Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het x. Capittel.

David sendt gesanten tot den Koningh der Ammoniten, met aenbiedinge van sijne gunste, versen 1, 2. Maer deselve Koningh handelt de gesanten schandelick, 3. ende vergadert een groot krijghsheyr tegen David, 6. waer tegen David Ioab ende Abi-

[fol. 136v\Davids gesanten onteert. Davids overspel.]

sai uytsendt, die de Ammoniten ende Syriers (die hen te hulpe waren gekomen) slaen, ende keeren weder na Ierusalem, 7. De Syriers haer weder tegen David vergaderende, worden van hem geslagen ende t’onder gebracht, 15.

1

^{a 1} ENde het geschiedde daer na, dat de ² Koningh der kinderen Ammons sterf: ende sijn sone ³ Hanun wert Koningh in sijne plaetse.

a 1.Chro. 19.1, etc.

1 Vergel. dit Capittel met 1.Chron. cap. 19.

2 Siet van desen 1.Sam. cap. 11. alwaer hy genoemt wort Nahas, als oock hier in het volgende vers.

3 Hebr. Chanun.

2

Doe seyde David: Ick sal weldadigheyt doen aen Hanun, den sone van ⁴ Nahas, ⁵ gelijck als sijn vader weldadigheyt aen my gedaen heeft; Soo sondt David henen, om hem door den ⁶ dienst sijner ⁷ knechten te troosten over ⁸ sijnen vader: ende de knechten Davids quamen in het lant der kinderen Ammons.

4 Hebr. Nachasch.

5 Wanneer ende waer in dit geschiet zy, wort in de heylige Schrift niet vermelt. Het kan zijn dat hy gelijcke weldadigheyt aen David bewesen heeft ten tijde sijner ballinghschap, als de Koningh der Moabiten, 1.Sam. 22.4.

6 Hebr. hant.

7 D. sijner officieren, ofte hovelingen, die hy als gesanten tot hem schickte.

8 D. sijns vaders doot.

3

Doe seyden de Vorsten der kinderen Ammons tot haren heere Hanun; Eert David uwen vader ⁹ in uwe oogen, om dat hy troosters tot u gesonden heeft? ¹⁰ En heeft David sijne knechten niet daerom tot u gesonden, dat hy dese stadt doorsoecke, ende die verspiede, ende die omkeere?

9 D. na uwe meyninge: de sin is, Meynt ghy, ofte, dunckt u, dat David dit doet om uwen vader te eeren?

10 Sy willen seggen, dat hy ’t sonder allen twijffel daerom gedaen heeft. siet van sulck vragen Iudic. 4. op vers 6.

4

Doe nam Hanun Davids knechten, ende schoer ¹¹ haren baert half af, ende sneedt hare kleederen ¹² half af, tot aen hare billen: ende hy lietse gaen.

11 Hebr. de helfte hares baerts.

12 Hebr. in, of, door de helfte.

5

Als sy dit David lieten weten, soo sondt hy hen te gemoete; want dese mannen waren seer beschaemt: ende de Koningh seyde; Blijft te ¹³ Iericho, tot dat uwe baert weder ¹⁴ gewasssen sal zijn, komt dan weder.

13 Verst. ter plaetsen, ofte omtrent daer Iericho eermaels gebouwt was: want Iericho is eerst weder opgebouwt ten tijde van Achab, 1.Reg. 16. vers 34.

14 Hebr. sal groenen. Eene gelijckenisse genomen van de uytspruytende ende groenende kruyden.

6

Doe nu de kinderen Ammons sagen, dat sy sich by David ¹⁵ stinckende gemaeckt hadden, sonden de kinderen Ammons henen, ende ¹⁶ huerden der ¹⁷ Syriers van Beth-Rechob, ende der Syriers van Zoba, twintigh duysent voetvolcks, ende van den Koningh van Maacha duysent man, ende van de mannen van ¹⁸ Tob twaelf duysent man.

15 Siet Gen. 34. op vers 30.

16 T.w. om haer als soldaten in desen krijgh te dienen. Dit is de eerste historie der H. Schrift in dewelcke men leest van krijghslieden die haer verhuert hebben om gelt, andere heeren in den krijgh te dienen.

17 Siet bov. cap. 8. op vers 5.

18 Siet Iudic. 11. op vers 3.

7

Als David dit hoorde, sondt hy Ioab henen, ende het gantsche heyr met de ¹⁹ helden.

19 Siet van Davids helden, onder cap. 23. vers 8, etc.

8

Ende de kinderen Ammons togen uyt, ende stelden de slagh-orden voor de deure der ²⁰ poorte: maer de Syriers van Zoba, ende Rechob, ende de mannen van Tob, ende Maacha, die waren bysonder in ’t velt.

