Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xx. Capittel.

De heyloose Seba maeckt Israël, by occasie van desen twist, oproerigh ende afvalligh van David, vers 1. Hoe David met de bywijven gehandelt heeft, die van Absalom misbruyckt waren, 3. David sent Amasa uyt om Iuda te vergaderen tegen Seba, 4. maer als dese wat te lange vertoefde, schickt hy Abisai met krijghsvolck uyt, 6. Amasa ontmoet hen onderweeghs, ende wort van Ioab verraderlick doorsteken, 8. Ioab ende Abisai jagen Seba na, ende belegeren hem in Abel Beth-Maacha, 13. alwaer de burgers door eener wijser vrouwen raet, Seba den kop af houwen, ende tot Ioab over den muer werpen, alsoo wort desen oproer ende krijgh ge-eyndight, 16. Register van de voornaemste amptlieden, ende bevelhebberen in Davids Koninckrijck, 23.

1

DOe was daer by geval een ¹ Belials man, wiens naem was ² Seba, een sone van Bichri, een man van ³ Ie-[kolom]mini: die blies met de basuyne, ende seyde; Wy hebben geen deel aen David, ende wy hebben geene erffenisse aen den sone van Isai; een ⁴ yegelick na sijne tenten, ô ⁵ Israël.

1 Siet Deut. 13. op vers 13.

2 Hebr. Scheba.

3 Siet boven 16. op vers 11.

4 Verstaet hier op, vertrecke, begeve sich.

5 Hy spreeckt die van Israël aen, die met Iuda getwist, ende sich beklaeght hadden, datse verongelijckt waren. Siet cap. 19. versen 41, 43.

2

Doe toogh alle man van Israël op ⁶ van achter David, Seba, den sone van Bichri achter na: Maer de mannen van Iuda ⁷ kleefden haren Koningh aen, van de Iordane af tot aen Ierusalem.

6 D. sy verlieten David, ende volghden Seba na.

7 Sy verlieten hem niet, gelijck d’andere stammen, maer bleven by hem, geleydende hem voorts tot Ierusalem toe.

3

Doe nu David in sijn huys te Ierusalem quam, nam de Koningh de ⁸ tien wijven, [sijne] bywijven, die hy gelaten hadde om het huys te bewaren, ende ⁹ dedese in een huys van bewaringe, ende onderhieldtse, maer en ¹⁰ gingh tot haer niet in: ende sy waren ¹¹ opgesloten tot op den dagh van haerlieder doot, ¹² levende als weduwen.

8 Siet bov. 15.16.

9 De oorsake siet boven 16.22.

10 Siet Genes. 6. op vers 4.

11 Hebr. gebonden, D. alsoo besloten, als ofse gevangen ende gebonden waren geweest: ten ware dan, datse in Absaloms feyt mochten hebben geconsenteert.

12 [In] weduvvschap des levens, D. levende als weduwen, ofte, als weduwen zijnde, haer leefdage. Ofte, weduwen welcker man noch leefde.

4

Voorts seyde de Koningh tot Amasa; Roept my de mannen van Iuda te samen, ¹³ tegen den derden dagh: ende ghy, ¹⁴ stelt u [dan] hier.

13 Of, binnen drie dagen. Hebr. den derden der dagen.

14 D. stelt u dan in, ende houdt u by my, om last van my t’ontfangen: want David hadde hem Generael Krijghs-overste gemaeckt in Ioabs plaetse. bov. cap. 19. vers 13.

5

Ende Amasa gingh henen, om Iuda by een te roepen: Maer hy ¹⁵ bleef achter boven den gesetten tijt: dien ¹⁶ hy hem geset hadde.

15 Anders, hy liet [hen] Namel. die van Iuda, vertoeven: Dat is, hy gafse langer tijt.

16 David.

6

Doe seyde David tot ¹⁷ Abisai; Nu sal ons Seba, de sone van Bichri, meer quaets doen, als Absalom: Neemt ghy de knechten ¹⁸ uwes heeren, ende jaeght hem achter na, op dat hy niet misschien vaste steden voor sich vinde, ende sich onse oogen onttrecke.

