Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xiij. Capittel.

Ioahas de Koningh Israëls volght de sonde Ierobeams, vers 1, etc. wort verdruckt van Hazaël, 3. geholpen door sijn gebedt, 4. sterft, ende sijn sone Ioas regeert, die sijnen vader gelijck is in afgoderije, 9. hy sterft: Elisa wort kranck, propheteert tegen de Syriers, sterft, 14. De Moabiten vallen in het lant, 20. Een doot man geworpen zijnde in het graf van Elisa, wort levendigh, 21. Ioas nam de steden weder in, die de Syriers sijnen vader afgenomen hadden, 22.

1

IN het drie en twintighste jaer van Ioas de sone van Ahazia de Koningh van Iuda, wert ¹ Ioahaz de sone van Iehu Koningh over Israël te Samaria, ² [ende regeerde] ³ seventien jaer.

1 Hebr. Iehoachaz.

2 Dit woort is hier in gevoeght, gelijck oock ond. vers 10. uyt 2.Reg. cap. 3. vers 1. ende 8.17, 26. ende 12.1. siet oock 1.Reg. 15. op vers 33.

3 Waer van de twee laetste hem met sijnen sone gemeyn zijn. siet onder versen 10, 22.

2

Ende hy dede dat quaet was in de oo-

[fol. 168r\Joahaz. Joas. Doot van Elisa--en Hazaël.]

gen des HEEREN: want hy wandelde ⁴ na de sonden Ierobeams des soons Nebats, die Israël sondigen dede; hy en weeck ⁵ daer van niet af.

4 Verstaet, voornemelick de afgoderije van hem ingestelt, die de Israëliten na sijn bevel, ende exempel met de gulden kalveren bedreven. Siet 1.Reg. cap. 12. vers 26, etc. ende bov. cap. 10. vers 29. Alsoo onder versen 6, 11.

5 Of, van geene der selver: T.w. sonden.

3

Daerom ontstack des HEEREN toorn tegen Israël: ende hy ⁶ gafse in de hant Hazaëls des Koninghs van Syrien, ende in de hant Benhadads des soons Hazaëls, ⁷ alle die dagen.

6 T.w. de Israëliten: die Godt alsoo overgaf in ’t gewelt der Syriers, datse van deselve verslagen, ende verdruckt wierden, met verlies van een deel hares lants.

7 T.w. van Ioahaz de Koningh Israëls; namelick, soo lange als hy alleen regeerde: Alsoo oock onder vers 22.

4

Doch Ioahaz badt des HEEREN aengesichte ernstelick aen: ende de HEERE verhoorde hem; want ⁸ hy sagh de verdruckinge Israëls, dat de Koningh van Syrien haer verdruckte.

8 Dit is menschelicker wijse van Godt gesproken, ende beteeckent sijne vaderlicke sorge, ende weldadigheyt over de gene die verdruckt zijn, ende met bekeeringe des herten haren toevlucht tot hem nemen. siet Gen. 31. op vers 42.

5

(Soo gaf de HEERE Israël eenen ⁹ Verlosser, dat sy van onder ¹⁰ de hant der Syriers uyt quamen: ende de kinderen Israëls woonden ¹¹ in hare tenten, ¹² als te voren.

9 Nam. Ioas den sone van Ioahaz. Siet onder vers 25.

10 D. gebiedt. siet Genes. 16. op vers 6. Num. 31. op vers 49.

11 D. in hare huysen, ende wooningen. De Heylige Schrifture houdt dese maniere van spreken, siende op de wijse van doen der Patriarchen ende der Israëliten, in de woestijne, daer sy in tenten woonden. siet Deut. 16. op vers 7.

12 Hebr. gelijck gisteren, ende eergisteren.

6

Nochtans en weken sy niet af van de sonden des huyses Ierobeams, die Israël sondigen dede; [maer] ¹³ hy wandelde ¹⁴ daer in: ende ¹⁵ het bosch bleef oock staen te Samaria.)

13 Nam. Ioahaz.

14 Of, in elck eene der selver: T.w. sonden. Vergel. bov. vers 2.

15 Verstaet, het afgodische bosch, dat Achab hadde laten planten, 1.Reg. 16. vers 33. Van de afgodische bosschen, siet Deut. 7. op vers 5.

7

Want hy en hadde Ioahaz geen volck laten over blijven dan vijftigh ruyteren, ende tien wagenen, ende tien duysent voetvolcks: Want de Koningh van Syrien haddese omgebracht, ende haddese dorschende gemaeckt ¹⁶ als stof.

16 D. haddese door vele nederlagen verdruckt, ende als onder de voeten getreden, gelijck de ossen in die landen dorsschende met hare voeten de aren vertraden.

8

Het overige nu der geschiedenissen van Ioahaz, ende al wat hy gedaen heeft, ende sijne macht, zijn die niet geschreven in het boeck der Chroniken der Koningen Israëls?

9

Ende Ioahaz ontsliep met sijne vaderen, ende sy begroeven hem te Samaria: ende Ioas sijn sone regeerde in sijne plaetse.

10

In ¹⁷ het seven en dertighste jaer van Ioas de Koningh van Iuda, wert Ioas de soon Ioahaz Koningh over Israël te Samaria, [ende regeerde] sestien jaer.

17 Het welcke was ontrent het vijftiende jaer der regeeringe Ioahaz. Vergel. bov. d’aent. op vers 1.

11

Ende hy dede dat quaet was in de oogen des HEEREN: hy en weeck niet af van alle ¹⁸ de sonden Ierobeams des soons Nebats, die Israël sondigen dede, [maer] hy wandelde ¹⁹ daer in.

