Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxij. Capittel.

David van de Philistijnen ontvlucht zijnde, komt te Adullam: alwaer sijne bloet-vrienden ende andere verdruckte lieden by hem komen, vers 1, etc. van daer treckt hy na Mizpa in der Moabiten lant, 3. daer sy, met consent des Koninghs der Moabiten, een tijt langh blijven, 4. Maer door vermaninge des Propheten Gads, treckt hy weder na het lant Iuda, 5. ’t welck Saul vernemende, 6. soo beschuldight hy sijne knechten, ja oock Ionathan, van heymelick verdragh met David, 7. Doëg openbaert den Koningh wat hy te Nob gehoort ende gesien hadde, 9. Daerom verwijst Saul den Hoogenpriester Achimelech, ende alle de ander Priesters te dooden, 17. ’t welck Doëg gedaen heeft, doodende vijf ende tachtentigh Priesters, 18. Saul laet de stadt Nob, met al datter in is, verwoesten, 19. De Priester Abjathar blijft alleen in ’t leven, die tot David vluchtte, 20. die hem verkondight wat te Nob geschiet was, 21. David bekent dat hy oorsake van desen moort ende elende was, 22. Ende hy neemt Abjathar in sijne bescherminge, 23.

1

DOe gingh David van daer, ende ontquam in de speloncke ¹ Adullams: Ende sijne broeders hoorden ’t, ende ’t gantsche huys sijnes vaders, ende quamen derwaerts tot hem af.

1 Siet d’aenteeck. op Iosu. 12.15.

2

Ende tot hem vergaderden, ² alle man die ³ benauwt was, ende alle man ⁴ die eenen schult-eyscher hadde, ende alle man ⁵ wiens ziele bitterlick bedroeft was, ende hy wert tot Overste over haer: soo dat by hem waren ontrent vier hondert mannen.

2 Hebr. alle man der benauwtheyt.

3 T.w. door armoede, ofte eenige andere elende.

4 T.w. die hem hart viel, ende dagelicks maende om betaelt te zijn, tegen de wet, Exod. 22.25.

5 Hebr. dien de ziele bitter was. siet gelijcke maniere van spreken 1.Sam. 1.10. ende 2.Reg. 4.27.

3

Ende David gingh van daer na ⁶ Mizpe der Moabiten: ende hy seyde tot ⁷ den Koningh der Moabiten, Laet doch mijn vader, ende mijne moeder ⁸ by u-lieden uyt gaen, tot dat ick weet wat Godt my doen sal.

6 Siet van dese stadt d’aenteeck. op Iudic. 10.7.

7 Desen Koningh was Sauls vyant, als te sien is 1.Sam. cap. 14. vers 47. daerom heeft hy des te liever David plaetse in sijn lant gegunt: gelijck de Philistijnen oock gedaen hebben, ond. cap. 27. Andere meynen, dat David derwaerts gevlucht is, om dat sijnes grootvaders, T.w. Obeds moeder een Moabitische vrouwe geweest zy, hopende derhalven meer gunste by de Moabiteren te vinden, dan by andere natien.

8 D. onder uwe bescherminge uyt ende in gaen: voor een tijt langh woonen ende verkeeren. And. tot u-lieden uytgaen.

4

Ende hy brachtse voor het aengesichte des Koninghs der Moabiten: ende sy bleven by hem alle de dagen die David in de ⁹ vestinge was.

9 Verstaet dit van Mizpa der Moabiten, vers 3.

5

Doch de Propheet ¹⁰ Gad seyde tot David, En blijft in de vestinge niet, gaet genen, ende gaet in het lant Iuda: doe gingh David henen, ende hy quam in het woudt Chereth.

10 Desen Propheet is vele by David geweest, als te sien is 2.Sam. 24. vers 11. 1.Chron. 21. vers 9. en 2.Chron. 29.25. ende elders.

6

Ende Saul hoorde, dat David bekent geworden was, ende de mannen die by hem waren: Saul nu sat ¹¹ op eenen heuvel onder het geboomte te Rama, ende hy hadde sijn spiesse in sijne hant, ende alle sijne knechten stonden by hem.