17 Ioabs broeder, zijnde mede een Krijghs-overste. siet boven 18. vers 2. dien David hier in gebruyckt, om Ioab (die andersins de naeste soude geweest zijn) geene occasie te geven, dat hy sich in de plaetse van Amasa mochte indringen, met offensie van Amasa, dien de Koningh het Generaelschap met eede belooft hadde.

18 D. mijne officieren ende soldaten. Sommige verstaen hier Amasa, die nu, als Generael, Abisais heer genoemt worde.

7

Doe togen uyt, hem achter na, de ¹⁹ mannen Ioabs, ende de ²⁰ Crethi, ende de Plethi, ende alle de helden: Dese togen uyt van Ierusalem, om Seba den sone van Bichri achter na te jagen.

19 D. Ioabs soldaten, als oock Ioab selve.

20 Siet 1.Reg. 1. op vers 38.

8

Als sy nu waren by den grooten steen, die by ²¹ Gibeon is, soo quam Amasa ²² voor haer aengesichte: Ende Ioab was omgordet over sijn ²³ kleet, ²⁴ dat hy aen hadde, ende daer op was een gordel, daer ’t sweert aen vast gemaeckt was op sijne lendenen in sijne scheyde; ende als ²⁵ hy voortgingh soo ²⁶ viel ’t uyt.

21 Siet Iosu. 10.

22 Dat is, hy quam haer recht in het gemoet, wederkeerende van de reyse, daer toe hem de Koningh gesonden hadde, of, hy quam voor, ofte neffens haer henen, langs den wegh, daer sy mogen hebben gepeystert.

23 Ofte, krijghsrock, kasacke, krijghsmantel: een kleet (als eenige meynen) in den krijgh gebruyckelick, ende te dier tijt bekent.

24 Hebr. sijner kleedinge.

25 T.w. Ioab, aftredende uyt sijn order, ofte de plaetse, daer sy peysterden, om Amasa te groeten.

26 T.w. het sweert: sulcks dat Amasa, hebbende het sweert sien vallen, daer op niet verdacht was, dat Ioab het met de slincker hant opgenomen hadde, als sommige uyt het volgende vers afnemen.

9

Ende Ioab seyde tot Amasa; ²⁷ Is het wel met u, mijn ²⁸ broeder? ende ²⁹ Ioab vattede met de rechter hant den baert van Amasa, om hem te ³⁰ kussen.

27 Hebr. [zijt] ghy vrede? als 1.Sam. 25.6. ende boven 17.3.

28 D. neve, bloetvrient. Sy waren twee susters kinderen, 1.Chron. 2.16, 17. Siet oock boven 17.25.

29 Hebr. Ioabs rechter hant vattede den baert van Amasa.

30 Als in het groeten gebruyckelick was, Genes. 29. op vers 11.

10

Ende Amasa en hoedde sich niet voor het sweert, dat in Ioabs hant was; ^a soo ³¹ sloegh hy hem daer mede aen de ³² vijfde ribbe, ende hy stortte sijn ingewant ter aerden uyt, ende hy en sloegh hem niet ³³ ten tweeden male, ende hy sterf: Doe jaeghden Ioab, ende sijn broeder Abisai, Seba, den sone Bichri, achter na.

a 1.Reg. 2.5.

31 D. stack.

32 Siet bov. 2. op vers 23.

33 Hebr. hy verdubbelde, of, vvederhaelde niet aen hem, T.w. den slagh, D. hy en stack hem niet ten tweeden male, dewijle hy van den eersten steeck terstont sterf. Vergel. 1.Sam. 26.8. Iob 29.22.

11

Maer een man, van Ioabs ³⁴ jongens, bleef by hem staen: ende hy seyde; ³⁵ Wie is’er, die lust heeft aen Ioab? ende wie is’er, die voor David is? ³⁶ Die volge Ioab na.

