Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xiiij. Capittel.

Ioab brenght Absalom, door middel van een kloecke Thekoïtische vrouwe, weder in genade by David, vers 1, etc. die Ioab consent geeft Absalom weder te halen, maer wil niet toestaen dat hy onder sijne oogen kome, 21. Absaloms schoonheyt, langh hayr, ende kinderen, 25. Hy dwinght eyndelick Ioab voor hem te verkrijgen, dat hy by sijnen vader mach komen, gelijck geschiet, 29.

1

ALs nu Ioab, de sone van Zeruja, merckte, dat des Koninghs ¹ herte over Absalom was;

1 Dat sijn herte alsoo over hem hingh, dat hy hem geerne soude sien weder gehaelt, maer dat het hem ontbreken mochte aen bequame gelegentheyt, ofte een eerlick pretext, soo practiseert hy een behendigh middel daer toe, het welcke in het volgende verhaelt wort.

2

Soo sondt Ioab henen na ² Thekoa, ende nam van daer eene ³ wijse vrouwe: ende hy seyde tot haer; Stelt u doch als of ghy rouwe droeght, ende treckt nu rouwkleederen aen, ende en salft u niet met ⁴ olie, ende weest als eene vrouwe, die nu vele dagen rouwe gedragen heeft over eenen dooden:

2 Een stadt, gelegen op eenen bergh, aen de noorder grenzen van Iuda, niet verre van Ierusalem. Siet 2.Chron. cap. 11. vers 6.

3 Vergel. boven 13. op vers 3.

4 Siet Ruth 3. op vers 3.

3

Ende gaet in tot den Koningh, ende spreeckt tot hem na dit woort: ende Ioab ⁵ leyde de woorden in haren mont.

5 D. seyde haer voor, soo als sy tot den Koningh naseggen soude. Vergel. Exod. 4. op vers 15.

4

Ende de Thekoïtische vrouwe seyde tot den Koningh, als sy op haer ⁶ aengesichte ter aerden was gevallen, ende haer ⁷ neder gebogen hadde: soo seyde sy; ⁸ Behoudt, ô Koningh.

6 Tot een teecken van ootmoedige eerbiedinge, als Ruth c. 2. vers 10. 1.Sam. c. 20. vers 41. ende 25. versen 23, 24. onder vers 22. 1.Reg. 18. vers 7, etc.

7 Siet Genes. 18. op vers 2.

8 Of, verlost, schaft heyl.

5

Ende de Koningh seyde tot haer; Wat is u? ende sy seyde; Sekerlick, ick ben eene weduwvrouwe, ende mijn man is gestorven.

6

Nu hadde uwe dienstmaeght twee sonen, ende dese beyde twisteden in’t velt, ende daer en was geen ⁹ scheyder tusschen hen; soo sloegh d’een den anderen, ende doodde hem.

9 Redder, ofte, Verlosser. Desen volgende en konde oock niemant van de gelegentheyt der misdaet getuygen. siet Deut. cap. 19. vers 15, etc.

7

Ende siet, het gantsche ¹⁰ geslacht is opgestaen tegen uwe dienstmaeght, ende hebben geseyt; Geeft dien hier, die sijnen broeder geslagen heeft, dat wy hem voor de ¹¹ ziele sijns broeders, dien hy doot geslagen heeft, dooden, ende oock den erfgenaem verdelgen: alsoo sullen sy mijne ¹² kole, die over gebleven is, uytblusschen, op dat sy mijnen man geenen ¹³ naem noch overblijfsel en ¹⁴ laten op den aerdbodem. [kolom]

10 Om het recht van bloetwrake tegen den dootslager uyt te voeren. Siet Num. cap. 35. vers 19. Deut. 19.12.

11 Dat is, het leven, ofte de persoon.

12 D. mijnen eenigen overigen sone dooden, door welcken het geslachte soude konnen worden voort geplant, ende bewaert, gelijck van eene kole een vyer kan gemaeckt ende bewaert worden.

13 Dewijle dese sone alleen sijns vaders naem soude dragen, ende erfgenaem zijn. Siet Deuter. cap. 25. vers 6. Ruth 4.5, 10.

14 Hebr. stellen.

8

Doe seyde de Koningh tot dese vrouwe; Gaet na u huys: ende ick sal ¹⁵ voor u gebieden.

15 Over u, of, om u, u aengaende. De sin is, Ick sal bevel geven, dat uwen sone geen leet en geschiede. Ofte (als sommige) ick sal de sake doen ondersoecken door Richters.

9

Ende de Thekoïtische vrouwe seyde tot den Koningh; Mijn heer Koningh, de ¹⁶ ongerechtigheyt zy op my, ende op mijns vaders huys: de Koningh daer en tegen, ende sijn stoel, zy onschuldigh.