11 And. in Gibea. And. in een hooghte.

7

Doe seyde Saul tot sijne knechten die by hem stonden, Hoort doch, ghy sonen ¹² Iemini: sal oock ¹³ de sone Isai u allegaer ackers ende wijnbergen geven? sal hy u alle tot Overste van duysenden, ende Overste van honderden stellen?

12 Siet Iudic. 19. op vers 16.

13 Siet boven 20. vers 27. als oock onder vers 9.

8

Dat ghy u alle tegen my verbonden hebt, ende niemant ¹⁴ [voor] mijn oore en openbaert, dat ¹⁵ mijn sone een verbont gemaeckt heeft met den sone Isai, ende niemant is onder u-lieden dien het wee doet van mijnent wegen, ende die het [voor] mijn oore openbare: want ¹⁶ mijn sone heeft mijnen knecht tegen my opgeweckt tot eenen lagenlegger, gelijck het te desen dage is. [kolom]

14 Dat is, my ontdeckt, ofte te kennen geeft, siet Ruth 4.4.

15 Dit spreeckt Saul ofte by gissinge, om dat Ionathan het beste voor David sprack: ofte het was hem van yemant geseyt, dat Ionathan ende David een verbont t’samen gemaeckt hadden, daer van gesproken wort boven cap. 18. vers 3.

16 Dit seyt Saul uyt suspitie, te meer om dat David met vier hondert man in ’t lant Iuda gekomen was, meenende dat hy secreet verstant met Ionathan hadde.

9

Doe antwoordde Doëg de ¹⁷ Edomiter, die ¹⁸ by de knechten Sauls stont, ende seyde, Ick sagh ¹⁹ den sone Isai, komende te Nob, tot Achimelech den sone van ²⁰ Ahitub:

17 And. Adomiter. siet bov. 21.7.

18 And. ende die over de knechten Sauls gestelt was.

19 Desen hoofschen pluymstrijcker spreeckt oock al gelijck sijn meester Saul, vers 7. Siet oock van Doëg, 1.Sam. 21. vers 7. Psalm 52.1, 2, etc.

20 Van Ahitub wort gesproken bov. cap. 14. vers 3.

10

Die den HEERE voor hem vraeghde, ende gaf hem teerkost: hy gaf hem oock het sweert Goliaths des Philistijns.

11

Doe sondt de Koningh henen, om den Priester Achimelech den sone van ²¹ Ahitub te roepen, ende sijnes vaders gantsche huys, de Priesters die te Nob waren: ende sy quamen alle tot den Koningh.

21 Desen Ahitub was de sone Pinehas des soons Eli: Hy hadde twee sonen, Namel. Ahíja, daer van gewagh wort gemaeckt bov. cap. 14. vers 3. ende Achimelech daer van hier gesproken wort.

12

Ende Saul seyde, Hoort nu, ghy sone van Ahitub: ende hy seyde, Siet [hier] ben ick, mijn heere:

13

Doe seyde Saul tot hem, Waerom hebt ghylieden t’samen u tegen my verbonden, ghy, ende de sone Isai? mits dat ghy hem gegeven hebt broot, ende het sweert, ende Godt voor hem gevraeght, dat hy soude opstaen tegen my, tot eenen lagenlegger, gelijck het te desen dage is.

14

Ende Achimelech antwoordde den Koningh, ende seyde: Wie is doch onder alle uwe knechten getrouwe als David, ende des Koninghs schoonsone, ende ²² voort gaende in uwer gehoorsaemheyt, ende is eerlick in uwen huyse?

22 Dat is, hy gaet alom henen waer ghy hem schickt of henen sent. siet bov. c. 21. vers 2. Achimelech en heeft niet anders geweten, dan hy hier spreeckt, doe hy David de toonbrooden ende het sweert Goliaths gegeven heeft.