34 D. dienaers.

35 D. alle, die ’t met Ioab ende David houden, die volgen Ioab na. Vergel. Deut. 20. vers 5, etc. Alsoo dringht sich Ioab by ’t krijghsvolck terstont weder in ’t Generaelschap, in de plaetse van Amasa, dien hy daerom vermoort hadde.

36 Hebr. [zy] achter Ioab: als boven dickwils, ende in ’t volgende.

12

Amasa nu lagh in het bloet gewentelt, midden op de strate: Als ³⁷ die man sagh, dat al ³⁸ ’t volck staen bleef, soo deed’hy Amasa wech van de strate in het velt, ende wierp een kleet op hem, dewijle hy sagh, dat al, die by hem quam, staen bleef.

37 In ’t voorgaende vers vermelt.

38 Dat dien wegh passeerde, als in’t eynde deses verskens verklaert wort.

13

Doe hy nu van de strate wech genomen was, toogh alle man voort, Ioab na, om Seba, den sone Bichri, achter na te jagen.

[fol. 142v\Seba gedoot. Honger. Seven opgehangen.]

14

Ende ³⁹ hy toogh henen door alle stammen Israëls na Abel, te weten, ⁴⁰ Beth-Maacha, ende het gantsche ⁴¹ Berim: ende ⁴² sy versamelden sich, ende quamen hem oock na.

39 Ioab, die den vluchtenden Seba door Ephraim, Manasse, Issaschar, Zebulon, ende Naphtali, vervolghde tot aen Abel toe, daer hy nu was.

40 Met desen toenaem was dese stadt Abel genoemt, tot onderscheyt van de andere van dien naem. Dese stadt lagh in den stam Naphtali, aen het noord-eynde van Canaan, tegen Syrien aen, alwaer een gedeelte van Syrien was, genoemt Maacha. Siet oock 2.Reg. 15.29. ende hier, ’t volgende vers.

41 Eene lantstreke by Abel gelegen.

42 De Israëliten van de gemelde plaetsen volghden oock Ioab.

15

Ende sy quamen ende belegerden ⁴³ hem in Abel Beth-Maacha, ende sy ⁴⁴ wierpen eenen ⁴⁵ wal op tegen de stadt, dat hy aen den buyten-muer stont: ende al het volck, dat met Ioab was, ⁴⁶ verdorven den muer, om dien neder te vellen.

43 Seba, den rebellen.

44 Hebr. sy storteden uyt.

45 Eenen opgehooghden aerden dijck, Dat is, een bolwerck, of wal. Alsoo 2.Reg. 19.32. Ier. 32.24. ende 33.4.

46 Hebr. vvaren verdervende, om den muer neder te vellen, D. houwende, stootende, brekende, misschien oock ondergravende: want van ’t Hebreeusch woort, dat hier gebruyckt wort, komt een ander dat oock eene groeve beteeckent.

16

Doe riep eene wijse vrouwe ⁴⁷ uyt de stadt: Hoort, hoort, seght doch tot Ioab; Nadert tot hier toe, dat ick tot u spreke.

47 Van den stadtmuer af.

17

Doe hy nu tot haer naderde, seyde de vrouwe; Zijt ghy Ioab? ende hy seyde, Ick ben’t: ende sy seyde tot hem; Hoort de woorden uwer dienstmaeght; ende hy seyde, Ick hoore.

18

Doe sprack sy, seggende: In voortijden spraken sy ⁴⁸ gemeenlick, seggende; Sy sullen ⁴⁹ sonder twijffel te Abel vragen, ende ⁵⁰ alsoo volbrachten sy het.

48 Hebr. sprekende spraken sy.

49 Hebr. vragende sullen sy vragen, ofte, raet vragende sullen sy raet vragen. ’t Schijnt een oudt spreeckwoort geweest te zijn, tot eere der inwoonderen deser stadt gebruyckt, om dat aldaer kloecke ende wijse lieden gevonden werden, blijckende alhier uyt het exempel deser vrouwe.