20 Van de stadt Medeba, siet 1.Chr. cap. 19. vers 7. Dit deden sy mede om de stadt te bewaren, ende by noot daer in te mogen wijcken: (onder vers 14.) latende het secours bysonder in’t velt, om van de andere zijde Ioab aen te tasten.

9

Als nu Ioab sagh, dat de ²¹ spitse des slagh-ordens tegen hem was, van voren ende van achteren, soo verkoos hy uyt alle uytgelesene van Israël, ende steldese in orden ²² tegen de Syriers aen:

21 Hebr. het aengesichte.

22 Hebr. in ’t gemoet van Syrien: ende alsoo in de volgende versen 10, 17.

10

Ende het overige des volcks gaf hy onder de hant sijns broeders Abisai, die ’t in orden stelde tegen de kinderen Ammons aen.

11

Ende hy seyde; Soo de Syriers my te sterck sullen zijn, soo sult ghy my ²³ komen verlossen: ende soo de kinderen Ammons u te sterck sullen zijn, soo sal ick komen om u te verlossen.

23 Hebr. tot verlossinge zijn.

12

²⁴ Weest sterck, ende laet ons sterck zijn voor ons volck, ende voor de steden onses Godts: de HEERE nu, ²⁵ doe wat ²⁶ goet is in sijne oogen.

24 D. houdt u dapper ende manlick.

25 Of, sal doen.

26 D. ’t gene hem behaeght.

13

Doe naderde Ioab, ende het volck, dat by hem was, tot den strijt tegen de Syriers: ende sy vloden voor sijn aengesichte.

14

Als de kinderen Ammons sagen, dat de Syriers vloden, vloden sy oock voor ʼt aengesichte van Abisai, ende quamen in de stadt: Ende Ioab keerde weder van de kinderen Ammons, ende quam te Ierusalem.

15

Doe nu de Syriers sagen, dat sy voor Israëls aengesichte geslagen waren, soo vergaderden sy hen [weder] te samen.

16

Ende Hadarezer sondt henen, ende dede de Syriers uyt komen, die op gene zijde der ²⁷ riviere zijn, ende sy quamen te ²⁸ Helam: ende ²⁹ Sobach, Hadarezers Krijghs-[kolom]-overste, [toogh] voor haer aengesichte henen.

27 Namelick, Euphrates.

28 Hebr. Chelam. Dese plaetse wort in de H. Schrift nergens vermeldt, als in dese historie.

29 Oock genoemt, Schophach, 1.Chron. cap. 19. vers 16.

17

Als dat David wert aengeseyt, versamelde hy gantsch Israël, ende toogh over de Iordane, ende quam te Helam: ende de Syriers stelden [de slagh-orden] ³⁰ tegen David aen, ende streden met hem.

30 Hebr. in’t gemoete, als bov. versen 9, 10.

18

Maer de Syriers vloden voor Israëls aengesichte, ende David ³¹ versloegh van de Syriers seven hondert ³² wagenen, ende veertigh duysent ³³ ruyteren: Daer toe sloegh hy Sobach, haren Krijghs-oversten, dat hy aldaer sterf.

31 Hebr. sloegh doot.

32 Verst. met hare ruyteren, die van de wagenen, op dewelcke sy gevoert wierden, vochten: ende kan men hier door verstaen seven hondert rotten van ruyteren, elck rot op eenen wagen, bestaende uyt tien ruyteren, makende te samen seven duysent: welck getal uytdruckelick staet, 1.Chron. 19. vers 18. siet boven 8. op vers 4.

33 Hier voor staet 1.Chron. 19. vers 18. voetvolcks, of, te voete: ’t welcke alsoo kan worden vergeleken, dat boven de gemelde wagenen ende ruyteren, ’t meeste heyr, soo te peerde als te voete, verslagen zy, sulcks dat hier de menighte des peerdevolcks, ende 1.Chron. cap. 19. eene gelijcke menighte des voetvolcks verhaelt worde. Dat dese volckeren met groote menighten plegen ten strijde te gaen (gelijck oock David selve daerom met gantsch Israël is uytgetogen) is uyt de H. Schrifture bekent. Andere verstaen seven hondert groote ende uytstekende wagenen in dese plaetse, ende het geheele getal der wagenen t’samen, groot ende kleen, seven duysent, 1.Chron. cap. 19. vers 18.

19

Doe nu alle de Koningen, die Hadarezers ³⁴ knechten waren, sagen, dat sy voor Israëls aengesichte geslagen waren, maeckten sy vrede met Israël, ende ³⁵ dienden hen: ende de Syriers vreesden de kinderen Ammons meer te ³⁶ verlossen.

34 Dat is, die hem onderworpen, ofte, onder sijne bescherminge waren, ofte, die hy tot sijnen dienst in desen krijgh gebruyckt hadde.

35 Dat is, waren hen onderworpen ende onderdanigh. Vergelijckt 1.Sam. 4. vers 9. ende elders dickwils.

36 Dat is, by te staen, te hulpe komen, om te verlossen.