Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxx. Capittel.

David, bevindende dat de Amalekiten Ziklag in sijn afwesen geplundert, verbrant, ende het volck, met sijne beyde wijven, gevangelick hadden wech gevoert, is seer verlegen, ende in groot perijckel van sijn eygen volck, vers 1, etc. soeckt raet by Godt, die hem beveelt de Amalekiten te vervolgen, 7. David sulcks doende met een gedeelte van sijn krijghsvolck, vindt eenen verhongerden achtergeblevenen Egyptenaer, die hem alles ontdeckt, ende tot de Amalekiten brenght, 9. David overvalt ende slaetse, ende bekomt den gantschen roof weder, 17. maeckt eene ordinantie van het deylen des roofs, 22. sendt geschencken aen sijne vrienden, 26.

1

HEt geschiedde nu als David ende sijne mannen ¹ des derden daeghs te Ziklag quamen: dat ² de Amalekiten in het Zuyden ende te Ziklag ingevallen waren, ende Ziklag ³ geslagen, ende deselve met vyere verbrant hadden.

1 Te weten, na dat David uyt het leger der Philistijnen gescheyden was, want soo verre lagh wel het leger der Philistijnen (daer David met sijne mannen geweest was) van de stadt Ziklag, gelijck af te nemen is uyt 2.Sam. 1.2.

2 Verstaet de overgeblevene Amalekiten, die ontkomen waren, als Saul die sloegh, 1.Sam. 15.7. Ofte dit is te verstaen van de Amalekiten, die ergens in een ander streke ofte hoeck lants woonden, dan die welcke door Saul zijn uytgeroeyt. Dese hebben haren ouden haet tegen d’Israëliten getoont.

3 D. geruïneert, ende de inwooners qualick gehandelt. siet Ezech. 33. op vers 21.

2

Ende datse de wijven die daer in waren, gevangelick wech gevoert hadden, [doch] sy en hadden niemant doot geslagen, van den ⁴ kleynsten tot ⁴ den grootsten: maer sy haddense wech gevoert ende waren hares weeghs gegaen.

4 .4 And. kleynen-grooten.

4 .4 And. kleynen-grooten.

3

Ende David ende sijne mannen quamen aen de stadt, ende siet, sy was met vyere verbrant: ende hare wijven, ende hare sonen, ende hare dochteren, waren gevangelick wech gevoert. [kolom]

4

Doe hief David ende het volck dat by hem was, hare stemme op, ende weenden: tot datter geen kracht [meer] in hen en was om te weenen.

5

Davids beyde wijven waren oock gevangelick wech gevoert, Ahinoam de Iizreëlitische, ende Abigail ⁵ de huysvrouwe Nabals des Carmeliters.

5 Siet d’aenteeck. op Cap. 27. vers 3.

6

Ende David wert seer bange, want het volck sprack van hem te steenigen, want ⁶ de zielen des gantschen volcks waren verbittert, een yegelick ⁷ over sijne sonen, ende ⁷ over sijne dochteren: doch ⁸ David sterckte sich in den HEERE sijnen Godt.

6 Hebr. de ziele des gantschen volcks was bitter, D. sy waren van herten bedroeft, daer toe met bitterheyt ende gramschap ingenomen tegen David, hem de schult gevende, dat sy van hare wijven ende kinderen berooft waren, door de Amalekiten: daer toe zijnde beweeght geworden, om dat David haer eerst vyantlick aengetast, ende geslagen hadde, Cap. 27. vers 8.

7 .7 Ofte, van wegen.

7 .7 Ofte, van wegen.

8 Vertrouwende op de beloften ende toeseggingen, die Godt hem gedaen hadde, dat hy Koningh werden soude. Siet de aent. bov. 23.16.

7

Ende David seyde tot den Priester Abjathar, den sone Achimelechs, ⁹ Brenght my doch den Ephod hier; ende Abjathar bracht den Ephod tot David.

9 D. treckt den Ephod aen om mijnent wille, op dat ghy daer door den Heere raet vraeght. siet Num. 27. vers 21. ende bov. 23.9.

8

Doe vraeghde David den HEERE, seggende, Sal ick ¹⁰ dese bende achter na jagen? sal ickse achterhalen? ende hy seyde hem, Iaeght na, want ghy sult gewisselick achterhalen, ende ghy sult gewisselick verlossen.

10 Hy verstaet de Amalekiten, als oock vers 15.

9

David dan gingh henen, hy, ende de ses hondert mannen die by hem waren, ende als sy quamen aen de beke Besor, soo bleven ¹¹ de overige staen.

11 T.w. twee hondert mannen, die soo moede waren, datse niet volgen en konden, vers 10.

10

Ende David vervolghdese, hy, ende die vier hondert mannen: ende twee hondert mannen bleven staen, die soo moede waren, datse over de beke Besor niet en konden gaen.

11

Ende ¹² sy vonden eenen Egyptischen man op het velt, ende ¹³ sy brachten hem tot David: ende sy gaven hem broot, ende hy at, ende sy gaven hem water te drincken.

