Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

[fol. 128r\ David verlost Kehila, en wort omcingelt.]

Het xxiij. Capittel.

David hoorende dat Kehila belegert was, vers 1, etc. ontsetse, ende slaet de Philistijnen, uyt bevel Godes, 2. Daer komt Abjathar by David, mede brengende den Ephod, 6. Saul meynde David aldaer te besluyten, ende te vangen, 7. Daerom gaet hy om Kehila te belegeren, 8. David sich niet vertrouwende op die van Kehila, vraeght den Heere om raet door Abjathar, 9. De Heere geeft David te kennen, dat die van Kehila gesinnet waren hem in Sauls handen over te leveren, 11. Daerom vlucht hy van daer na de woestijne Ziph, met die 600 mannen die by hem waren, 13. daer Ionathan by hem komt, ende vernieuwt het verbont van vrientschap met hem, 16. ende vertroost hem, 17. Die van Ziph verraden David by Saul, 19. daer voor Saul haer bedanckt, 21. ende vermaent haer neerstelick op alles te letten, 22. Hy vervolght David met sijn leger in de woestijne Maon, 25. daer hy hem omcingelt, 26. Saul krijght tijdinge, dat hem de Philistijnen in’t lant gevallen waren, 27. daer door wort hy genoot saeckt David te verlaten, 28.

1

ENde men ¹ bootschapte David, seggende: Siet de Philistijnen strijden tegen ² Kehila, ende sy berooven ³ de schueren.

1 Te weten, doe hy in het lant Iuda, in het wout Chereth was, boven cap. 22. vers 5. Het gene dat hier wort beschreven, is geschiet eer Abjathar tot David is komen vluchten, ende hem de droeve tijdinge brocht van den moort der Priesteren, onder vers 6. Daerom setten sommige d’eerste woorden deses vers aldus over: David nu was geboodtschapt.

2 Dese stadt lagh in de stamme Iuda, als te sien is Iosu. cap. 15. vers 44.

3 Of, dorschvloeren, Dat is, den voorraet der vruchten, die in de schueren vergadert was.

2

Ende David ⁴ vraeghde den HEERE, seggende, Sal ick henen gaen ende dese Philistijnen slaen? ende de HEERE seyde tot David, Gaet henen, ende ghy sult de Philistijnen slaen, ende Kehila verlossen.

4 Vermoedelick door den Prophete Gad, (die by hem was, 1.Sam. 22. vers 5.) ofte door Abjathar, die by David quam doe hy na Kehila trock, vers 6.

3

Doch de mannen Davids seyden tot hem, Siet, ⁵ wy vreesen ⁶ hier in Iuda: ⁷ hoe veel te meer, als wy na Kehila tegen der Philistijnen slach-ordenen gaen sullen.

5 Te weten, voor Saul, die ons vervolght als vyanden.

6 T.w. hier in het woudt Cherith, daer sy doe waren, gelegen in Iuda, bov. cap. 22. vers 5. Kehila lagh oock in Iuda.

7 Verstaet hier by, sullen wy ons vreesen, T.w. als wy de Philistijnen van voren, ende Saul van achteren hebben, ende alsoo twee vyanden in plaetse van eenen hebben sullen.

4

Doe ⁸ vraeghde David den HEERE noch voorder, ende de HEERE antwoordde hem, ende seyde, Maeckt u op, treckt af na Kehila, want ick geve de Philistijnen ⁹ in uwe hant.

8 Hebr. ende David voer voort den Heere te vragen. Verstaet dit alsoo, dat David niet soo seer sijnent halven ten anderen male den Heere gevraeght hebbe, als van wegen sijn krijghsvolck, ’twelck vreesachtigh was na Kehila te gaen.

9 Te weten, eer Saul u sal kunnen bespringen.

5

Alsoo toogh David ende sijne mannen na Kehila, ende hy streedt tegen de Philistijnen, ende dreef haer vee wech, ende hy sloegh onder haer eenen grooten slagh: alsoo verloste David de inwoonders van Kehila.

6

Ende ¹⁰ ’t geschiedde ^a doe Abjathar de sone Achimelechs tot David vluchtte na Kehila: ¹¹ dat hy af quam met den Ephod in sijne hant.

10 Anders, ’t was geschiet.

a 1.Sam. 22.20.

11 D. doe hy haestelick vluchtte, nam hy den Ephod mede in sijne hant, in den welcken de Urim ende Thummim waren, door de welcke men den Heere vraeghde, Exod. 28.30. And. Dat de Ephod hem in sijne hant quam.

7

Als Saul te kennen gegeven wert, dat David te Kehila gekomen was: soo seyde Saul, Godt heeft hem in mijne hant ¹² overgegeven, want hy is besloten, komende in ¹³ eene stadt met poorten ende grendelen.