18 Siet boven op vers 2.

19 Of, in elck eene der selver.

12

Het overige nu der geschiedenissen van Ioas, ende al wat hy gedaen heeft, ende sijne macht, daer mede hy gestreden heeft tegen Amazia, den Koningh van Iuda; zijn die niet geschreven in het boeck der Chroniken der Koningen Israëls?

13

Ende Ioas ontsliep met sijne vaderen, ende Ierobeam ²⁰ sat op sijnen throon: Ende Ioas wert begraven te Samaria by de Koningen Israëls.

20 D. wert Koningh. siet 1.Reg. 1. op vers 13.

14

Elisa nu was kranck geweest van sijne kranckheyt, van dewelcke hy sterf: ende Ioas de Koningh Israëls was tot hem afgekomen, ende hadde geweent over sijn aengesichte, ende geseyt; ^{21 a} Mijn vader, mijn vader, ²² wagen Israëls, ende sijne ruyteren.

21 Soo noemt hy hem uyt liefde, ende eerbiedinge.

a 2.Reg. 2.12.

22 Siet bov. cap. 2. d’aent. op vers 12.

15

Ende Elisa seyde tot hem; Neemt eenen boge, ende pijlen: ende hy nam tot sich eenen boge, ende pijlen.

16

Ende hy seyde tot den Koningh Israëls; ²³ Leght uwe hant aen den boge: ende hy leyde sijne hant [daer aen:] ende ²⁴ Elisa leyde sijne handen op des Koninghs handen.

23 Hebr. doet uwe hant rijden op den boge. Dit was den Koningh Ioas tot een teecken, dat hy oorloge soude moeten aennemen.

24 T.w. om den Koningh te beduyden, dat Godt met hem strijden soude; ende dat ons doen van Godt moet komen, soudet goet zijn, ende van hem gezegent zijn, soudet wel gelucken.

17

Ende hy seyde; Doet de venster op ²⁵ tegen ’t Oosten: ende hy dedese op: Doe seyde Elisa; Schiet: ende hy schoot: ende hy seyde; ²⁶ Het is een pijl der verlossinge des HEEREN, ende een pijl der verlossinge tegen de Syriers; want ghy sult de Sy-[kolom]riers slaen ^b in ²⁷ Aphek tot verdoens toe.

25 Het welcke was na Syrien.

26 Dat is, dese pijl zy een teecken om u te versekeren, dat Godt u sal victorie over uwe vyanden geven, ende u volck van sijn gewelt bevrijden.

b 1.Reg. 20.30.

27 Siet van dese stadt 1.Sam. 4.1. ende 29. vers 1. ende 1.Reg. 20.26. Andere nemen dit woort niet voor een eygen name; maer setten ’t over, sterckelick, geweldighlick.

18

Daer na seyde hy; Neemt de pijlen: ende hy namse: Doe seyde hy tot den Koningh Israëls; ²⁸ Slaet tegen de aerde: ende hy sloegh drie mael; daer na stont hy stille.

28 Godt heeft Ioas hier mede beteeckent, dat hy de Syriers soude slaen, ende overwinnen, mits dat hy oock sijnen schuldigen plicht daer toe brengen soude. Dat hy nu maer drie mael en sloegh, gaf eenige nalatigheyt, ende faute te kennen, die hy in het uytvoeren van dese straffe over de Syriers, begaen soude; soo dat hy deselve oock maer drie mael heeft geslagen. Siet onder vers 25.

19

Doe wert de man Godts seer toornigh op hem, ende seyde; Ghy soudt vijf ofte ses mael geslagen hebben; dan soudt ghy de Syriers tot verdoens toe geslagen hebben: doch nu sult ghy de Syriers drie mael slaen.

20

Daer na sterf Elisa, ende sy begroeven hem: ²⁹ De benden nu der Moabiten quamen in ’t lant met het ingaen des jaers.

29 D. eenige rotten, ofte hoopen van roovende, ende stroopende krijghslieden. siet bov. 5. op vers 2.

21

Ende het geschiedde, als sy eenen man begroeven, datse, siet, eene bende sagen; soo wierpense den man in ’t graf van Elisa: ende doe de man daer in quam, ende het gebeente van Elisa aenroerde, wert hy levendigh, ende rees op sijne voeten.

22

Hazaël nu de Koningh van Syrien verdruckte Israël, ³⁰ alle de dagen van Ioahaz.

30 D. soo lange hy regeerde; wel verstaende alleen, ende eer hy sijnen sone Ioas tot de regeeringe mede toegelaten hadde. Want van dien tijt af begon Godt door Ioas zijn volck te verlossen.

23

Doch de HEERE was hen genadigh, ende ontfermde sich harer, ende wendde sich tot hen, ³¹ om sijns verbonts wille met Abraham, Isaac, ende Iacob: ende hy en wildese niet verderven, ende en heeftse niet verworpen van sijn aengesichte, tot nu toe.

31 In het welcke Godt belooft hadde, niet alleene haren, maer oock hares zaets Godt te willen zijn, Genes. 17.7.

24

Ende Hazaël de Koningh van Syrien sterf: ende sijn soon Benhadad wert Koningh in sijne plaetse.

25

Ioas nu de soon van Ioahaz ³² nam de steden weder in, uyt de hant van Benhadad, den soon Hazaëls, die hy uyt de hant van Ioahaz sijn vader met krijgh genomen hadde: Ioas sloegh hem drie mael, ende brachte de steden Israëls ³³ weder.

32 Hebr. keerde weder, ende nam in. siet Num. 11. op vers 4.

33 T.w. aen het Koninckrijcke Israëls. De volle maniere van spreken is onder 14.22, 28.