Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

[fol. 128v\ David verschoont Sauls leven. Samuels doot.]

Het xxiiij. Capittel.

Saul gehoort hebbende dat David by En-gedi was, vervolght hem aldaer, vers 1, etc. Komt in eene speloncke daer David met sijn volck in was, die de slippe van Sauls mantel afsnijt, maer de hant aen hem niet en wil slaen, 4. Bewijst daer mede sijne onschult tegen Saul, dien hy na gaet, ende aenspreeckt, 9. Saul wort daerover beroert, bekent sijn schult, ende neemt eenen eedt van David, 17.

1

ENde David toogh ¹ van daer op, ende hy bleef in de vestingen van ² En-gedi.

1 T.w. uyt de woestijne Maon, daer Saul hem meynde te vangen, gelijck c. 23. vers 25. geseyt is.

2 Anders genoemt Hazazon-Thamar, Gen. 14. vers 7. ende 2.Chron. 20. vers 2. Het is eene stadt gelegen in de stamme Iuda, aen de soute, ofte doode zee, na ’t Zuyden, tusschen hooge bergen ende rotzsteenen, in ’t midden van dewelcke veel schoone ende genoeghlicke valleijen ende velden zijn, beplant met veelderleije schoone boomen, als palmen ende diergelijcke: oock wast aldaer veel balsems, etc.

2

Ende ’t geschiedde na dat Saul weder gekeert was ^4[3] van achter de Philistijnen: soo gaf men hem te kennen, seggende: Siet David is in de woestijne van En-gedi.

4[3] D. van het vervolgen der Philistijnen, die hem in ’tlant waren gevallen terwijle hy David vervolghde, bov. 23.27.

3

Doe nam Saul drie duysent uytgelesene mannen uyt gantsch Israël: ende hy toogh henen, om David ende sijne mannen te soecken ⁴ boven op de rotzsteenen der steenbocken.

4 D. in de hooge ende steyle rotzen, op welcke de steenbocken klimmen ende springen.

4

Ende hy quam tot de ⁵ schaepskoijen aen den wegh, daer een speloncke was: ende Saul gingh daer in, ⁶ om sijne voeten te decken: David nu, ende sijne mannen saten aen de zijden der speloncke.

5 Anders, te Gidroth Zon.

6 D. om sijn gevoegh te doen. siet van dese maniere van spreken Iudic. 3.24.

5

Doe seyden de mannen Davids tot hem: Siet den dagh ⁷ [in] welcken de HEERE tot u seyt, Siet ick geve uwen vyant in uwe hant, ende ghy sult hem doen gelijck als het goet sal zijn in uwe oogen: ende David stont op, ende sneedt ⁸ stillekens een slippe van Sauls mantel.

7 D. de Heere geeft u rechte voort sulcke bequame gelegentheyt om uwen vyant te dooden, als of hy tot u sprake, Siet, ick geve uwen vyant in uwe hant. And. Daer van de Heere u geseyt heeft.

8 Of, heusschelick, behendelick.

6

Doch het geschiedde daer na, dat Davids ⁹ herte hem sloegh: om dat hy de slippe Sauls afgesneden hadde.

9 Vreesende of hy Godt mochte vertoornt hebben om dat hy den Koningh dese smaetheyt aengedaen hadde. Vergel. 2.Sam. 24.10.

7

Ende hy seyde tot sijne mannen, Dat late de HEERE verre van my zijn, ¹⁰ dat ick die sake doen soude aen mijnen heere ¹¹ den gesalfden des HEEREN, dat ick mijne hant tegen hem ¹² uytsteken soude: want hy is de gesalfde des HEEREN.

10 Te weten, het gene dat ghylieden my raet.

11 D. die uyt het bevel des Heeren Koningh over Israël gesalft is.

12 Ofte, uytstrecken, leggen, slaen aen hem. Siet Gen. 37. op vers 22.

8

Ende David ¹³ scheydde sijne mannen met woorden, ende en liet haer niet toe datse opstonden tegen Saul: ende Saul maeckte sich op uyt de speloncke, ende gingh ¹⁴ op den wegh.

13 Hebr. kloof, of, verdeylde sijne mannen, D. David heeft het t’samen-rotten sijner krijghslieden gescheurt of verdeylt, ende te niete gemaeckt, die veerdigh waren om Saul om te brengen: Ofte, doe sijne mannen van beyde zijden der speloncke voort komende Saul wouden aenvallen, soo heeft hyse aen beyde zijden van malkanderen gehouden.

14 Ofte, sijnes weeghs.

9

Daer na maeckte sich David oock op, ende gingh uyt de speloncke, ende hy riep Saul achter na, seggende, Mijn heere Koningh: Doe sagh Saul achter sich om, ende David ¹⁵ boogh sich met het aengesichte ter aerde, ende neyghde sich.

15 Tot een teecken van onderdanigheyt.

10

Ende David seyde tot Saul, Waerom hoort ghy de woorden der menschen, seggende: Siet David soeckt u ¹⁶ quaet?