12 Hebr. eygentlick vervreemdet, dat men over geeft ofte levert, wort vervreemdet.

13 Hebr. in een stadt der poorten ende der grendelen. Als of hy seyde, David meynende seker te zijn in eene vaste stadt, heeft hem selven als gevangen genomen, want als ick de stadt met een leger omcingele ende belegere, soo en kan hy my niet ontkomen.

8

Doe liet Saul al het volck ten strijde roepen: dat sy aftogen na Kehila, om David ende sijne mannen te belegeren.

9

Als nu David verstont ¹⁴ dat Saul dit quaet tegen hem ¹⁵ heymelick voor hadde, seyde hy tot den Priester Abjathar, ¹⁶ Brenght den Ephod herwaerts.

14 Hy wil seggen, dat Saul steets in sijn hooft hadde, daer op practiseerde, ende met al sijne sinnen dagh ende nacht arbeydde, om David quaet te doen, ende te dooden.

15 And. smeedde.

16 Te weten, met de borst-lap, ende treckt hem aen, ende vraeght den Heere raet voor my door de Urim ende Thummim. siet Num. cap. 27. vers 21.

10

Ende David seyde, HEERE Godt Israëls, ¹⁷ uwe knecht ¹⁸ heeft sekerlick gehoort, dat Saul soeckt na Kehila te komen, ende de stadt te verderven om mijnent wille.

17 D. ick hebbe sekerlick gehoort.

18 Hebr. heeft hoorende gehoort.

11

Sullen my oock ¹⁹ de burgers van Kehila in sijne hant overgeven? ²⁰ sal Saul afkomen, gelijck als uwe knecht gehoort heeft? o HEERE Godt Israëls, geeft het doch uwen knecht te kennen! De HEERE nu seyde, Hy sal afkomen.

19 Anders, de Heeren. Siet Iudic. c. 9. vers 2.

20 Verstaet hier by, indien ick hier blijve, als blijckt vers 14.

12

Daer na seyde David, ²¹ Souden de burgers van Kehila my ende mijne mannen overgeven in de hant Sauls? ende de HEERE seyde, ²² Sy souden [u] overgeven.

21 Siet Iudic. cap. 9. vers 2. in de aenteeckeninge.

22 Te weten, indien ghy in dese stadt binnen hare mueren bleeft.

13

Doe maeckte hem David ende sijne mannen op, ontrent ses hondert man, ende sy gingen uyt Kehila, ende sy gingen henen waer sy konden gaen: Doe Saul geboodtschapt wert, dat David uyt Kehila ontko-[kolom]men was, ²³ soo hielt hy op uyt te trecken.

23 Hy wil seggen, dat Saul sijn krijghsvolck van sich liet trecken, David niet verder met krijghsmacht vervolgende.

14

David nu bleef in de woestijne inde vestingen, ende hy bleef op den bergh in de woestijne Ziph: ende Saul socht hem ²⁴ alle dage, doch Godt en gaf hem niet over in sijne hant.

24 D. doorgaens, van tijt tot tijt, immers soo lange als David hem in de vestinge onthielt: want als David hem tot de Philistijnen begaf, soo heeft Saul na gelaten hem te soecken, 1.Sam. 27. vers 4.

15

Als David ²⁵ sagh, dat Saul uytgetogen was, om sijn ziele te soecken: soo was David in de woestijne Ziph in een woudt.

25 D. vernam, Te weten, door sijne verspieders, die hy uyt sondt: ofte door sijne vrienden, die hy in Iuda hadde.

16

Doe maeckte sich Ionathan de sone Sauls op, ende hy gingh tot David in het woudt: ende hy ²⁶ versterckte sijne hant in Godt.

26 D. hy sterckte ende trooste hem, hem voorhoudende ende indachtigh makende de beloften Godes, als blijckt vers 17.

17

Ende hy seyde tot hem: En vreest niet, want de hant Sauls mijnes vaders en sal u niet vinden, maer ghy sult Koningh worden over Israël, ende ²⁷ ick sal de tweede by u zijn; ²⁸ oock weet mijn vader Saul sulcks wel.

27 Het schijnt dat David dit sijnen vrient Ionathan belooft heeft, doe sy een verbont met malkanderen hebben opgericht. Hebr. ick sal u tot eenen tweeden zijn, of, laett my de tweedde naest u zijn.

28 Samuel hadde dit aen Saul genoeghsaem te kennen gegeven, boven cap. 15. vers 28.

18

Ende die beyde ²⁹ maeckten een verbont ³⁰ voor het aengesichte des HEEREN, ende David bleef in ’t woudt, maer Ionathan gingh na sijn huys.

29 Dat is, sy vernieuwden ’t verbont ’t welck sy te voren met malkanderen gemaeckt hadden, c. 18. vers 3. ende 20.16.

30 Dat is, een vast verbont, in de tegenwoordigheyt van den Priester des Heeren: Ofte, Sy maeckten een verbont, ’t welck sy met eede bevestighden, ende daer over sy Godt tot getuyge aen riepen.