16 Indien daer eenige mochte zijn in dit u vonnis, die neem ick op my, als versekert zijnde van mijns soons onschult, ofte de billickheyt uwer sententie.

10

Ende de Koningh seyde: Spreeckt yemant tegen u, soo brenght hem tot my; ende hy en sal u ¹⁷ voortaen niet meer aentasten.

17 Hebr. niet toedoen, ofte, voortvaren om u aen te roeren, D. u te quellen, lastigh te vallen.

11

Ende sy seyde; De Koningh gedencke doch aen den ¹⁸ HEERE ¹⁹ uwen Godt, dat de bloetwrekers niet te ²⁰ vele en worden om te verderven, dat sy mijnen sone niet en verdelgen: doe seyde hy; ²¹ [Soo waerachtigh als] de HEERE leeft; ²² Indiender een van ²³ de hayren uwes soons op de aerde sal vallen!

18 ’t Schijnt datse siet op de wet van Godt gegeven, Num. cap. 35. versen 11, 12. Sommige verstaen datse door dese woorden van den Koningh eenen eedt versoeckt. Andere, datse siet op ’t exempel van Kain den broeder-moorder, welcken Godt verschoont heeft.

19 Dat is, sijnen.

20 De sin is: Dewijlder vele bloetverwanten ende bloetwrekers zijn, soude noodigh zijn, dat de Koningh niet eenen alleen, maer allen bevel geve. Anders soude lichtelick d’een ofte de ander, geen bevel hebbende, mijnen sone mogen dooden.

21 Verst. hier op: Sal ick oock doen, dat ick geseyt hebbe.

22 Verst. hier op: Soo doe my Godt dit ende dat. Siet van sulck eedtsweeren Genes. 14. op vers 23.

23 D. ick sal beschicken, dat u sone in ’t minste niet sal beschadight worden. Siet 1.Sam. 14.45. 1.Reg. c. 1. vers 52. Actor. 27.34. ende vergel. Matth. 10.30.

12

Doe seyde dese vrouwe; Laet doch uwe dienstmaeght een woort tot mijnen heere den Koningh spreken: ende hy seyde; Spreeckt.

13

Ende de vrouwe seyde; Waerom hebt ghy dan ²⁴ alsulcks tegen Godes ²⁵ volck gedacht? Want daer uyt, dat de Koningh ²⁶ dit woort gesproken heeft, is hy als een schuldige, dewijle de Koningh sijnen ²⁷ verstootenen niet wederhaelt.

24 T.w. dat ghy in u vonnis terstont veroordeelt hebt, als onbillick ende onbetaemlick zijnde.

25 Dat na Absaloms wederkomste verlanght, op dat hy in sijns ouden vaders plaetse tot haren beste soude mogen regeeren.

26 Dat is, De voorgaende sententie over de sake mijns soons.

27 Namelick, Absalom, wiens sake sy wil seggen gelijck te zijn met de sake hares soons: hoewelder groot onderscheyt tusschen was, dewijle Absalom sijnen broeder niet in ’t gevecht, nochte onverhoedts, maer verraderlick hadde doen vermoorden. Siet boven cap. 13. vers 28.

14

Want wy sullen ²⁸ den doot sterven, ende wesen als water, dat ter aerden uytgestort zijnde, ²⁹ niet versamelt en wort: ³⁰ Godt dan en sal de ³¹ ziele niet wech nemen, maer hy sal ³² gedachten dencken, dat hy den ³³ verstootenen niet van ³⁴ sich verstoote.

28 Hebr. stervende sterven: te weten, indien Absalom niet weder komt. Andere verstaen dese ende de volgende woorden, van den natuerlicken doot, als of sy seyde: En verhaest doch Absaloms doot niet, hy sal noch vroegh genoegh sterven, gelijck wy alle eens moeten sterven, ende staen niet op voor den jonghsten dagh.

29 D. niet weder kan by een gebracht worden, als ’t op aerden wech gegoten is.

30 Om sijns volcks wille, op dat wy niet, van Absalom berooft zijnde, na uwen doot, sonder hooft ende beschermer souden zijn, ende een roof onser vyanden worden.

31 Ofte, heeft [sijne] ziele niet wech genomen, Dat is, het leven Absaloms. And. ende Godt en sal geen persoon aennemen, te weten, dat yemant den doot soude ontgaen.

32 Dat is, ende hy (te weten, de Koningh) sal gedachten dencken, etc. Middel beschicken, verschaffen, de sake daer henen richten: Verstaet, op dat na sijn doot ’t Rijcke van een navolger moge versien zijn.