12 T.w. de mannen, die by David waren.

13 Hebr. sy namen hem tot David, D. sy namen ende brachten. siet d’aenteeck. op Genes. 12.15.

12

Sy gaven hem oock een stuck van eenen klomp vijgen, ende twee stucken rozijnen, ende hy at: ende sijn ¹⁴ geest quam weder ¹⁵ in hem: want hy en hadde [in] drie dagen, ende drie nachten geen ¹⁶ broot gegeten, noch geen water gedroncken.

14 Dat is, hy die flaeuw ende amechtigh was, ende van honger schier versmachtt, die wert door de spijse verquickt: Soo dat het woort geest hier beteeckent ademinge.

15 And. tot hem.

16 D. spijse.

13

Daer na seyde David tot hem: Wiens zijt ghy? ende van waer zijt ghy? doe seyde de Egyptische ¹⁷ jonge, Ick ben eenes Amalekitischen mans knecht, ende mijn heere heeft my verlaten, om dat ick ¹⁸ [voor] drie dagen kranck geworden ben.

17 D. jonghman, jongelingh. siet Gen. cap. 22. op vers 5.

18 Hebr. dit is de derde dagh.

14

Wy waren ingevallen tegen ’t Zuyden van ¹⁹ de Cherethiten, ende op het gene dat van Iuda is, ende ²⁰ tegen’t Zuyden van Caleb: ende wy hebben Ziklag met den vyere verbrant.

19 D. der Philistijnen, gelijck men kan afnemen uyt vers 16. Aldus worden de Philistijnen oock genaemt, Ezech. 25. vers 16. Zeph. 2.5.

20 Dat is, tegen ’t Zuyden des lants, daer de nakomelingen van Caleb woonden. siet Ios. 14.13. ende 15.13.

15

Doe seyde David tot hem: Soudt ghy my wel henen af leyden tot dese bende? hy dan seyde: Sweert my by Godt, ²¹ Dat ghy my niet en sult dooden, ende dat ghy my niet en sult overleveren in de hant mijnes heeren! soo sal ick u tot dese bende af leyden.

21 Hebr. soo ghy my sult dooden, ende soo ghy my sult overleveren, etc. Siet van sulck eedtsweeren, Genes. 14.23. De sin is, Dat ghy my niet en sult dooden, ofte dat, etc. Vergel. bov. 24.22, etc.

16

Ende hy leydde hem af, ende siet, sy lagen verstroyt over de gantsche aerde, etende, ende drinckende, ende danssende, om al den grooten buyt, dien sy genomen hadden uyt het lant der Philistijnen, ende uyt ²² het lant van Iuda.

22 Daer onder gehoorde nu Ziklag ende ’t lant van Caleb.

17

Ende David sloeghse van ²³ de schemeringe ²⁴ tot aen den avont van haerlieder anderen dagh, ende daer en ontquam niet een man van hen, behalven vier hondert jonge mannen, die op kemelen reden, ende vloden.

23 Het Hebreeusch woort dat hier gebruyckt wort, gelijck oock ons duytsch woort schemeringe, beteeckent soo wel de avont als de morgen-schemeringe: Sommige meynen, dat David dit volck in de avont-schemeringe heeft aengevallen, (want hy vondtse etende, drinckende, ende dansende, het welck gemeenlick des avonts, niet met het aenbreken des daeghs geschiet) houden oock, dat David zijnde maer vier hondert man sterck, liever de duysterheyt van den nacht heeft waergenomen, om dese groote menighte te overvallen in hare dronckenschap ende vreught, dan de schemeringe van den morgenstont, doe de dagh aen quam. Andere nochtans nemen ’t hier voor de schemeringe des morgens, achtende dat David ende sijne mannen des avonts te moede waren, om eenen aenval op hare vyanden te doen.

24 D. des avonts van den anderen dagh, in welcken David met sijne mannen was uytgetogen.

18

Alsoo reddede David al wat d’Amalekiten genomen hadden: oock reddede David sijne twee wijven.

19

Ende onder hen en wiert niet gemist

[fol. 131v\ Israël geslagen. Saul doot.]

van den kleynsten tot aen den grootsten, ende tot aen de sonen ende dochteren: ende van den buyt oock tot alles wat sy hen genomen hadden: David bracht het altemael weder.

20

David nam oock alle de schapen, ende de runderen: ²⁵ sy drevense ²⁶ voor dat selve vee henen, ende seyden: ²⁷ Dit is Davids buyt.

25 T.w. de mannen Davids.

26 Dat is, voor het vee dat haer van de Amalekiten was ontnomen geweest.

27 D. die David toebehoort, daerom heeft hy oock daer van wech geschonken waer ende aen wien ’t hem beliefde. siet onder vers 26.

21

Als David tot ²⁸ de twee hondert mannen quam, die soo moede waren geweest, dat sy David niet hadden kunnen navolgen, ende die sy aen de beke Besor hadden blijven laten, die gingen David te gemoete, ende den volcke dat by hem was te gemoete: ende David tradt tot den volcke, ende ²⁹ hy vraeghdese na den welstant.