19

Doe togen ³¹ de Ziphiten op tot Saul na Gibea, seggende, ³² Heeft sich niet David by ons verborgen in de vestingen in ’t woudt, op den heuvel van Hachila ³³ die aen de rechter hant der wildernisse is?

31 Dat is, de inwoonders van Ziph. Daer zijn twee steden aldus genaemt geweest: d’eene lagh aen d’uyterste lantpale van Iuda tegen het Zuyde, daer van Iosu. 15. vers 24. gesproken wort. De andere lagh meer inwaert in ’t lant ontrent de woestijne Maon, daer van Ios. 15. vers 55. Dat is het Ziph daer van hier gesproken wort, gelegen op eenen bergh. Onder 26. vers 1. staet, Dat de Ziphiten David ten anderen male aen Saul hebben willen overleveren. Hoe nu David in desen noot tot Godt sijnen toevlucht genomen hebbe, siet Psalm 54. dien hy doe ter tijt gemaeckt heeft.

32 Sy willen seggen, David heeft sich gewisselick by ons verborgen. Siet van sulcke vragen, Gen. cap. 13. vers 9.

33 Anders, die aen het zuyden van Iesimon is.

20

Nu dan, ô Koningh, ³⁴ komt spoedigh af na al de begeerte uwer ziele: ende ³⁵ het komt ons toe hem over te geven in de hant des Koninghs.

34 Hebr. afkomende komt af.

35 Siet dese maniere van spreken, Mich. 3.1. met de aenteeckeninge.

21

Doe seyde Saul, ³⁶ Gesegent zijt ghylieden den HEERE, ³⁷ dat ghy u over my ontfermt hebt.

36 Aldus misbruyct Saul den H. name Godes, om haer tot een leelicke verraderije aen te porren.

37 Quansuys of hy seggen woude, Ghy zijt de gene, die my verlost uyt de hant Davids, die mijn verderf soeckt.

22

Gaet doch henen, endee ³⁸ bereydt [de sake] noch meer, dat ghy wetet ende besiet sijne plaetse, waer sijnen ³⁹ gangh is, wie hem daer gesien heeft: want ⁴⁰ hy heeft tot my geseyt, ⁴¹ dat hy seer listighlick pleeght te handelen.

38 D. maeckt dat alles wel verkuntschapt ende bestelt worde, dat hy ons niet en ontsluype.

39 Hebr. voet. D. waer hy sich onthoudt, waer hy gemeenlick sijnen gangh heeft, ende gaet hem neerstigh op het spoor na.

40 David selve, doe hy noch by my was, ende ick hem vraeghde hoe hy soo voorspoedigh in de oorloge was.

41 Hebr. Dat hy listighlick handelende listighlick handelde, of, met list omme gingh.

23

Daerom siet toe, ende verneemt na alle schuylplaetsen in de welcke hy schuylt, komt dan weder tot my met vast bescheyt, soo sal ick met u-lieden gaen: ende ’t sal geschieden, soo hy in ’t lant is, soo sal ick hem na speuren onder alle duysenden van Iuda.

24

Doe maeckten sy haer op, ende sy gingen na Ziph voor het aengesichte Sauls: David nu ende sijne mannen waren in de woestijne van Maon, in het vlacke velt, aen de rechter hant der wildernisse.

25

Saul ende sijne mannen gingen oock om te soecken: dat wert David gebootschapt, die ⁴² van dien rotzsteen afgegaen was, ende bleef in de woestijne van ⁴³ Maon: doe Saul dat hoorde, jaeghde hy David na in de woestijne van Maon.

42 T.w. van den heuvel Nachila in de woestijne, daer hy hem verborgen hadde: van daer begaf hy hem in de ruymte, namelick in de woestijne Maon, vers 19. daer hy beter konde wech komen, als Saul hem na jaeghde ende vervolghde.

43 Siet d’aenteeck. op Ios. 15.55.

26

Ende Saul gingh aen dese zijde des berghs, ende David ende sijne mannen aen gene zijde des berghs: ’t geschiedde nu dat sich David haestede om te ontgaen van het aengesichte Sauls, ende Saul ende sijne mannen omcingelden David ende sijne mannen, om die te grijpen.

27

Doch daer quam een bode tot Saul, seggende: Haest u, ende komt, want de Philistijnen zijn ⁴⁴ in het lant gevallen.

44 Ofte, hebben haer in ’t lant verspreyt.

28

Doe keerde sich Saul van David na te jagen, ende hy toogh de Philistijnen te gemoete: daerom noemde men die plaetse ⁴⁵ Sela Machlekoth.

45 Ofte, Sela Hammachlekoth, D. steenrotze der deelingen, alsoo genoemt, om dat Saul sijn volck heeft moeten af deelen, ende David verlaten, om de Philistijnen na te jagen, of tegen te staen.