onderzaet wesen, dat ick my onder uwe bescherminge moge verlaten; in welcken gevalle ick u beloove vreese, als een knecht, ende gehoorsaemheyt, als een sone.

8

Ende ^d Achaz nam het silver, ende het gout, dat in het Huys des HEEREN, ende in de schatten van het huys des Koninghs gevonden wert: ende hy sondt den Koningh van Assyrien een geschenck.

d 2.Chron. 28.21.

9

Soo hoorde de Koningh van Assyrien na hem: want de Koningh van Assyrien toogh op, tegen Damascus, ende namse in, ende ¹¹ voerdese gevangelick na ¹² Kir: ende hy doodde Rezin.

11 T.w. Damascus, Dat is, de inwoonderen der stadt Damascus voerde hy, etc.

12 Verst. hier een lantschap in Media, daer henen dese Syriers zijn vervoert geweest; gelijck Amos voorseyt hadde, Cap. 1. vers 5. Ende onderscheyt dit Kir van een ander, het welcke genaemt wort het Kir der Moabiten, Iesa. cap. 15. vers 1.

10

Doe toogh de Koningh Achaz Tiglath-Pileser den Koningh van Assyrien ¹³ te gemoete, na Damascus; ende gesien hebbende ¹⁴ eenen altaer, die te Damascus was, soo sondt de Koningh Achaz aen den Priester Uria de gelijckenisse des altaers, ende sijne afbeeldinge, na sijn gantsche maecksel.

13 T.w. om hem te dancken voor de bewesene hulpe, geluck te wenschen over sijne verkregene victorie, ende te versoecken voor het toekomende sijne goede toegenegentheyt, ende namelick sijnen bystant tegen de Philistijnen, om weder te veroveren, datse hem afgenomen hadden. siet 2.Chro. 28.18.

14 Op den welcken de Syriers in Damascus haren afgoden offerhanden offerden.

11

Ende Uria de Priester bouwde eenen altaer: na alles dat de Koningh Achaz van Damascus ontboden hadde; alsoo dede de Priester Uria, tegen dat de Koningh Achaz van Damascus quam.

12

Als nu de Koningh van Damascus gekomen was, sagh de Koningh den altaer: ende de Koningh naderde tot den altaer, ende ¹⁵ offerde daer op.

15 Hy en is niet te vreden met sijne Konincklicke Majesteyt; maer treckt hem oock aen ’t Priesterlick ampt, niet vreesende de straffe, die sijnen grootvader Uzzia dieshalven overkomen was, 2.Chron. 26.19.

13

Ende stack sijn brand-offer aen, ende sijn spijs-offer, ende goot sijn dranck-offer; ende sprenghde het bloet ¹⁶ sijner danck-offeren op ¹⁷ dien altaer.

16 Hebr. die sijne waren, ofte, die hy hadde.

17 Dien hy na het fatsoen des Syrischen altaers hadde laten maken, boven vers 10.

14

Maer den ¹⁸ koperen altaer, die ¹⁹ voor het aengesicht des HEEREN was, dien bracht hy ²⁰ van het voorste deel des huyses, van tusschen [sijnen] altaer, ende van tusschen het huys des HEEREN: ende hy settede hem aen de zijde [sijnes] altaers ²¹ noordwaert.

18 Verst. den brand-offer altaer, den welcken Salomo hadde laten maken, 2.Chron. 4.1.

19 Siet Levit. 1. op vers 3.

20 D. van de plaetse des voorhofs, die voor aen den tempel was; alwaer dese altaer, na de wet des Heeren, staen moeste.

21 D. aen de rechter zijde, alsoo men in den tempel quam: daer henen verschoof hy den altaer des Heeren, als onweerdigh zijnde, om sijne vorige plaetse te behouden, op dat de sijne, die na de Syrische forme gemaeckt was, aldernaest den tempel staen soude.