33 Absalom.

34 Soo dat hy niet soude weder tot Godts volck komen.

15

Nu dan, dat ick gekomen ben, om dit selve woort tot den Koningh, mijnen heere, te spreken, [is,] om dat het ³⁵ volck my vreesachtigh gemaeckt heeft: soo ³⁶ seyde uwe dienstmaeght; Ick sal nu tot den Koningh spreken; misschien sal de Koningh het ³⁷ woort sijner dienstmaeght doen.

35 Sprekende dagelicks, als in het voorgaende vers verhaelt is, uyt vreese, dat Absalom wel gantsch mochte wech blijven.

36 T.w. by haer selven, dat is, dachte: alsoo vers 17.

37 Dat is, den raedt, voorslagh.

16

Want de Koningh sal hooren, om sijne dienstmaeght te ³⁸ redden van de hant des mans, die [voor heeft] my ende mijnen sone te samen van Godes ³⁹ erve te verdelgen.

38 Ende dan voorts van gelijcken moeten doen aen sijnen sone Absalom, om de gelijckheyt deser beyder saken.

39 Dat is, uyt Godes volck, zijnde hem soo lief, als yemanden sijn erfdeel wesen kan.

17

Wijders ⁴⁰ seyde uwe dienstmaeght; het ⁴¹ woort mijns heeren, des Koninghs, ⁴² zy doch tot ruste: want ⁴³ gelijck een Engel Godts, alsoo is mijn heere de Koningh, om te ⁴⁴ hooren het goede ende het quade; ende de HEERE uwe Godt ⁴⁵ sal met u zijn.

40 D. dachte, als vers 15.

41 Dat is, de uytsprake, het vonnis.

42 Wenschender wijse gesproken. Ofte, sal nu tot ruste zijn, Dat is, sal dienen tot troost ende gerustigheyt, niet alleen voor my ende mijnen sone, maer by gevolge oock voor Absalom, den Koningh selve, ende het gantsche volck, dat na Absalom verlanght.

43 Soo wijs, als etc. Siet vers 20.

44 Dat is, om te verstaen, te oordeelen, wat goet ofte wat quaet is. Alsoo onder cap. 19. vers 27.

45 Of, zy met u.

18

Doe antwoordde de Koningh, ende seyde tot de vrouwe; En verberght nu niet voor my de sake, die ick u vragen sal: ende de vrouwe seyde; Mijn heere de Koningh spreke doch.

19

Ende de Koningh seyde; Is Ioabs ⁴⁶ hant met u in allen desen? ende de vrouwe antwoordde, ende seyde; [Soo waerachtigh als] uwe ziele leeft, mijn heere Koningh,

46 Dat is, doet ghy dit alles niet door ingeven ende beleyt van Ioab?

[fol. 139r\Absalom conspireert. David--vlucht.]

indien ⁴⁷ yemant ter rechter ofte ter slincker hant soude konnen afwijcken van alles, dat mijn heere de Koningh gesproken heeft; want uwe knecht Ioab die heeft het my geboden, ende die heeft alle dese woorden in den ⁴⁸ mont uwer dienstmaeght geleyt:

47 And. Indiender ter rechter ofte ter slinker hant is af te wijcken, etc. Sy wil seggen, Men soude doch den Koningh met leugens niet konnen bedriegen, alsoo hy terstont merckt wat van de sake is.

48 Als boven vers 3.

20

Dat ick de ⁴⁹ gestalte deser sake alsoo ⁵⁰ omwenden soude, sulcks heeft uwe knecht Ioab gedaen: doch mijn heere is wijs, na de wijsheyt van eenen ⁵¹ Engel Godts, om te mercken alles, ⁵² wat op der aerden is.

49 Hebr. het aengesicht.

50 Eerst spreke van mijne sake, ende des Koninghs vonnisse daer van hebbende, als dan de sake wenden ende passen op Absalom.

51 Als vers 17.

52 Ofte, wat in dit lant [omgaet.]

21

Doe seyde de Koningh tot Ioab; Siet nu, ⁵³ ick hebbe dese sake gedaen: Soo gaet henen, haelt den ⁵⁴ jongelingh Absalom weder.

53 D. ick hebbe het versoeck, dat ghy door de Thekoïtische vrouwe my hebt doen voorstellen, geaccordeert, ofte: ghy hebt dese sake gedaen, dat is, alsoo beleydt.