15

Hebbe ick heden begonnen Godt voor hem te vragen? ²³ dat zy verre van my: de Koningh en legge ²⁴ op sijnen knecht ²⁵ geen dingh, [noch] op het gantsche huys mijnes vaders, want uwe knecht en heeft ²⁶ van alle dese dingen niet geweten, kleyn noch groot.

23 T.w. dat ick my met David tegen u soude verbonden hebben: gelijck Saul hem verweet, vers 13.

24 D. op my.

25 T.w. geen sake van t’samenspanninge, ofte rebellije tegen den Koningh.

26 T.w. van eenige verbindinge of t’samenrottinge tegen den Koningh, daer van vers 8. gesproken wort.

16

Doch de Koningh seyde: Achimelech, ²⁷ ghy moet den doot sterven; ghy ende het gantsche huys uwes vaders.

27 Hebr. stervende sult ghy sterven, hy wil seggen, ick sal u stracx dooden laten.

17

Ende de Koningh seyde tot de trauwanten, die by hem stonden, Wendet u, ende ²⁸ doodet de Priesters des HEEREN, ²⁹ om dat hare hant oock met David is, ende om dat sy geweten hebben dat hy vluchtte, ende en hebben het voor mijne ooren niet geopenbaert: doch de knechten des Koninghs en wouden hare hant niet uytsteken, om op de Priesters des HEEREN aen te vallen.

28 Saul heeft wel dese Priesters t’ontrechte veroordeelt, ende door sijnen eygenen moetwille laten omme brengen: Evenwel dit doende volbrenght hy ’t gene de Heere in sijn rechtveerdigh oordeel besloten hadde over het huys Eli. siet bov. 2.30.

29 D. om dat sy oock verstant met David hebben, ende sijne medegesellen zijn in sijne ontrouwe tegens my.

18

Doe seyde de Koningh tot Doëg, Wendet ghy u, ende valt aen op de Priesters: doe wendde sich Doëg de Edomiter, ende hy viel aen op de Priesters, ende doodde te dien dage vijf ende tachtentigh mannen, ³⁰ die den linnen lijfrock droegen.

30 Dat is, die den dienst Godes pleeghden in de tente: want als sy dien pleeghden, soo moesten sy linnen kleederen aen trecken. siet Exod. cap. 28. vers 42.

19

Hy sloegh oock Nob de stadt deser Priesteren met de ³¹ scherpte des sweerts, van den man tot de vrouwe, van de kinderen tot de zoogelingen, selfs de ossen, ende esels, ende de schapen [sloegh hy] met de scherpte des sweerts.

31 Hebr. mont.

20

Doch een der sonen Achimelechs des soons van Ahitub ontquam, wiens name was Abjathar: ³² die vluchtte David na.

32 Hy quam by hem te Kehila, 1.Sam. 23.6.

21

Ende Abjathar ³³ bootschapte het David, dat Saul de Priesteren des HEEREN gedoot hadde.

33 T.w. doe hy by David te Kehila gekomen was.

22

Doe seyde David tot Abjathar, Ick wist wel te dien dage doe Doëg de Edomiter daer was, dat hy het ³⁴ voor seker Saul soude te kennen geven: ick hebbe oorsake gegeven tegen alle ³⁵ de zielen van uwes vaders huys.

34 Hebr. te kennen gevende, te kennen geven soude.

35 D. menschen, als Gen. 14. vers 21. Als of David seyde, Ick ben oorsaeck van ’t gene dat over alle de persoonen des huyses uwes vaders gekomen is: het is mijnent halven geschiet, doch buyten mijn voornemen.

23

Blijft by my, vreest niet, want wie mijne ziele soecken sal, die sal uwe ziele soecken: maer ³⁶ ghy sult met my in bewaringe zijn.

36 Dat is, Godt sal ons t’samen bewaren. Ofte, ick neme u in mijne bewaringe. Anders, want ghy sult bewaringe (ofte wacht) by my zijn, Dat is, ghy sult by my zijn, om de wacht te houden over den Godtsdienst, ende ick sal in alle voorvallende saken den Heere door u vragen. Siet 1.Sam. cap. 30. vers 7.