16 D. uwen ondergangh ende verderf.

11

Siet te desen dage hebben uwe oogen gesien, dat ¹⁷ de HEERE u heden in mijne hant gegeven heeft in dese speloncke, ende ¹⁸ men seyde ¹⁹ dat ick u dooden soude, doch ²⁰ [mijne hant] verschoonde u: want ick seyde, Ick en sal mijne hant niet uytsteken tegen mijnen heere, want hy is de gesalfde des HEEREN.

17 Siet bov. vers 5.

18 D. sommige der gener die by my waren rieden my, dat etc.

19 Hebr. om u te dooden.

20 Hebr. Sy verschoonde u, Te weten, mijne hant, ofte, mijn ziele, of mijn ooge, of, mijn sweert.

12

²¹ Siet doch mijn vader, ja siet de slippe uwes mantels in mijne hant, want als ick de slippe uwes mantels afgesneden hebbe, soo en hebbe ick u niet gedoot, bekent ende siet, ²² datter in mijne hant geen quaet noch overtredinge en is, ende ick tegen u niet gesondight en hebbe: nochtans ²³ ghy jaeght mijne ziele, dat ghyse wech nemet.

21 Met dese lieflicke aensprake soeckt hy Saul te bewegen, dat hy afstant soude doen van sijn quaet voornemen.

22 D. dat ick tegen uwen persoon niet quaets hebbe bedacht, of voorgenomen met mijne hant te doen.

23 T.w. gelijck de jagers het wildt na speuren, het selve na jagende door bosschen ende op ’t velt, op bergen, ende in dal. Siet boven vers 3. ende 26.20.

13

De HEERE sal richten tusschen my ende tusschen u, ende de HEERE sal my wreken aen u: maer mijne hant en sal niet tegen u zijn.

14

²⁴ Gelijck als het spreeckwoort der [kolom] Ouden seyt, ²⁵ Van de godtloose komt godtloosheyt voort: maer mijne hant en sal niet tegen u zijn.

24 Hebr. na de spreucke des Ouden, D. der Ouden. T.w. die lange voor desen tijt geleeft hebben.

25 Als of hy seyde, Ghy en hoeft u voor my niet te vreesen, ick en sal mijne handen aen u niet leggen: Godtloose menschen begaen sulcke godtloose daden: Godtsalige mannen en wreken haer selven niet, maer sy geven Gode de wrake op: Alsoo sal ick oock doen, ick en sal mijne handen met het bloet des Koninghs niet besoetelen.

15

Nae wien is de Koningh van Israël uyt gegaen? wien jaeght ghy na? ²⁶ na eenen dooden hont? na een eenige vloo?

26 David wil seggen, ’t en is de pijne niet weert, nochte niet eere genoegh, dat een Koningh van Israël, sulcken moeyte soude doen, om met soo veel volcx my na te jagen, die ick doch niet bijten noch schaden en kan, niet meer krachts noch machts hebbende, als een dooden hont, ofte vloo. siet dergelijcke maniere van spreken onder 26.20.

16

Doch de HEERE sal zijn tot richter, ende richten tusschen my ende tusschen u, ende sien daer in, ende twisten mijnen twist, ende richten my van uwe hant.

17

Ende ’t geschiedde doe David ge-eyndight hadde alle dese woorden tot Saul te spreken, soo seyde Saul: Is dit uwe stemme, mijn sone David? doe hief Saul sijne stemme op, ende weende.

18

Ende hy seyde tot David: Ghy zijt rechtveerdiger dan ick: want ghy hebt my goet vergolden, ende ick hebbe u quaet vergolden.

19

Ende ghy hebt [my] heden aengewesen: dat ghy my goet gedaen hebt: want de HEERE hadde my in uwe hant besloten, ende ghy en hebt my niet gedoot.

20

Soo wanneer yemant sijnen vyant gevonden heeft, ²⁷ sal hy hem op eenen goeden wegh laten gaen? de HEERE nu vergelde u het goede, voor desen ²⁸ dagh dien ghy my heden gemaeckt hebt.

27 D. sal hy hem gaen laten, sonder hem eenige schade aen te doen?

28 In welcken ghy my het leven behouden hebt. Vergl. de maniere van spreken met Psalm 118.24.

21

Ende nu, siet, ick weet dat ghy ²⁹ voorseker Koningh worden sult, ende dat het Koninckrijcke Israëls in uwe hant ³⁰ bestaen sal.

29 Hebr. koningh wordende sult Koningh worden.

30 D. stedigh ende vaste blijven sal.

22

Soo sweert my dan nu by den HEERE, ³¹ Soo ghy mijn zaet na my sult uytroeijen; ende mijnen name sult uytdelgen van mijnes vaders huys!

31 Dit is een maniere van eedtsweeren. siet Genes. 14. versen 22, 23.

23

Doe swoer David aen Saul: ende Saul gingh in sijn huys, maer ³² David ende sijne mannen gingen op in de vestinge.

32 Want hy en dorst Saul noch niet vertrouwen, dewijle hy sijne ongestadigheyt genoeghsaem bevonden hadde in de versoeninge die hy voor desen met hem gemaeckt hadde, cap. 19. Het heeft oock gebleken, dat Saul hier na tot sijne vorige vervolginge weder gekeert is.