54 Hebr. jongen: hoewel hy een man was. Siet van het Hebreeusch woort, Genes. 22. op vers 5.

22

Doe viel Ioab op sijn aengesichte ter aerden, ende boogh sich, ende ⁵⁵ danckte den Koningh: ende Ioab seyde; Heden heeft ⁵⁶ uwe knecht gemerckt, dat ick genade gevonden hebbe in uwe oogen, mijn heer Koningh, om dat de Koningh ’t ⁵⁷ woort ⁵⁸ sijns knechts gedaen heeft.

55 Hebr. zegende.

56 D. ick.

57 D. het versoeck, den raet.

58 Anders, uwes knechts.

23

Alsoo maeckte sich Ioab op, ende toogh na ⁵⁹ Gesur: ende hy bracht Absalom te Ierusalem.

59 Siet boven 3. op vers 3. ende 13. vers 37.

24

Ende de Koningh seyde; Dat ⁶⁰ hy in sijn huys keere, ende mijn ⁶¹ aengesicht niet en sie: alsoo keerde Absalom in sijn huys, ende en sagh des Koninghs aengesicht niet.

60 Absalom.

61 Siet Genes. 43. op vers 3. Dit diende eensdeels om Absalom te meer in betrachtinge sijner misdaet op te houden, anderdeels om de ergernisse ende ongerustheyt te vermijden, die by de vrome, ende des Koninghs kindren, hadde mogen ontstaen, indien Absalom terstont in gelijcken graed met sijne broederen ware herstelt.

25

Nu was’er in gantsch Israël geen man soo schoon, als Absalom, seer te prijsen: van sijne voetzole aen tot sijnen hooftschedel toe en was’er geen gebreck in hem.

26

Ende als hy sijn hooft ⁶² beschoer, (nu geschiedde ’t ten eynde ⁶³ van elck jaer, dat hy het beschoer; om dat het hem te swaer was, soo beschoer hy ’t:) soo woegh het hayr sijns hoofts twee hondert sikelen, ⁶⁴ na des Koninghs gewichte.

62 D. liet scheeren, ende alsoo in het volgende.

63 Hebr. van dagen tot de dagen. D. van jaer tot jaer, ofte elck jaer. Siet Lev. cap. 25. op vers 29.

64 D. na het gewichte van den gemeenen burgerlicken sikel, ende niet den heyligen. siet Genes. cap.20. op vers 16. Hebr. Na den steen des Koninghs, D. na het Konincklicke gewichte. Siet Levit. cap. 19. op vers 36. ende Deut. 25.13.

27

Oock werden Absalom drie sonen geboren, ende eene dochter, welcker naem was Thamar: dese was eene vrouwe schoon van aensien.

28

Alsoo bleef Absalom ⁶⁵ twee volle jaren te Ierusalem, dat hy des Koninghs aengesicht niet en sagh.

65 Hebr. twee jaren der dagen. siet Genes. cap. 41. op vers 1.

29

Daerom sondt Absalom tot Ioab, dat hy hem tot den Koningh sonde, maer hy en wilde niet tot hem komen: soo sondt hy noch ten anderen male, evenwel en wilde hy niet komen:

30

Soo seyde ⁶⁶ hy tot sijne knechten; Siet, het stuck ackers Ioabs is aen de ⁶⁷ zijde van ’t mijne, ende hy heeft gerste daer op; gaet henen, ende steeckte het aen met vyer: ende Absaloms knechten staken dat stuck ackers aen met vyer.

66 Absalom.

67 Hebr. aen mijne hant, D. zijde. De sin is, aen de zijde van mijnen acker.

31

Doe maeckte sich Ioab op, ende quam tot Absalom in het huys, ende seyde tot hem; Waerom hebben uwe knechten het stuck ackers, dat mijn is, met vyer aengesteken?

32

Ende Absalom seyde tot Ioab; Siet, ick hebbe tot u gesonden, seggende; Komt herwaert, dat ick u tot den Koningh sende, om te seggen; Waerom ben ick van Gesur gekomen? het ware my goet, dat ick noch daer ware: ⁶⁸ nu dan, laet my het aengesicht des Koninghs sien; Is’er dan noch ⁶⁹ eene misdaet in my, soo doode hy my.

68 Dit spreeckt nu Absalom tot Ioab.

69 Soo stout spreeckt hy, om dat hy des Koninghs goedertierenheyt wel wiste.

33

Doe gingh Ioab in tot den Koningh, ende ⁷⁰ seyde het hem aen: doe riep hy Absalom, ende hy quam tot den Koningh in, ende boogh sich voor hem op sijn aengesicht ter aerden, voor des Koninghs aengesichte: ende de Koningh ⁷¹ kuste Absalom.

70 Dat hy van Absalom in last hadde.

71 Tot een teecken van volkomene genade ende versoeninge. Vergel. Gen. 27. op vers 26.