28 Siet bov. vers 9, en 10.

29 Dat is, hy groetese vriendelick, ende vraeghdese of ’t hen al wel gingh.

22

³⁰ Doe antwoordde een yeder boos ende Belials man onder de mannen die met David getogen waren, ende sy seyden: Om datse ³¹ met ons niet getogen en zijn, en sullen wy hen van den buyt, dien wy gereddet hebben, niet geven, maer eenen yegelicken sijne vrouwe, ende sijne kinderen, laetse die henen leyden, ende wech gaen.

30 T.w. als men begon te spreken van den buyt te deylen.

31 Hebr. met my.

23

Maer David seyde: Alsoo en sult ghy niet doen, mijne broeders, ³² met het gene dat ons de HEERE gegeven heeft, ende heeft ons bewaert, ende heeft de bende, die tegen ons quam, in onse hant gegeven.

32 T.w. met den buyt, dien wy gekregen hebben, niet door onse eygene macht, maer dien ons de Heere gegeven heeft.

24

Wie soude doch u-lieden in dese sake hooren? Want gelijck het deel der gener is die in den strijt mede afgetogen zijn, alsoo sal oock het deel der gener zijn, die by de gereetschap gebleven zijn, ³³ sy sullen gelijckelick deelen.

33 Dat is, de mannen, die achter gebleven zijn, ende die by de bagagie gebleven zijn, sullen alsoo wel haer deel van den buyt hebben, als die, die met my voort getogen zijn. Hier in volght David de ordinantie Godes, Num. 31.27. ende oock de redelickheyt ende billickheyt. siet Iosu. 22.8. ende 2.Mach. 8.28.

25

Ende dit is van dien dagh af, ende ³⁴ voortaen [alsoo] geweest: want hy heeft het tot een insettinge ende tot een recht gestelt in Israël, ³⁵ tot op desen dagh.

34 And. boven, of, opwaerts. Het welck sommige verstaen van den voorgaenden tijt: sulcks dat het hier van David weder in ’t gebruyck gebracht ende vast gesett zy.

35 De reden soude aldus vol zijn, het welck duert tot op desen dagh.

26

Als nu David te Ziklag quam,soo sondt hy tot den Outsten van Iuda ³⁶ sijnen vrienden, van den buyt, seggende: Siet, daer is ³⁷ een zegen voor u-lieden, van den buyt der vyanden des HEEREN.

36 Dat is, den genen, die hem getrouwe bleven in dese sijne sware vervolginge.

37 Dat is, een geschenck. siet Genes. cap. 33. vers 11.

27

[Namelick] tot dien te ³⁸ Beth-El, ende tot dien te ³⁹ Ramoth tegen ’t Zuyden, ende tot dien te ⁴⁰ Iather.

38 And. dien, die in ’t huys Godes waren, T.w. te Kiriath-Iearim daer de Arke des verbonts was, 1.Sam.6.21. ende 7.1.

39 Dese stadt lagh in’t erfdeel der stamme Simeons, Iosu. cap. 19. vers 8. ende sy lagh in ’t zuyder-quartier des lants Canaan, ende is alsoo onderscheyden van andre steden die oock Ramah hieten, als Ramoth in Gilead, 1.Reg. 22.3.

40 Een stadt gelegen in de stamme Iuda, op het geberghte, Iosu. 15.48.

28

Ende tot dien te ⁴¹ Aroër, ende tot dien te ⁴² Siphmoth, ende tot dien te ⁴³ Esthemoa.

41 Dese stadt lagh aen de beke Arnon, den stamme Ruben gegeven. siet Deut. 3.12. Iosu. 13.16.

42 Anders genoemt Sepham, Num. cap. 34. vers 10.

43 Eene stadt gelegen in de stamme Iuda, Ios. c. 15. vers 50. anders genoemt Eschtemo. Sy was den kinderen Aarons gegeven, 1.Chron. 6.57.

29

Ende tot dien te Rachel, ende tot dien die in de steden der ⁴⁴ Ierah-meëliten waren, ende tot dien, die in de steden der ⁴⁵ Keniten waren.

44 Siet d’aenteeckeninge boven op Cap. 27. vers 10.

45 Siet van dese Iudic. 1.16.

30

Ende tot dien te ⁴⁶ Horma, ende tot dien te ⁴⁷ Chor-Asan, ende tot dien te Atach.

46 Anders, Zepha. siet Iudic. 1.17.

47 Dit schijnt deselve stadt te zijn die Iosu. 19.7. alleen Asan genoemt wort, gelegen in de stamme Simeons.

31

Ende tot dien te ⁴⁸ Hebron, ende tot alle de plaetsen, ⁴⁹ daer David gewandelt hadde, hy, ende sijne mannen.

48 Siet van dese stadt Genes. 23.2. in d’aenteeck.

49 D. daer David hem somwijlen met sijn volck onthouden hadde, als hy voor Saul heeft moeten vluchten. David is danckbaer geweest tegen die gene die hem met de sijne geherberght ende goet gedaen hebben.