15

Ende de Koningh Achaz geboodt Uria den Priester, seggende; Steeckt op den ²² grooten altaer aen het morgen brand-[kolom]offer, ende het avont spijs-offer, ende des Koninghs brand-offer, ende sijn spijs-offer, ende het brand-offer van al ’t volck des lants, ende haer spijs-offer, ende hare dranck-offeren, ende sprenght daer op al het bloet des brand-offers, ende al ’t bloet des slacht-offers: maer de koperen altaer sal my zijn, ²³ om te ondersoecken.

22 Verst. den nieuwen altaer, na ’t Syrisch patroon gemaeckt, dien hy groot noemt, om dat sijne forme meerdere was, dan des koperen altaers, ofte, om dat hy, na sijn gevoelen, weerdiger was, dan die.

23 Men kan de woorden oock aldus oversetten: aengaende den koperen altaer, het sal by my zijn, ofte, staen, [dien] te besoecken, D. na dat het my belieft, sal ick hem gebruycken, om daer op te offeren: Of, ick sal [daer op] te ondersoecken, ofte, te letten hebben.

16

Ende Uria de Priester ²⁴ dede, na alles, dat de Koningh Achaz geboden hadde.

24 Als een godtloos, ende afgodisch huychelaer.

17

Ende de Koningh Achaz sneedt ^e de ²⁵ lijsten der ²⁶ stellingen af, ende nam van boven die, het ²⁷ waschvat wech, ende dede de ²⁸ zee af van de ²⁹ koperen runderen, die daer onder waren: ende hy settede die op eenen steenen vloer.

e 1.Reg. 7.23. etc.

25 Hebr. besluytingen, ofte, omsluytingen, Verst. de ommeloopen der stellingen, in dewelcke de vaten, die daer op stonden, ingepast, ende besloten waren. siet van dese 1.Reg. cap. 7. vers 28.

26 Wat dese stellingen geweest zijn, siet Reg. 7. op vers 27.

27 Siet hier van 1.Reg. 7. op vers 38.

28 Siet van dese 1.Reg. 7. op vers 23.

29 Siet 1.Reg. 7. vers 25.

18

Daer toe het ³⁰ decksel des Sabbaths, datse in den huyse gebouwet hadden, ende den ³¹ buytensten ingangh des Koninghs ³² nam hy wech van den huyse des HEEREN, ³³ van wegen den Koningh van Assyrien.

30 Dit schijnt een hutte, ofte logie geweest te zijn, in dewelcke de Priesters, als sy hare wekelicke beurte, in de waerneminge van den Godesdienst, afgedaen hadden, sich op den Sabbath gehouden hebben, tot datse weder na huys keerden. Andere houden dit decksel des Sabbaths een vertreckplaetse geweest te zijn voor de wachters, die op den Sabbath, ende de geheele weke de wacht voor den tempel moesten houden. Dese nu te weeren, was soo veel als den tempel toe te sluyten: het welcke Achaz gedaen heeft, 2.Chron. 28.24. Eenige verstaen dit van een decksel, daer mede het voorhof des volcks bedeckt was tegen regen ende wint. Daer is’er oock die meynen, dattet eene plaetse geweest zy, daer de Koningh op hooge dagen geseten, ofte, sijne aelmoessen gedaen heeft.

31 Door den welcken de Koningh van de burcht Zions, na den tempel gingh. Siet 1.Reg. 10.5. ende de aenteeck. item de aenteeck. op vers 12.

32 Hebr. wendde hy af.

33 Dat is, eensdeels om den Koningh van Assyrien te behagen, toonende aldus, dat hy sijne religie verliet, ende de Heydensche aennam; anderdeels uyt vreese, dat de Koningh van Assyrien door desen ingangh t’eeniger tijt de burcht Zions, ende het Konincklicke huys soude mogen innemen.

19

Het overige nu der geschiedenissen van Achaz, wat hy gedaen heeft, is dat niet geschreven in het boeck der Chroniken der Koningen Iuda?

20

Ende Achaz ontsliep met sijne vaderen, ende wert begraven by sijne vaderen, ³⁴ in de stadt Davids: ende Hizkia sijn sone wert Koningh in sijne plaetse.

34 Maer niet in de graven der Koningen. siet 2.Chron. 28. vers 27. ende vergelijckt 2.Chron. 24.25.