50 D. als men den raet van dese stadt volghde, soo gingh het wel. Ofte, soo eyndighden sy ’t geschil. And. alsoo sullen sy het volbrengen, ofte, eyndigen.

19

⁵¹ Ick ben eene van de vreedsame, van de getrouwe in Israël: ende ghy soeckt te dooden eene ⁵² stadt, die eene moeder is in Israël; waerom soudt ghy het ⁵³ erfdeel des HEEREN verslinden?

51 Sy spreeckt in den naem der stadt Abel.

52 Hebr. eene stadt ende eene moeder, etc. D. een hooftstadt, hebbende onder haer andere stedekens ende dorpen. Of, verstaet door de moeder de inwoonders eener stadt, die als eene moeder is van andere, die sy als eene moeder den kinderen, met wijsen ende goeden raet pleeght voor te gaen.

53 D. sijn volck, dat hy bemint, als een mensche sijn erfdeel.

20

Doe antwoordde Ioab, ende seyde: ’t Zy verre, ’t zy verre van my, ⁵⁴ dat ick soude verslinden, ende dat ick soude verderven!

54 Hebr. soo ick sal verslinden, etc. Verstaet hier op: soo doe my Godt dit ende dat: als in’t eedtsweeren gebruycklick.

21

⁵⁵ De sake en is niet alsoo; maer een man van het geberghte Ephraims, wiens naem is Seba, de sone van Bichri, heeft sijne ⁵⁶ hant opgeheven tegen den Koningh, tegen David; levert hem alleen, soo sal ick van dese stadt aftrecken: Doe seyde de vrouwe tot Ioab; Siet, sijn hooft sal tot u over den muer geworpen worden.

55 Hy wil seggen: Ick ben daerom niet gekomen, maer om Seba te hebben.

56 Heeft sich opgeworpen ende eene rebellije gesticht.

22

Ende de vrouwe quam in tot al het volck ⁵⁷ met hare wijsheyt, ende sy hieuwen Seba, den sone van Bichri, het hooft af, ende wierpen ’t tot Ioab: Doe blies hy met de basuyne, ende ⁵⁸ sy verstroyden sich van de stadt, een yegelick na sijne tenten: ende Ioab keerde weder na Ierusalem tot den Koningh.

57 Met wijse redenen de inwoonderen bewegende om te doen, dat sy Ioab belooft hadde.

58 De belegeraers.

23

^b Ioab nu was ⁵⁹ over ’t gantsche heyr Israëls: ende Benaja, de sone van Iojada, over de ⁶⁰ Crethi, ende over de Plethi:

b 2.Sam. 8.16, etc.

59 Na den doot van Amasa was hy in sijnen vorigen staet herstelt. Siet bov. op vers 4. Dese Officieren worden hier andermael op genoemt, om dat David nu als van nieuws in sijn Rijck was herstelt, boven 19.22. ende om datter eenige veranderinge, ende oock byvoeginge, schijnt gevallen te zijn. Vergel. bov. 8.17, 18.

60 Siet bov. vers 7.

24

Ende Adoram was over de ⁶¹ schattinge: ende Iosaphat, de sone Ahiluds, was ⁶² Cantzelier.

61 And. uytschot. Siet 1.Reg. 4. op vers 6.

62 Siet 1.Reg. 4. op vers 3.

25

Ende ⁶³ Seja was Schrijver: ende Zadok ende Abjathar waren ⁶⁴ Priesters.

63 Hebr. Scheja, bov. 8.17. (na sommiger gevoelen) genoemt Seraja.

64 Siet Num. 3. op vers 32. ende 2.Reg. 23. op vers 4.

26

Ende oock was Ira, de Iaïriter, Davids ⁶⁵ Opper-officier.

65 Hebr. Cohen. Siet bov. 8. op vers 18.